همایش تالیان منتظر .... تلاوت کل قرآن کریم قرآن کریم

[امیر هانی]

سَلْ بَنِي إِسْرَائِيلَ كَمْ آتَيْنَاهُمْ مِنْ آيَةٍ بَيِّنَةٍ ۗ وَمَنْ يُبَدِّلْ نِعْمَةَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿٢١١﴾ زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَيَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا ۘ وَالَّذِينَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۗ وَاللَّهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ ﴿٢١٢﴾ كَانَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَمُنْذِرِينَ وَأَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ ۚ وَمَا اخْتَلَفَ فِيهِ إِلَّا الَّذِينَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ۖ فَهَدَى اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ ۗ وَاللَّهُ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ ﴿٢١٣﴾ أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُمْ مَثَلُ الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ ۖ مَسَّتْهُمُ الْبَأْسَاءُ وَالضَّرَّاءُ وَزُلْزِلُوا حَتَّىٰ يَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ مَتَىٰ نَصْرُ اللَّهِ ۗ أَلَا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِيبٌ ﴿٢١٤﴾ يَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ ۖ قُلْ مَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ فَلِلْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ ۗ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ ﴿٢١٥﴾

از بنى‏اسرائيل بپرس : چه بسيار نشانه‏هاى روشن به آنان عطا كرديم ، و هركس نعمتِ [هدايت] خدا را پس از آنكه به او رسيد ، تبديل [به كفر] كند ، [بداند] كه يقيناً خدا سخت كيفر است .«211» زندگى [زودگذرِ] دنيا براى كافران زيبا جلوه داده شده، و [به اين سبب] مؤمنان را مسخره مى‏كنند ، در حالى كه پروا پيشگان در روز قيامت [از هر جهت] برتر از آنان هستند ، و خدا هر كه را بخواهد ، بى‏حساب روزى مى‏دهد .«212» مردم [در ابتداى تشكيل اجتماع] گروهى واحد و يك دست بودند [و اختلاف و نزاعى در امور زندگى نداشتند] ، پس [از پديد آمدن اختلاف ونزاع] خدا پيامبرانى را مژده دهنده و بيم رسان برانگيخت، و با آنان بر اساس حق كتاب نازل كرد ، تا ميان مردم در آنچه با هم اختلاف داشتند ، داورى كند . [آن گاه در خود كتاب هم اختلاف شد] و در آن اختلاف نكردند مگر كسانى كه به آنان كتاب داده شد ، [اين اختلاف] بعد از دلايل روشنى بود كه براى آنان آمد ، [و سبب آن] برترى جويى و حسد در ميان خودشان بود . پس خدا اهل ايمان را به توفيق خود ، به حقّى كه در آن اختلاف كردند ، راهنمايى كرد . و خدا هر كه را بخواهد به راهى مستقيم هدايت مى‏كند .«213» آيا پنداشته‏ايد در حالى كه هنوز حادثه‏هايى مانند حوادث گذشتگان بر شما نيامده ، وارد بهشت مى‏شويد؟ ! به آنان سختى‏ها و آسيب‏هايى رسيد وچنان مضطرب شدند تا جايى كه پيامبر و كسانى كه با او ايمان آورده بودند [در مقام دعا و درخواست يارى] مى‏گفتند : يارى خدا چه زمانى است ؟ [به آنان گفتيم :] آگاه باشيد ! يقيناً يارى خدا نزديك است .«214» از تو مى‏پرسند : چه چيز انفاق كنند ؟ بگو : هر مال و مايه سودمندى كه انفاق مى‏كنيد بايد براى پدر و مادر و نزديكان و يتيمان و نيازمندان و در راه مانده‏گان باشد ، و هر كار نيكى انجام دهيد ، خدا به آن داناست .«215»

«33»

[امیر هانی]

كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَكُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَنْ تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ ۗ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ ﴿٢١٦﴾ يَسْأَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِيهِ ۖ قُلْ قِتَالٌ فِيهِ كَبِيرٌ ۖ وَصَدٌّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَكُفْرٌ بِهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَكْبَرُ عِنْدَ اللَّهِ ۚ وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ ۗ وَلَا يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ حَتَّىٰ يَرُدُّوكُمْ عَنْ دِينِكُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا ۚ وَمَنْ يَرْتَدِدْ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَيَمُتْ وَهُوَ كَافِرٌ فَأُولَٰئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۖ وَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿٢١٧﴾ إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولَٰئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّهِ ۚ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿٢١٨﴾ يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ ۖ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا ۗ وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ ۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ ﴿٢١٩﴾

