ماه رمضان و تدبر در آیات نورانی قرآن( هر روز یک آیه)

[فاطمه]

‏ حَفِظُواْ عَلَى الْصَّلَوَ تِ وَالْصَّلَوةِ الْوُسْطَى‏ وَقُومُواْ لِلَّهِ قَنِتِينَ (بقره- 238)
بر انجام همه‏ى نمازها و(خصوصاً) نماز وسطى (ظهر)، مواظبت كنید و براى خدا خاضعانه بپاخیزید.

نکته ها
درباره مراد از نماز وسطى، چند نظریه است، ولى با توجّه به شأن نزول آیه كه گروهى بخاطر گرمى هوا در نماز ظهر شركت نمى‏كردند و با توجّه به روایات و تفاسیر، مراد همان نماز ظهر است.
توجّه به نماز در لابلاى آیات مربوط به مسائل خانوادگى، اشاره به آن است كه غرائز و كشش‏هاى مالى و حقوقى همسر، شما را از نماز غافل نكند.
حفظ هر چیزى باید مناسب با خودش باشد؛ حفظ مال از دست برد دزد است، حفظ بدن از میكرب است، حفظ روح از آفات اخلاقى نظیر حرص، حسد وتكبّر است، وحفظ فرزند از دوست بد مى‏باشد. امّا حفظ نماز به چیست؟ حفظ نماز، آشنایى با اسرار آن، انجام به موقع آن، صحیح بجا آوردن، فراگرفتن احكام و آداب آن و حفظ مراكز عبادت و تمركز فكر به هنگام آن است.
در حدیثى مى‏خوانیم: نماز به گروهى مى‏گوید: مرا ضایع كردى خدا تو را ضایع كند و به گروهى مى‏گوید: مرا حفظ كردى خداوند تو را حفظ كند. [1]

---

1) كافى، ج‏3، ص‏268.

[فاطمه]

پیام ها:
1- اقامه نماز باید مداوم باشد. «حافظوا»
2- همه‏ى مردم مسئول حفظ نمازند. «حافظوا»
3- نماز را به جماعت برپا كنید. «حافظوا، قوموا»
4- هركجا زمینه‏ى سهل انگارى یا غفلت احساس مى‏شود، هشدار بیشترى لازم است. «والصلوة الوسطى»
5 - اقامه‏ى نماز، به توجّه، نشاط، معرفت و اخلاص نیاز دارد. «قوموا لِلّه قانتین»
6- انسان نباید وصله‏ى ناهمرنگ هستى باشد. قرآن درباره هستى مى‏فرماید: «كل له قانتون» [1] پس اگر ما قانت نباشیم، وصله ناهمرنگ هستى خواهیم بود. «قوموا للّه قانتین»
7- ارزش نماز به خضوع آن است. «قانتین»

---

1) روم، 26 .
تفسیر نور

[گل مريم]

" فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ"

و چون خداى تعالى تو را به خاطر اينكه به او توكل كرده ‏اى دوست مى ‏دارد در نتيجه ولى و ياور تو خواهد بود، و درمانده‏ ات نخواهد گذاشت و به همين جهت كه اثر توكل به خدا يارى و عدم خذلان است،


تفسیر المیزان

[گل مريم]

" فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ"

اين جمله براى اين آمده كه سيره رسول خدا (ص) را امضا كرده باشد، چون آن جناب قبلا هم همين طور رفتار مى‏ كرده و جفاى مردم را با نرم‏خويى و عفو و مغفرت مقابله مى‏ كرده و در امور با آنان مشورت مى‏ كرده است، به شهادت اينكه اندكى قبل از وقوع جنگ با آنان مشورت كرد، و اين امضا اشاره ‏اى است به اين كه رسول خدا (ص) بدانچه مامور شده عمل مى‏ كند و خداى سبحان از عمل او راضى است.

در اين جمله خداى تعالى رسول گرامى خود (ص) را مامور كرد تا از آنان عفو كند تا در نتيجه بر اعمال ايشان اثر معصيت مترتب نشود و اينكه از خدا بر ايشان طلب مغفرت كند با اينكه مغفرت بالآخره كار خود خداى تعالى است‏

[دستور الهى به پيامبر (ص) مبنى بر گذشت از مردم و مشورت با آنها شامل احكام الهى نمى ‏شود]

و عبارت" اسْتَغْفِرْ لَهُمْ" هر چند مطلق است، و اختصاصى به مورد بحث آيه ندارد، و ليكن موارد حدود شرعى و امثال آن را شامل نمى‏ شود، (و چنان مطلق نيست كه حتى اگر فردى مرتكب قتل شد او را هم ببخشايد و يا اگر زنا كرد تنها برايش طلب مغفرت كند و ديگر حد شرعى را بر او جارى نسازد) چون اگر اطلاق تا اين مقدار شمول داشته باشد باعث لغو شدن تشريع مى‏ گردد،

علاوه بر اينكه جمله: " وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ" كه به يك لحن عطف بر مساله عفو و مغفرت شده، خود شاهد بر اين است كه اين دو امر: يعنى" عفو" و" مغفرت" در چارچوب ولايت و تدبير امور عامه بوده، چون اينگونه امور است كه مشورت بر مى‏ دارد، و اما احكام الهى خير، پس عفو و مغفرت هم در همان امور ادارى جامعه است.