دوزخ چيست؟

[گل مريم]

عذابهاى روحانى‏

براى دوزخيان، علاوه بر شكنجه‏ هاى جسمانى، عذابهاى روحانى است، از آن جمله تذكر به اين موضوع كه اين‏جا هميشه خواهند ماند و نجاتى برايشان نخواهد بود كه اين سخت ‏ترين عذابهاى دوزخيان است و شكى نيست كه كفار و منافقين كه حجت برايشان تمام شده باشد و بى ‏ايمان مرده باشند، در عذاب جهنم هميشگى خواهند بود؛ چنانچه در سوره بينه، آيه ششم مى‏ فرمايد: ان الذين كفروا من أهل الكتب و المشركين فى نار جهنم خلدين فيهآ....


و در جاى ديگر مى ‏فرمايد: ذلك جزآء أعدآء الله النار لهم فيها دار الخلد...^{(فضلت: 28.)}

پس جزاى دشمنان خدا آتش است و جاى هميشگى ايشان است بلكه بيرون آمدنشان را از آتش دوزخ، تشبيه به محال فرموده، در آن جا كه مى ‏فرمايد: ...و لا يدخلون الجنة حتى يلج الجمل فى سم الخياط....

داخل نخواهند شد ايشان در بهشت تا اين كه شتر از سوراخ سوزن بگذرد.


يعنى چنانچه اين امر محال است، پس دخول كفار در بهشت هم محال خواهد بود و اخبار وارده در مقام بسيار است و كسى كه ذره ‏اى ايمان در قلبش باشد، هميشه در جهنم نخواهد ماند.


ديگر از عذابهاى روحانيه اين است كه متوجه مى‏ شود از الطاف و رحمتهاى بى‏ پايان حضرت آفريدگار محروم مانده است. به علاوه مورد غضب و بى‏ اعتنايى خداست؛ چنانچه مى‏ فرمايد: كلآ انهم عن ربهم يومئذ لمحجوبون‏^{(مطففين: 15. )}.


جز اين نيست كه ايشان از پروردگار خود در حجابند (يعنى از رحمت و احسان و ثواب هاى الهى محروم خواهند بود).