جنگ [با دشمن] بر شما مقرّر شده ، و حال آنكه برايتان ناخوشايند است . و بسا چيزى را خوش نداريد و آن براى شما خير است ، وبسا چيزى را دوست داريد و آن براى شما زيان دارد؛ وخدا [مصلحت شما را در همه امور] مى‏داند و شما نمى‏دانيد .«216» از تو درباره جنگ در ماه حرام مى‏پرسند . بگو : هر جنگى در آن ماه [گناهى] بزرگ است ، ولى هر نوع بازداشتن [مردم] از راه خدا و كفرورزى به او و [بازداشتن مردم از] مسجد الحرام و بيرون راندن اهلش از آن ، نزد خدا بزرگ‏تر [از جنگ در ماه حرام] است ؛ و فتنه [يعنى شرك و بت‏پرستى گناهش] از كشتار بزرگ‏تر است . و مشركان همواره با شما مى‏جنگند تا شما را اگر بتوانند از دينتان برگردانند . و از شما كسانى كه از دينشان برگردند و در حال كفر بميرند ، همه اعمال خوبشان در دنيا و آخرت تباه و بى‏اثر مى‏شود ، و آنان اهل آتش‏اند و در آن جاودانه‏اند .«217» يقيناً كسانى كه ايمان آورده ، و آنان كه هجرت كرده و در راه خدا به جهاد برخاستند ، به رحمت خدا اميد دارند ؛ و خدا بسيار آمرزنده و مهربان است .«218» درباره شراب و قمار از تو مى‏پرسند ، بگو : در آن دو مطلب هم ، گناهى بزرگ و هم سودهايى براى مردم است ، و گناه هر دو از سودشان بيشتر است . و از تو مى‏پرسند : چه چيز انفاق كنند ؟ بگو : از آنچه افزون بر نياز است . خدا اين گونه آياتش را براى شما بيان مى‏كند تا بينديشيد .«219»

«34»

[امیر هانی]

فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۗ وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَىٰ ۖ قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ ۖ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ ۚ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿٢٢٠﴾ وَلَا تَنْكِحُوا الْمُشْرِكَاتِ حَتَّىٰ يُؤْمِنَّ ۚ وَلَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكَةٍ وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ ۗ وَلَا تُنْكِحُوا الْمُشْرِكِينَ حَتَّىٰ يُؤْمِنُوا ۚ وَلَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكٍ وَلَوْ أَعْجَبَكُمْ ۗ أُولَٰئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ ۖ وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ ۖ وَيُبَيِّنُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ ﴿٢٢١﴾ وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ ۖ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِي الْمَحِيضِ ۖ وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّىٰ يَطْهُرْنَ ۖ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ ﴿٢٢٢﴾ نِسَاؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّىٰ شِئْتُمْ ۖ وَقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ مُلَاقُوهُ ۗ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ ﴿٢٢٣﴾ وَلَا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَةً لِأَيْمَانِكُمْ أَنْ تَبَرُّوا وَتَتَّقُوا وَتُصْلِحُوا بَيْنَ النَّاسِ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿٢٢٤﴾

[آرى ، تا] درباره [آنچه به صلاح] دنيا و آخرت [است] بينديشيد . و از تو درباره يتيمان مى‏پرسند ، بگو : اصلاح امور آنان بهتر است ، و اگر با آنان معاشرت كنيد و امورتان را با امورشان بياميزيد [كارى خداپسندانه است] آنان برادر دينى شما هستند ، و خدا افسادگر [در امور يتيم] را از اصلاح گر بازمى‏شناسد . و اگر خدا مى‏خواست شما را [در تكليف و مسؤوليت نسبت به مال و جان يتيم] به زحمت مى‏انداخت ؛ مسلماً خدا تواناى شكست‏ناپذير و حكيم است .«220» و با زنان مشرك ازدواج نكنيد تا زمانى كه ايمان بياورند . قطعاً كنيز با ايمان از زن آزاد مشرك بهتر است ، هر چند [زيبايى و مال و موقعيت او] شما را خوش آيد . و زنان با ايمان را به ازدواج مردان مشرك در نياوريد تا زمانى كه ايمان بياورند . مسلماً برده با ايمان از مرد آزاد مشرك بهتر است ، هر چند [جمال و مال و منال او] شما را خوش آيد . اينان [كه مشركند ، نه تنها مردم ، بلكه بى‏رحمانه زن و فرزند خود را] به سوى آتش مى‏خوانند ، و خدا به توفيق خود به سوى بهشت و آمرزش دعوت مى‏كند ، و آياتش را براى مردم بيان مى‏كند تا متذكّر شوند .«221» از تو درباره حيض مى‏پرسند ، بگو : حيض ، حالت ناملايم و زيان بارى است ؛ پس در زمان حيض از [آميزش با] زنان كناره‏گيرى كنيد ، و با آنان نزديكى ننماييد تا پاك شوند ؛ و هنگامى كه پاك شدند از جايى كه خدا به شما فرمان داده با آنان آميزش كنيد . يقيناً خدا كسانى را كه بسيار توبه مى‏كنند ، و كسانى كه خود را [با پذيرش انواع پاكى‏ها از همه آلودگى‏ها] پاكيزه مى‏كنند . دوست دارد .«222» زنان شما كشتزار شمايند ، هر زمان و هر كجا كه خواستيد به كشتزار خود در آييد . و [با رعايت حقوق يكديگر ، و حفظ عفت و پاكى ، در سايه زناشويى و توليد نسلى پاك و شايسته، خير و ثوابى] براى خودتان پيش فرستيد ، و از خدا پروا كنيد ، و بدانيد كه او را ملاقات خواهيد كرد ، و مؤمنان را بشارت ده .«223» و خدا را در معرض سوگندهايى كه مى‏خوريد قرار ندهيد ، [به اينكه سوگند بخوريد] كه نيكى نكنيد ، و تقوا پيشه نسازيد ، و ميان مردم آشتى ندهيد [خدا رضايت ندارد كه نامش وسيله خوددارى از كارهايى شود كه خودش به انجام آنها فرمان داده است] و خدا [نسبت به همه گفته‏هاى شما] شنوا ، [و نسبت به تمام كارهاى شما] داناست .«224»

