سئوال و تمرين
1 - علائم فعل ماضى چيست؟
پذیرش تاء تأنیث در صیغه ی مفرد مؤنث غایب مثل ذهبت
پذیرش تاء مخاطب در صیغه های مفرد مذکر و مفرد مؤنث مثل ذهبتَ (مفرد مذکر) و ذهبتِ(مفرد مؤنث)
2 - فعل ماضى، معرب است يا مبنىّ و حركت بنائى يا اعرابى آن كدام است؟
فعل مضارع معرب است و علامت اعرابی آن مرفوع است و با حروف جازمه مجزوم و با حروف ناصبه منصوب میشود.
یضربُ
ان یضربَ
لم یضرب
3 - كلمات «نِعْمَ، بِئْسَ، لَيْسَ و عَسى» اسم، فعل يا حرفند؟
فعل هستند. فعل ماضی
4 - تفاوت فعل ماضى با اسمِ فعلِ ماضى در چيست؟
در قبول حرکتشان است. یعنی اگر کلمه ای معنا و مفهوم ماضی بدهد ولی علائم ماضی را نداشته باشد. اسم فعل است. مثل هیت
5 - علائم فعل مضارع را بيان كنيد.
پذیرش نون تأکید
پذیرش حروف ناصبه
پذیرش یاء مفرد مؤنث مخاطب
پذیرش حروف جازم
پذیرش س و سوف
6 - فعل مضارع در چه صورت معرب و در چه صورت مبنىّ است؟
فعل مضارع معرب است غیر از مواردی که نون تأکید و نون جمع مؤنث داشته باشد.
7 - تفاوت فعل مضارع با اسمِ فعلِ مضارع در چيست؟
در قبول نکردن علائم فعل مضارع
8 - علائم فعل امر را بيان نماييد.معنای فعل امر ذاشته باشه
پذیرش نون تأکید
پذیرش یاء در مفرد مؤنث مخاطب
9 - آيا اصل فعل دو قسم است يا سه قسم چرا؟
دو قسم. چون فعل امر را مستقل نمیدانند و از فعل مضارع گرفته شده است.
10 - تفاوت فعل امر با اسمِ فعلِ امر در چيست؟
اگر کلمه ای معنای امر داشته باشد ولی دو علامت دیگر فعل امر را قبول نکند اسم فعل امر است.
11 - كلمات «هاتِ» و «تَعالَ» فعل امر است يا اسمِ فعلِ امر؟
فعل امر
12 - نشانه حرف چيست؟
قبول تکردن علائم اسم و فعل
13- در مثالهاى ذيل حروف و هر يك از افعالِ ماضى، مضارع و امر را با علامت مخصوص آنها تعيين كنيد:
الف: «قُلْ لَسْتُ عَلَيْكُمْ بِوَكيلٍ»(51).
قل: فعل امر، علامت جزم و معنای فعل امر
لستَ: فعل ماضی و مبنی بر فتح، پذیرش تاء مخاطب(ضمیر رفع متحرک)
حروف: علی، ب
ب: «وَما رَمَيْتَ اِذْ رَمَيْتَ»(52).
حروف: و،
رمیتَ: فعل ماضی و علامت ان پذیرش تاء مخاطب در اخر(ضمیر رفع متحرک)
رمیتَ: فعل ماضی و علامت ان پذیرش تاء مخاطب در اخر(ضمیر رفع متحرک)
ج: «وَتَاللَّهِ لَاَكيدَنَّ اَصْنامَكُمْ»(53).
حروف: و، ت، ل،
اکیدنَّ: فعل مضارع و علامت آن پذیرش نون تأکید ثقیله
د: «وَالْوالِداتُ يُرْضِعْنَ أَوْلادَهُنَّ»(54).
حروف: و، ال،
یرضعنَ: فعل مضارع علامت ان پذیرش نون جمع مؤنث
ه: «قُلْنا يا نارُ كُونى بَرْداً وَسَلاماً عَلى اِبْراهيمَ»(55).
حروف: یا، و، علی
قلنا: فعل ماضی ، پذیرش ضمیر رفع متحرک نا
و: «اَنْ إِتَّخِذى مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمّا يَعْرُشُونَ»
حروف: أن، من، و، من، و، من
إتخذی: فعل امر علامت ان پذیرش یاء مخاطب مؤنث
یعرشون: فعل مضارع مرفوع