درس سی و شش تکمیلی ( بررسی آیه 91 سوره بقره) + توضیح حرف جر لام بعد از مشتقات قول

[هندیانی]

لطفا به این آیه توجه کنید:

وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا لَوْ كَانَ خَيْرًا مَّا سَبَقُونَا إِلَيْهِ ۚ وَإِذْ لَمْ يَهْتَدُوا بِهِ فَسَيَقُولُونَ هَـٰذَا إِفْكٌ قَدِيمٌ ﴿١١﴾

و گفتند كساني كه كفر ورزيدند از كساني كه ايمان آوردند، اگر مي بود بهتر( اسلام) سبقت نمي گرفتند(آن ها) ما را به سويش( در ايمان اوردن به اسلام)

علت معنا كردن لام به عن بخاطر غايب بودن فعل سَبَقُونَا است
اگر لام به معناي عن نبود بايد بجاي سبقونا فعل مخاطب سبقتمونا گفته مي شد

يعني گروه كفار كه ايمان آورده بودند مخاطب كافران مي شدند( وقتي به معناي به باشد)

توضيح بيشتر اين كه


گروهي از كافران، به دين اسلام گرويدند، سپس دوستان آن ها كه ايمان نياورده بودند، بين خودشان از آن ها كه ايمان اورده بودند، انتقاد كردند به اين كه اگر در مسلمان شدن خيري مي بود، ما از آن ها زودتر ايمان مي آورديم و آن ها بر ما سبقت نمي گرفتند

ببينيد منظور آيه اينه كه كافران از دوستانشون كه قبلا كافر بودند و حالا مومن شدند صحبت مي كنند كه: كساني كه كفر ورزيدند از (میان) كساني كه ايمان آوردند، گفتند: اگر اسلام بهتر بود ما زودتر از اين ها ايمان مي آورديم. يعني ما زودتر از دوستانمون كه مومن شدند مسلمان مي شديم و اونها نميتونستند بر ما سبقت بگيرند

بعضی ها می گویند بجای لام، فی بگذاریم:

معناي في قشنگ نيست
كساني كه كافر شدند در كساني كه ايمان آوردند؟؟؟
اصلا معني نميده، مگر معنای فی را در نظر داشته باشیم( در مورد، درباره) كساني كه كافر شدند در باره ی كساني كه ايمان آوردند ...



قانون كلي لام به معناي عن استـ

هر گاه لام حرف جر با قول یا مشتقات آن استعمال شود به معنای عن است.

مانند: لام در لِلَّذِينَ در ایه ی بالا به معنای عن الذین ترجمه می شود


البته استثناء هم وجود داره و بعضي جاها همان براي يا به معنا ميشود

البته بعضی ها می گویند:
قانون كلي لام به معناي به استـ

هر گاه لام حرف جر با قول یا مشتقات آن استعمال شود به معنای به است.

ولی فرق نمیکنه در هر صورت ما باید به فعل بعد یا ترجمه بعد از لام توجه کنیم یعنی

برای تشخیص عن یا به باید به آیه نگاه کنیم
در آیاتی که مخاطبین حاضر باشند از معنای به و اگر غایب باشند از معنای از استفاده می کنیم

البته در بیشتر آیاتی که در قرآن وجود داره معنای به صحیح است

با توجه به نکات گفته شده در آیه 91

وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا

و زمانی که گفته شد به ایشان: ایمان بیاورید
در این آیه چون فعل آمِنُوا (ایمان بیاورید) مخاطب هست معنای به صحیح است