«35»

[امیر هانی]

لَا يُؤَاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ وَلَٰكِنْ يُؤَاخِذُكُمْ بِمَا كَسَبَتْ قُلُوبُكُمْ ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ ﴿٢٢٥﴾ لِلَّذِينَ يُؤْلُونَ مِنْ نِسَائِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَةِ أَشْهُرٍ ۖ فَإِنْ فَاءُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿٢٢٦﴾ وَإِنْ عَزَمُوا الطَّلَاقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿٢٢٧﴾ وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ قُرُوءٍ ۚ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ يَكْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللَّهُ فِي أَرْحَامِهِنَّ إِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذَٰلِكَ إِنْ أَرَادُوا إِصْلَاحًا ۚ وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۚ وَلِلرِّجَالِ عَلَيْهِنَّ دَرَجَةٌ ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿٢٢٨﴾ الطَّلَاقُ مَرَّتَانِ ۖ فَإِمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسَانٍ ۗ وَلَا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَأْخُذُوا مِمَّا آتَيْتُمُوهُنَّ شَيْئًا إِلَّا أَنْ يَخَافَا أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ اللَّهِ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ اللَّهِ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا فِيمَا افْتَدَتْ بِهِ ۗ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا ۚ وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿٢٢٩﴾ فَإِنْ طَلَّقَهَا فَلَا تَحِلُّ لَهُ مِنْ بَعْدُ حَتَّىٰ تَنْكِحَ زَوْجًا غَيْرَهُ ۗ فَإِنْ طَلَّقَهَا فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا أَنْ يَتَرَاجَعَا إِنْ ظَنَّا أَنْ يُقِيمَا حُدُودَ اللَّهِ ۗ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ يُبَيِّنُهَا لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ ﴿٢٣٠﴾

خدا شما را به خاطر سوگندهاى لغوتان [كه جدى و حقيقى نيست و عادتاً بدون قصد قلبى بر زبان جارى مى‏شود] مؤاخذه نمى‏كند ، ولى شما را به خاطر آنچه دل‏هايتان [از قصد جدى و حقيقى] مرتكب شده مؤاخذه مى‏كند ؛ و خدا بسيار آمرزنده و بردبار است .«225» براى كسانى كه سوگند ياد مى‏كنند [كه از آميزش] با زنان خود دورى گزينند ، [شرعاً] چهار ماه مهلت است ، چنانچه [در اين مدت به آنچه مقتضاى زناشويى است] بازگشتند [گناهى بر آنان نيست] ؛ زيرا خدا بسيار آمرزنده ومهربان است .«226» و اگر [براى پايان يافتن مشكلات] تصميم به طلاق گرفتند ، [در صورت رعايت شرايط مانعى ندارد] مسلماً خدا [به گفتار و كردارشان] شنوا و داناست .«227» زنان طلاق داده شده بايد به سر آمدن سه پاكى [از حيض را] انتظار برند [و پيش از به سر رسيدن آن ، از شوهر كردن خوددارى ورزند] . و اگر به خدا و روز قيامت ايمان دارند [به خاطر رعايت شرايط ايام عدّه] نبايد آنچه را خدا در رحم‏هايشان [از حيض يا جنين] بوجود آورده، پنهان دارند . و شوهرانشان در اين مدت چنانچه خواهان صلح و سازش‏اند ، به بازگرداندن آنان [به زندگى دوباره] سزاوارترند . و براى زنان ، حقوق شايسته‏اى بر عهده مردان است ، مانند حقوقى كه براى مردان بر عهده زنان است ، و مردان را بر آنان [به خاطر كارگزارى ، و تدبير امور زندگى در امر ميراث و ديه و گواهى در دادگاه و غير اين امور حقوقى] افزون‏تر است؛ و خدا تواناى شكست‏ناپذير و حكيم است .«228» طلاقِ [رجعى كه براى شوهر در آن حقّ رجوع وبازگشت به همسر است] دوبار است . [شوهر در هر مرتبه از رجوع] بايد [همسرش را] به طور شايسته نگه دارد، يا [با ترك رجوع ، او را] به نيكى و درستى رها كند . و براى شما حلال نيست از آنچه [به عنوان مهريه] به آنان پرداخته‏ايد چيزى را بازستانيد ، مگر آنكه هر دو بترسند كه حدود و مقرّرات خدا را [در روش همسردارى] رعايت نكنند. پس شما [اى حاكمان شرع] اگر بترسيد كه آن دو نفر حدود خدا را[در همسردارى] رعايت ننمايند در مالى كه زن براى رهايى خود براى بدست آوردن طلاق بپردازد، گناهى بر آنان نيست . اينها حدود خداست ؛ از آنها تجاوز نكنيد و كسانى كه از حدود خدا تجاوز كنند ، بى‏ترديد ستمكارند .«229» پس اگر [بعد از دو طلاق و رجوع ، بار سوم] او را طلاق داد ، آن زن بر وى حلال نخواهد بود ، مگر آنكه با همسرى غير از او ازدواج كند . و اگر [همسر دوم] او را طلاق داد بر زن و شوهر اول گناهى نيست كه به يكديگرباز گردند ، در صورتى كه اميدوار باشند حدود الهى را [در روش همسردارى] رعايت مى‏كنند . و اينها حدود خداست كه آن را براى گروهى كه دانايند بيان مى‏كند .«230»

