مدهامتان

[مدهامتان]

انواع آيات قرآن از جهت جايگاه و تعيين كوچك ترين آيه از هر نوع:

آيه هاي قرآن به لحاظ جايگاه و محل قرار گرفتنشان در سوره به سه قسم قابل تقسيم هستند:

1. حروف مقطعه اي كه در آغاز 29 سوره از سوره هاي قرآن آمده است؛ كه البته همه آنها آيه مستقل نيستند بلكه بعضي از آن ها مانند: «الم» در سوره هاي بقره،‌آل عمران، عنكبوت، روم، لقمان و سجده،‌ و «المص» در سوره اعراف و «كهيعص» در سوره مريم، و «طه» در سوره طه و «طسم» در سوره هاي شعراء و قصص و «يس» در سوره يس و «حم» در سوره هاي مؤمن، ‌فصلت، زخرف‌،‌ دخان،‌ جاثيه و احقاف، در شمارش آيات،‌ يك آيه، و «حم عسق» در سوره شوري دو آيه مستقل حساب شده اند، ولي ساير حروف مقطعه جزئي از اولين آيه سوره شمرده شده است؛ مانند:«الر» در سوره هاي يونس، هود، يوسف، ابراهيم، حجر، «المر» در سوره رعد «طس» در سوره نمل «ص» در سوره ص «ق» در سوره ق «ن» در سوره قلم.[5]و روشن است كه از بين اين قسم از آيات كوچك ترين آيه ها، «طه»، «يس» و «حم» مي باشند.

2. فواتح السور آياتي كه غير از حروف مقطعه اند و در ابتداي سوره ها آمده اند:‌كه كوچك ترين آيات از جهت تعداد حروف از اين قسم آيات عبارتند از:
«والضحي» (سوره ضحي آيه1)، «والفجر» (سوره فجر آيه 1)،‌ «والطور» (سوره طور آيه 1)، «والعصر» (سوره عصر آيه 1)،‌ «الحاقه» (سوره حاقه آيه 1) و «القارعه» (سوره قارعه آيه 1)؛ ‌
از بين اين آيات، «والضحي» به جهت اينكه در تلاوت ـ با فرض يك حرف حساب كردن «ض» مشدّد ـ‌كم ترين حرف تلفظ مي شود،‌كوچك ترين آيه خواهد بود.[6]

3. آياتي كه در آغاز سوره ها نيامده اند: از اين قسم آيات،‌ آيه «ثم نظر» (مدثر آيه 21) با پنج حرف كم ترين تعداد حروف را دارد.
و بعد از آن آيه «مدهامتان» (الرحمن آيه 64) است كه با هشت حرف نوشته مي شود؛ اما؛‌ از آنجايي كه «ثم نظر» داراي دو كلمه است و آيه «مدهامتان» تنها يك كلمه است،
و كم ترين كلمه را در بين اين قسم از آيات دارد،‌ آن را كوچك ترين آيه از اين قسم آيات دانسته اند.[7]