جلسه هشتم.نحو(حرف قسم)

[تسلیمی]

سلام صبح همگی بخیر


به جلسه هشتم درس نحو خوش آمدید

[تسلیمی]

امروز میخواهیم راجع به حرف قسم صحبت کنیم

از اصلی ترین حروف قسم (واو . تاء . باء) می باشد.


واو : مختص قسم به اسم ظاهر{الله} است. والله

تاء : مختص قسم به اسم جلاله است. تاالله

باء : برسر هرچه بخواهیم قسم بخوریم داخل می شود.



نکته :

*اصل حروف قسم " باء " است و از این جهت جایز است که با آن فعل هم بیاید. اما با دیگر حروف قسم جایز نیست.

أُقسمُ باالله



**حرف "باء" اسم ظاهر و ضمیر را مجرور می کند.

بااللهِ / باالقرآنِ / بکِ / بهِ / بی

[تسلیمی]

*جواب قسم عبارت است از آنچه قسم برای نفی یا اثبات آن آمده است.

واللهِ لقد فرَّ الجانی من السجن
جواب قسم



**قسم :1-صریح 2- غیرصریح


قسم صریح : آن قسمی است که با الفاظ قراردادی برای قسم درست شده باشد (واو.باء.تاء)


قسم غیرصریح : آن قسمی است که با الفاظ غیرمستقل برای قسم درست شده باشد. (لعمرُکَ . علیَّ عهداً . عَلِمَ الله)



***نوعی دیگر از قسم وجود دارد که به آن قسم استعطافی می گویند که این قسم مؤکداً برای طلب می آید.

والله وإن صبرتم لَهو خیرُالصابّرین
جواب قسم


والله أنَّ الکافرَ هالکٌ
جواب قسم

[تسلیمی]

اگر جواب قسم جمله فعلیه باشد :

1- و فعل آن ماضی مثبت باشد و اقتران آن به "قد.لام" با هم واجب است. { والله لقد اخطأتَ}

2- و اگر فعل آن مضارع مثبت باشد اقتران آن به "لام.ن تاکید" با هم واجب است. {والله لأفعلَنَّ}

3- و اگر فعل جواب قسم منفی باشد از حروف نفی "ما.لا.إن" بر سر آن می آید. {والله ما ظنَّک کاذبٌ / والله ما کذب ظنّک / والله ما یکذبُ

[تسلیمی]

نکته :

*گاهی فعل مضارع به وسیله " لن و لم " به هم مرتبط می شوند.

والله لم یکذبُ بطرس / والله لن یصلوا الیک بضّر


**لامی که بر سر جمله اسمیه جواب قسم می آید ، لام ابتدا نام دارد.


***لامی که بر سر جمله فعلیه جواب قسم می آید ، لام تاکید نام دارد.


****اگر جواب قسم به وسیله " لام و إن " شرطیه یا به وسیله " لام و قد " آغاز شده باشد ،قسم حذف می شود.

لئن قامَ زیدٌ لیقومنَّ عمروٌ / لقد قام عمروٌ
ل+قد

[تسلیمی]

دانشجویان اگر سؤالی هست در خدمتم