«36»

[فاطمه]

وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ ۚ وَلَا تُمْسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لِتَعْتَدُوا ۚ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَٰلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ ۚ وَلَا تَتَّخِذُوا آيَاتِ اللَّهِ هُزُوًا ۚ وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَمَا أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنَ الْكِتَابِ وَالْحِكْمَةِ يَعِظُكُمْ بِهِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿٢٣١﴾ وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا تَعْضُلُوهُنَّ أَنْ يَنْكِحْنَ أَزْوَاجَهُنَّ إِذَا تَرَاضَوْا بَيْنَهُمْ بِالْمَعْرُوفِ ۗ ذَٰلِكَ يُوعَظُ بِهِ مَنْ كَانَ مِنْكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۗ ذَٰلِكُمْ أَزْكَىٰ لَكُمْ وَأَطْهَرُ ۗ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ ﴿٢٣٢﴾ وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ ۖ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ ۚ وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۚ لَا تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلَّا وُسْعَهَا ۚ لَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ ۚ وَعَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذَٰلِكَ ۗ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالًا عَنْ تَرَاضٍ مِنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا ۗ وَإِنْ أَرَدْتُمْ أَنْ تَسْتَرْضِعُوا أَوْلَادَكُمْ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِذَا سَلَّمْتُمْ مَا آتَيْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿٢٣٣﴾


و هنگامى كه زنان را طلاق داديد و به پايان عدّه خود نزديك شدند ، آنان را [با رجوع كردن] به طور شايسته، نگه داريد يا [با ترك رجوع] به نيكى و درستى رها كنيد . و آنان را براى آزار رساندن و زيان زدن نگه نداريد تا بر آنان تعدّى و ستم كنيد . و هر كه چنين كند قطعاً به خود ستم كرده است . و آيات خدا را به مسخره نگيريد و نعمت خدا را بر خود و آنچه از كتاب و حكمت بر شما نازل كرده كه شما را به آن پند مى‏دهد ، به ياد آريد . و از خدا پروا كنيد و بدانيد كه خدا به همه چيز داناست .«231» و زمانى كه زنان را طلاق داديد ، و به پايان عدّه خود رسيدند ، آنان را از ازدواج با شوهران سابق خود در صورتى كه ميان خودشان به روشى شايسته توافق كنند باز مداريد . با اين [حكم ،] كسانى از شما كه به خدا و روز قيامت ايمان دارند ، پند داده مى‏شوند . اين براى شما سودمندتر وپاكيزه‏تر است ؛ وخدا [مصالح شما را در همه امور] مى‏داند وشما نمى‏دانيد .«232» و مادران بايد فرزندانشان را دو سال كامل شير دهند . [اين حكم] براى كسى است كه مى‏خواهد دوران شيرخوارگى [كودك] را تكميل كند . تأمين خوراك و پوشاك مادران شيردهنده به طور شايسته بر عهده پدر فرزند است . هيچ كس جز به اندازه توانش تكليف نمى‏شود . نبايد مادرى به خاطر فرزندش زيان بيند ، و نه پدرى براى فرزندش دچار ضرر شود [بر پدر است كه مخارج مادر و كودك را در حدّ متعارف بپردازد ، و بر مادر است كه بيش از طاقت مالى شوهر از او طلب خوراك و پوشاك نكند] . و [چنانچه پدر كودك از دنيا برود] هزينه مادر و كودك به اندازه متعارف [از ميراث به جا مانده] بر عهده وارث است . و اگر پدر و مادر بر اساس توافق و مشورتشان بخواهند كودك را [قبل از دو سال] از شير بگيرند، گناهى بر آنان نيست . و اگر بخواهيد براى فرزندانتان دايه بگيريد باز هم گناهى بر شما نيست ، در صورتى‏كه مزدى را كه بايد به دايه بدهيد ، به طور شايسته بپردازيد . و از خداپروا كنيد و بدانيد يقيناً خدا به آنچه انجام مى‏دهيد بيناست .«233»


