عرفان

[مهدی]

سنگ بنای عرفان ناب، آیات قرآن کریم است


عرفان ناب دينی را در سه بخش می‌توان توضيح داد. بخش اول اينكه منابع عرفان ناب آيات، احاديث و ادعيه می‌باشد. سنگ بنای عرفان ناب آيات است. عرفان ناب عرفانی است كه از سه منبع اصلی آيات قرآن كريم، احاديث معتبر و ادعيه تغذيه كند، در باب مضامين عرفانی آيات قرآن دو ديدگاه عمده وجود دارد؛ اول اين‌كه كل آيات قرآن كريم مضمون عرفانی دارند. تمام كسانی‌كه تفاسير عرفانی نگاشته‌اند قائل به اين ديدگاه هستند.
لازم به يادآوری است كه در بحث روش‌های تفسيری حداقل هشت روش برای تفسير قرآن مطرح شده‌ است كه برخی از آنها عبارتند از: روش عقلی مانند تفسير كبير فخررازی و تا حدی تفسير كشاف زمخشری كه در اين تفاسير قرآن به شيوه عقلی تفسير شده است. روش ديگر تفسير مأثور است، مانند تفسير البرهان سيد بحرانی و الدر المنثور جلال الدين سيوطی. روش‌های ديگری نيز برای تفسير قرآن استفاده می‌شود كه يكی از آنها تفسير عرفانی، كنايی، اشاری، تأويلی يا باطنی است، عمدتاً به اين شيوه تفسير قرآن، تفسير تأويلی يا باطنی گفته می‌شود. از آغاز تا امروز حدود 30 تفسير عرفانی عمده نوشته شده كه ظاهراً اولين تفسير نگاشته شده به روش عرفانی تفسير سهل تستری مربوط به سده سوم هجری است كه هم‌اكنون نيز موجود است. آخرين تفسير عرفانی نيز مربوط به سده اخير از آيت‌الله سيد مصطفی خمينی در چند جلد برجای مانده كه شامل آيات سوره حمد و 40 آيه ابتدايی سوره بقره است كه ايشان به شكل مبسوطی به تفسير اين آيات پرداخته‌ است.