دنيا: سراى فريب

[گل مريم]

نام كتاب : آيه هاى زندگى براى بيدارى
نام نويسنده : حسين اسكندرى

دنيا: سراى فريب


يا ايها الناس ان وعد الله حق فلا تغرنكم الحيوه الدنيا و لا يغرنكم بالله الغرور
فاطر: 5.
اى مردم ، وعده خدا حق است . زندگى دنيا شما را نفريبد و آن شيطان فريبنده به خدا مغرورتان نگرداند.

غر و غرور و غرة به معنى فريب دادن و تطميع به باطل كردن است .

غرور (صيغه مبالغه ) به معنى فريبنده و بسيار فريب كار، از قبيل شيطان و شهوت جاه و مال است .

دنيا، مونث ادنى ، از دنى ء و دنائت به معنى پست تر و ناچيزتر (در مقايسه با زندگى آخرت ) يا از دنو به معنى نزديك تر (در مقايسه با زندگى آخرت ) است .
قرآن زندگى دنيا را عامل غرور و فريب مى داند و به انسان هشدار مى دهد تا متاع و زرق و برقهاى فريبنده اين جهان او را غافل نكند^{(لقمان : 33، حديد: 20، آل عمران : 185، انعام : 70 و 130، جائيه : 35، آل عمران : 196.)}.
همچنين در فرهنگ قرآن ، از عوامل مهم فريب انسان آرزوهاى دنيايى و طولانى مربوط به زندگى مادى اوست : و غرتكم الامانى ^{(حديد: 14.)}
(و آرزوهاى دور و دراز شما را فريب داد.)

مغرور شدن به عفو و كرم الهى نيز خود از اسباب فريب آدمى است ، يعنى آنگاه كه بخواهد خود را در قيامت و در محضر خداوند ببيند و بدين وسيله از چنگ مظاهر فريبنده دنيا برهد، شيطان او را به عفو و رحمت الهى مغرور مى كند و او به اميد توبه و رحمت خداوند به گناه و طغيان دست مى زند. از اين رو فرمود: و لا يغرنكم بالله الغرور.

[گل مريم]

معصومان (عليهم السلام ) نيز در اغلب مواردى كه سخن از دنيا به ميان آمده انسانها را از فريب آن بر حذر داشته اند.

با دقت و تامل در روايات اسلامى ، شيوه هاى فريب كارى دنيا روشن مى شود.
امام على بن ابى طالب (عليه السلام) فرمودند:
احذروا الدنيا فانها غدارة غرارة خدوع معطيه منوع ملبسه نزوع ^{(نهج البلاغه ، خطبه 230.)}، (از دنيا حذر كنيد كه دنيا بى وفا و پر مكر و فريب است ، بخشنده اى خسيس و پوشاننده اى برهنه كننده است .)
الا و ان الدنيا دار غراره خداعه تنكح فى كل يوم بعلا و تقتل فى كل ليله اهلا و تفرق فى كل ساعه شملا^{(نهج السعاده ، ج 3،ص 174.)}، (بدانيد كه دنيا سرايى بس فريبنده و مكار است ، هر روز شوهرى مى كند و هر شب اهلى را مى كشد و هر لحظه جمعى را پراكنده مى كند.)
غراره غرور ما فيها فانيه فان من عليها لا خير فى شى ء من ازوادها الا التقوى ^{(نهج البلاغه ، خطبه 111.)}، (دنيا و هر آنچه در آن است پيوسته و بسيار فريبنده است ، هم خود و هم اهلش نابود شدنى اند. هيچ خيرى در هيچ يك از بهره ها و گوشه هاى آن نيست ، مگر در توشه تقوا).
سكون النفس ‍ الى الدنيا من اعظم الغرور^{(غرر الحكم ، ح 5650.)} (احساس آرامش با دنيا و دل خوشى به آن بزرگ ترين فريب است .)

رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) نيز فرمودند:
اگر آنچه من از دنيا مى دانم شما نيز بدانيد، جانهايتان از فريب آن ايمن مى شود^{(كنز العمال ، ح 6130.)}.

البته از زوايه ديگرى نيز مى توان به دنيا نظر كرد و درباره آن قضاوت كرد و آن اينكه در كنار مظاهر فريبنده دنيا نشانه هاى فراوانى نيز هست كه گوياى ناپايدارى و فناپذيرى جهان و بى ارزش بودن دنياست :
وقايعى كه مى تواند غافلان را بيدار كند. با اين نگاه بود كه حضرت امير مومنان (عليه السلام) فرمودند:
به حق مى گويم كه دنيا تو را فريب نداد، بلكه تو فريفته آن شدى . دنيا به تو پند و عبرت داد و عادلانه و منصفانه تو را آگاه كرد، و در وعده هايى كه به تو مى دهد، مانند بلاى جسمانى و كم شدن نيرو و توانايى ات ، راستگوتر و باوفاتر از آن است كه به تو دروغ بگويد و يا فريبت دهد.^{(نهج البلاغه ، خطبه 223.)}

مشابه اين عبارات را حضرت در حكمت 131 از كلمات قصار نهج البلاغه نيز فرموده اند.