«37»

[فاطمه]

وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا ۖ فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۗ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ ﴿٢٣٤﴾ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا عَرَّضْتُمْ بِهِ مِنْ خِطْبَةِ النِّسَاءِ أَوْ أَكْنَنْتُمْ فِي أَنْفُسِكُمْ ۚ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ سَتَذْكُرُونَهُنَّ وَلَٰكِنْ لَا تُوَاعِدُوهُنَّ سِرًّا إِلَّا أَنْ تَقُولُوا قَوْلًا مَعْرُوفًا ۚ وَلَا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ النِّكَاحِ حَتَّىٰ يَبْلُغَ الْكِتَابُ أَجَلَهُ ۚ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي أَنْفُسِكُمْ فَاحْذَرُوهُ ۚ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ ﴿٢٣٥﴾ لَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِنْ طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ مَا لَمْ تَمَسُّوهُنَّ أَوْ تَفْرِضُوا لَهُنَّ فَرِيضَةً ۚ وَمَتِّعُوهُنَّ عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَعَلَى الْمُقْتِرِ قَدَرُهُ مَتَاعًا بِالْمَعْرُوفِ ۖ حَقًّا عَلَى الْمُحْسِنِينَ ﴿٢٣٦﴾ وَإِنْ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُنَّ وَقَدْ فَرَضْتُمْ لَهُنَّ فَرِيضَةً فَنِصْفُ مَا فَرَضْتُمْ إِلَّا أَنْ يَعْفُونَ أَوْ يَعْفُوَ الَّذِي بِيَدِهِ عُقْدَةُ النِّكَاحِ ۚ وَأَنْ تَعْفُوا أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ ۚ وَلَا تَنْسَوُا الْفَضْلَ بَيْنَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿٢٣٧﴾

و از شما كسانيكه مى‏ميرند و همسرانى باقى مى‏گذارند ، بايد همسران مدت چهار ماه و ده روز به انتظار بنشينند [و از شوهر كردن خوددارى ورزند] ؛ چون به پايان مدتشان رسيدند ، در آنچه درباره خود به طور شايسته [نسبت به ازدواج يا ترك آن] انجام دهند بر شما [حاكمان و وارثان متوفّى و اقوام زنان] گناهى نيست ؛ و خدا از آنچه انجام مى‏دهيد آگاه است .«234» بر شما در سخنانى كه هنگام خواستگارى زن‏ها [يى كه در عدّه وفات‏اند] بدون صراحت و وضوح گوييد [مانند اينكه من « خوش معاشرتم » و « زن دوستم » و به زنى كه داراى چنين صفاتى باشد علاقه‏مندم] يا قصد ازدواج با آنان را در دل پنهان داريد گناهى نيست . خدا مى‏داند كه شما به زودى آنان را [بر اساس ميل فطرى و خواسته طبيعى] ياد خواهيد كرد ؛ ولى با آنان در پنهان و خلوت قرار ازدواج نگذاريد ، جز آنكه گفتارى پسنديده [و بدون صراحت و وضوح] بگوييد . و هرگز تصميم بستن عقد ازدواج نگيريد تا عدّه وفات به پايان رسد ، و بدانيد كه خدا آنچه در دل داريد مى‏داند ؛ بنابراين از [مخالفت با] او بپرهيزيد ، و بدانيد كه خدا بسيار آمرزنده و بردبار است .«235» اگر زنان را پيش از آميزش جنسى يا تعيين مهريه طلاق داديد [در اين طلاق] بر شما گناهى نيست ؛ و [در چنين موقعيتى بر شما واجب است] آنان را [از مال خود] بهره‏اى شايسته دهيد ؛ توانگر به اندازه خويش ، و تنگدست به اندازه خويش كه اين حقّى لازم بر عهده نيكوكاران است .«236» و اگر آنان را پيش از آميزش جنسى طلاق دهيد ، در حالى كه براى آنان مهرى تعيين كرده‏ايد ، پس [بر شما واجب است] نصف آنچه تعيين كرده‏ايد [به آنان بپردازيد] ، مگر آنكه خود آنان يا كسى كه پيوند ازدواج به دست اوست [مانند ولى يا وكيل] آن را ببخشند . و گذشت شما [كه تمام مهريه را به زن بپردازيد ،] به پرهيزكارى نزديك‏تر است . و فزون بخشى و نيكوكارى را در ميان خودتان فراموش نكنيد كه خدا به آنچه انجام مى‏دهيد بيناست .«237»

«38»

[فاطمه]

حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَىٰ وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ﴿٢٣٨﴾ فَإِنْ خِفْتُمْ فَرِجَالًا أَوْ رُكْبَانًا ۖ فَإِذَا أَمِنْتُمْ فَاذْكُرُوا اللَّهَ كَمَا عَلَّمَكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ ﴿٢٣٩﴾ وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا وَصِيَّةً لِأَزْوَاجِهِمْ مَتَاعًا إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْرَاجٍ ۚ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِي مَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ مِنْ مَعْرُوفٍ ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿٢٤٠﴾ وَلِلْمُطَلَّقَاتِ مَتَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ ۖ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ ﴿٢٤١﴾ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ ﴿٢٤٢﴾ أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَهُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْيَاهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ ﴿٢٤٣﴾ وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿٢٤٤﴾ مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً ۚ وَاللَّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ ﴿٢٤٥﴾

بر همه نمازها و به ويژه نماز ميانه [كه بر اساس پاره‏اى از روايات ، نماز ظهر است] محافظت كنيد ، و [هنگام عبادت] فروتنانه براى خدا قيام كنيد .«238» پس اگر [از دشمن يا حيوانات درنده يا خطر ديگر] ترس داشتيد ، [نماز را] پياده يا سواره بخوانيد و هنگامى كه امنيت يافتيد ، خدا را [با خواندن نماز] ياد كنيد ، نمازى كه آن را در ضمن ساير برنامه‏هاى دينى كه داناى به آنها نبوديد ، به شما آموخت .«239» از شما كسانى كه مرگشان نزديك مى‏شود ، و همسرانى به جا مى‏گذارند ، بايد براى همسرانشان وصيت كنند كه آنان را تا يك سال بدون بيرون كردن از خانه از هزينه زندگى بهره‏مند سازند . پس اگر [به اختيار خود] بيرون رفتند ، در آنچه نسبت به خود [از ازدواج يا انتخاب شغل] به طور شايسته انجام دهند ، بر شما [وارثان ميّت به سبب نپرداختن هزينه زندگى آنان] گناهى نيست ؛ و خدا تواناى شكست‏ناپذير و حكيم است .«240» و [سزاوار است از سوى شوهران] به صورتى شايسته، كالا و وسايل زندگى به زنان طلاق داده شده پرداخت شود كه اين حقّى لازم بر عهده پرهيزكاران است .«241» اين گونه خدا آياتش را براى شما بيان مى‏كند كه بينديشيد .«242» آيا به داستان كسانى كه [در زمان‏هاى گذشته] از ترس مرگ از خانه‏هاى خود بيرون آمدند در حالى كه هزاران نفر بودند ، انديشه نكردى ؟ پس خدا به آنان فرمود : بميريد [و آنان بدون فاصله مردند ،] سپس آنان را زنده كرد [تا بدانند رهايى از چنگ مرگ ممكن نيست] . خدا نسبت به مردم داراى فزون‏بخشى است ، ولى بيشتر مردم سپاس نمى‏گزارند . «243» و در راه خدا پيكار كنيد و بدانيد كه يقيناً خدا شنوا و داناست .«244» كيست كه براى جلب خوشنودى خدا «به نيازمندان» قرض‏الحسنه بپردازد ، تا آن را برايش چندين برابر بيفزايد ؟ و خداست كه [روزى را] تنگ مى‏گيرد و وسعت مى‏دهد ؛ و [همه شما را براى دريافت پاداش] به سوى او بازمى‏گردانند.«245»


«39»

[گل مريم]

اللّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُواْ يُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّوُرِ وَالَّذِينَ كَفَرُواْ أَوْلِيَآؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُوْلَـئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِي حَآجَّ إِبْرَاهِيمَ فِي رِبِّهِ أَنْ آتَاهُ اللّهُ الْمُلْكَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّيَ الَّذِي يُحْيِـي وَيُمِيتُ قَالَ أَنَا أُحْيِـي وَأُمِيتُ قَالَ إِبْرَاهِيمُ فَإِنَّ اللّهَ يَأْتِي بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِهَا مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذِي كَفَرَ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ أَوْ كَالَّذِي مَرَّ عَلَى قَرْيَةٍ وَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَى عُرُوشِهَا قَالَ أَنَّىَ يُحْيِـي هَـَذِهِ اللّهُ بَعْدَ مَوْتِهَا فَأَمَاتَهُ اللّهُ مِئَةَ عَامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قَالَ كَمْ لَبِثْتَ قَالَ لَبِثْتُ يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ قَالَ بَل لَّبِثْتَ مِئَةَ عَامٍ فَانظُرْ إِلَى طَعَامِكَ وَشَرَابِكَ لَمْ يَتَسَنَّهْ وَانظُرْ إِلَى حِمَارِكَ وَلِنَجْعَلَكَ آيَةً لِّلنَّاسِ وَانظُرْ إِلَى العِظَامِ كَيْفَ نُنشِزُهَا ثُمَّ نَكْسُوهَا لَحْمًا فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ قَالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

خدا كارساز [ و ياور ]كسانى است كه ايمان آورده ‏اند؛ و آنان را از تاريكي ها [ى ستم و تباهى ]به ‏سوى نور [و روشنايى ]بيرون مى‏ برد. و [امّا ]كسانى كه كفر ورزيدند، كارسازانشان طاغوتها هستند [كه ]آنان را از نور بيرون [و ]به‏ سوى تاريكي ها [و تباهي ها ]مى ‏برند. آنان دوزخيانند و در آن ماندگار خواهند بود.
آيا به [ داستان مناظره ابراهيم با] آنكس ننگريستى كه [ بجاى سپاس‏] در برابر آنكه خدا به او پادشاهى داده بود، با ابراهيم درمورد پروردگارش به [بحث و] ستيزه برخاست؟! آنگاه كه ابراهيم گفت: «پروردگار من، آن است كه زندگى مى‏ بخشد و مى‏ ميراند.» [ او دو زندانى را احضار كرد و ضمن صدور حكم مرگ براى يك تن و آزادساختن ديگرى،] گفت: «منم كه زنده مى‏ كنم و مى‏ ميرانم!» ابراهيم گفت: «خدا[ ى يكتا ]خورشيد را از [ افق ]خاور برمى‏ آورد؛ پس، تو آن را از باختر برآور!». و آن [ عنصر مغرور و خودكامه‏ اى ]كه كفر ورزيده بود، مبهوت شد [ و فرو ماند]. و خدا گروه ستمكاران را راه نمى‏ نمايد.
يا بسان [ سرگذشت ]آن [ پيامبرى ]كه بر دهكده ‏اى گذر كرد كه [ ديوارها و ] سقفهاى آن فرو ريخته [ و استخوانهاى ساكنانش در هر سو پراكنده‏] بود. گفت: «چگونه خداوند [ مردم ]اين [ دهكده ]را پس از [ ويرانى و ]مرگ [ ساكنان ]آن، زنده مى ‏سازد؟!» پس، خدا او را صد سال ميراند؛ آنگاه وى را برانگيخت [ و ]گفت: «چند وقت [ در اينجا ]درنگ كرده ‏اى؟» گفت: «يك روز يا بخشى از يك روز.» گفت: «بلكه يكصدسال است كه [ در اينجا ]بوده ‏اى! اينك [ برخيز و ] به خوراك و آشاميدنى‏ ات بنگر كه [ چگونه پس از گذشت يك قرن ]دگرگون نشده است و [ نيز ]به الاغت بنگر [ كه تنها استخوانهاى پوسيده‏ اى از آن برجاى مانده است!]. و [ ما چنين كرديم‏] تا [ هم تو پاسخ خود را در مورد رستاخيز و زنده ‏شدن مردگان گرفته‏ باشى؛ و هم سرگذشت شگرف ] تو را نشانه‏ اى [ از رستاخيز ]براى مردم قرار دهيم.
و [ اينك ]به اين استخوانها [ ى پوسيده مركب خود ] بنگر كه [ چگونه ]آنها را به‏ هم مى ‏آوريم و آنگاه بر آنها گوشت مى‏ پوشانيم!» پس، هنگامى كه [ توانايى خدا بيش از هميشه ] براى او روشن شد، گفت: «مى ‏دانم كه خدا بر هر چيزى تواناست.»

صفحه 43

[مهاجر]

وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ أَرِنِي كَيْفَ تُحْيِي الْمَوْتَىٰ ۖ قَالَ أَوَلَمْ تُؤْمِنْ ۖ قَالَ بَلَىٰ وَلَٰكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبِي ۖ قَالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّيْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَيْكَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلَىٰ كُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءًا ثُمَّ ادْعُهُنَّ يَأْتِينَكَ سَعْيًا ۚ وَاعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿٢٦٠﴾

مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ ۗ وَاللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ ﴿٢٦١﴾

الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ لَا يُتْبِعُونَ مَا أَنْفَقُوا مَنًّا وَلَا أَذًى ۙ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿٢٦٢﴾

قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى ۗ وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ ﴿٢٦٣﴾

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَىٰ كَالَّذِي يُنْفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۖ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا ۖ لَا يَقْدِرُونَ عَلَىٰ شَيْءٍ مِمَّا كَسَبُوا ۗ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ ﴿٢٦٤﴾

و [ياد كنيد] هنگامى كه ابراهيم گفت : اى پروردگار من ! به من نشان ده كه مردگان را چگونه زنده مى‏كنى ؟ [خدا] فرمود : آيا [به قدرتم نسبت به زنده كردن مردگان] ايمان نياورده‏اى ؟ ! گفت : چرا ، ولى [مشاهده كيفيت اين حقيقت را خواستم] تا قلبم آرامش يابد . [خدا] فرمود : چهار پرنده بگير و آنها را [براى دقت در آفرينش هر يك] به خود نزديك كن ، و [بعد از كشتن و ريز ريز كردن و مخلوط كردنشان به هم] بر هر كوهى [در اين منطقه] بخشى از آنها را قرار ده ، سپس آنها را بخوان كه شتابان به سويت مى‏آيند ؛ و بدان كه يقيناً خدا تواناى شكست‏ناپذير و حكيم است .«260»

مَثَل آنان كه اموالشان را در راه خدا انفاق مى‏كنند ، مانند دانه‏اى است كه هفت خوشه بروياند ، در هر خوشه صد دانه باشد ؛ و خدا براى هر كه بخواهد چند برابر مى‏كند و خدا بسيار عطا كننده و داناست .«261» كسانى كه اموالشان را در راه خدا انفاق مى‏كنند ، سپس[بر كسى] منت و آزارى به دنبال انفاقشان نمى‏آورند ، براى آنان نزد پروردگارشان پاداشى شايسته است ، نه بيمى بر آنان است و نه اندوهگين مى‏شوند .«262»

گفتارى پسنديده [در برابر تهيدستان] و گذشتى [كريمانه نسبت به خشم و بد زبانى مستمندان] بهتر از بخششى است كه دنبالش آزارى باشد ، و خدا بى‏نياز و بردبار است .«263»

اى اهل ايمان ! صدقه‏هايتان را با منت نهادن بر مستحق و آزار روحى رساندن به مستمند باطل نكنيد ، مانند كسى كه مالش را به ريا به مردم انفاق مى‏كند و به خدا و روز قيامت ايمان ندارد ، كه وصفش مانند سنگ سخت و خارايى است كه بر آن [پوششى نازك از] خاك قرار دارد و رگبارى تند و درشت به آن برسد و آن سنگ را صاف [و بدون خاك] واگذارد [صدقه ريايى مانند آن خاك است و اين رياكاران] به چيزى از آنچه كسب كرده‏اند دست نمى‏يابند و خدا مردم كافر را هدايت نمى‏كند .«264»


«44»

[مهاجر]

وَمَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَتَثْبِيتًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ فَإِنْ لَمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ ۗ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿٢٦٥﴾

أَيَوَدُّ أَحَدُكُمْ أَنْ تَكُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِنْ نَخِيلٍ وَأَعْنَابٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ لَهُ فِيهَا مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ وَأَصَابَهُ الْكِبَرُ وَلَهُ ذُرِّيَّةٌ ضُعَفَاءُ فَأَصَابَهَا إِعْصَارٌ فِيهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَتْ ۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ ﴿٢٦٦﴾

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَمِمَّا أَخْرَجْنَا لَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ ۖ وَلَا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَلَسْتُمْ بِآخِذِيهِ إِلَّا أَنْ تُغْمِضُوا فِيهِ ۚ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ ﴿٢٦٧﴾

الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشَاءِ ۖ وَاللَّهُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَفَضْلًا ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ ﴿٢٦٨﴾

يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا ۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ ﴿٢٦٩﴾ «45»




ومثل كسانى كه اموالشان را براى طلب خشنودى خدا و استوار كردن نفوسشان [بر حقايق ايمانى و فضايل اخلاقى] انفاق مى‏كنند ، مانند بوستانى است در جايى بلند كه بارانى تند به آن برسد ، در نتيجه ميوه‏اش را دو چندان بدهد ، و اگر باران تندى به آن نرسد باران ملايمى مى‏رسد [و آن براى شادابى و محصول دادنش كافى است] و خدا به آنچه انجام مى‏دهيد بيناست .«265»

آيا يكى از شما دوست دارد كه او را بوستانى از درختان خرما و انگور باشد كه از زيرِ [درختانِ] آن نهرها جارى است و براى وى در آن بوستان از هر گونه ميوه و محصولى باشد ، در حالى كه پيرى به او رسيده و داراى فرزندان ناتوان [و خردسال] است ، پس گردبادى كه در آن آتش سوزانى است به آن بوستان برسد و يك پارچه بسوزد ؟ [ريا و منت و آزار روحى دادن به مستمند به همين صورت انفاق را نابود مى‏كند] اين گونه خدا آياتش را براى شما توضيح مى‏دهد تا بينديشيد .«266»

اى اهل ايمان ! از پاكيزه‏هاى آنچه [از راه داد و ستد] به دست آورده‏ايد ، و آنچه [از گياهان و معادن] براى شما از زمين بيرون آورده‏ايم ، انفاق كنيد و براى انفاق كردن دنبال مال ناپاك و بى‏ارزش و معيوب نرويد ، در حالى كه اگر آن را به عنوان حقّ شما به خود شما مى‏دادند ، جز [با] چشم پوشى [و دلسردى] نمى‏گرفتيد و بدانيد كه خدا بى‏نياز و ستوده است .«267»

شيطان ، شما را [به هنگام انفاق مال با ارزش] از تهيدستى و فقر مى‏ترساند ، و شما را به كار زشت [چون بخل وخوددارى از زكات و صدقات] امر مى‏كند ، و خدا شما را از سوى خود وعده آمرزش و فزونى رزق مى‏دهد ؛ و خدا بسيار عطا كننده و داناست .«268»

حكمت را به هر كس بخواهد مى‏دهد ، و آنكه به او حكمت دهند ،بى‏ترديد او را خير فراوانى داده‏اند ، و جز صاحبان خرد ، كسى متذكّر نمى‏شود .«269»

«45»