همایش تالیان منتظر .... تلاوت کل قرآن کریم قرآن کریم

[گل مريم]

فهرست کامل سوره های قرآن کریم


شماره صفحه بر مبنای صفحات قرآن عثمان طه می باشد.

لطفا برای دیدن متن قرآن بر روی نام سوره ها

شناسنامه سوره ها بر روی ردیف هر سوره

خواص و آثار سوره ها بر روی جزء هر سوره

و برای آشنایی بیشتر با سوره های قرآن کریم بر روی شماره صفحه هر سوره کلیک نمایید.

ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء	ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء	ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء	ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء	ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء	ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء	ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء	ردیف	نام سوره	شماره صفحه	جزء
1	فاتحه	1	1	16	نحل	267	14	31	لقمان	411	21	46	احقاف	502	26	61	صف	551	28	76	انسان	578	29	91	شمس	595	30	106	قریش	602	30
2	بقره	2	1	17	اسراء	282	15	32	سجدة	415	21	47	محمد	507	26	62	جمعه	553	28	77	مرسلات	580	29	92	لیل	595	30	107	ماعون	602	30
3	آل عمران	50	3	18	کهف	293	15	33	احزاب	418	21	48	فتح	511	26	63	منافقون	554	28	78	نبأ	582	30	93	ضحی	596	30	108	کوثر	602	30
4	نساء	77	4	19	مريم	305	16	34	سبأ	428	22	49	حجرات	515	26	64	تغابن	556	28	79	نازعات	583	30	94	شرح	596	30	109	کافرون	603	30
5	مائده	106	6	20	طه	312	16	35	فاطر	434	22	50	ق	518	26	65	طلاق	558	28	80	عبس	585	30	95	تین	597	30	110	نصر	603	30
6	انعام	128	7	21	انبياء	322	17	36	يس	440	22	51	ذاريات	520	26	66	تحریم	560	28	81	تکویر	586	30	96	علق	597	30	111	مسد	603	30
7	اعراف	151	8	22	حج	332	17	37	صافات	446	23	52	طور	523	27	67	ملک	562	29	82	انفطار	587	30	97	قدر	598	30	112	اخلاص	604	30
8	انفال	177	9	23	مومنون	342	18	38	ص	453	23	53	نجم	526	27	68	قلم	564	29	83	مطففین	587	30	98	بینة	598	30	113	فلق	604	30
9	توبه	187	10	24	نور	350	18	39	زمر	458	23	54	قمر	528	27	69	حاقه	566	29	84	انشقاق	589	30	99	زلزلة	599	30	114	ناس	604	30
10	يونس	208	11	25	فرقان	359	18	40	غافر	467	24	55	الرحمن	531	27	70	معارج	568	29	85	بروج	590	30	100	عادیات	599	30
11	هود	221	11-12	26	شعراء	367	19	41	فصلت	477	24	56	واقعه	534	27	71	نوح	570	29	86	طارق	591	30	101	قارعة	600	30
12	يوسف	235	12	27	نمل	377	19	42	شوري	483	25	57	حدید	537	27	72	جن	571	29	87	اعلی	591	30	102	تکاثر	600	30
13	رعد	249	13	28	قصص	385	20	43	زخرف	489	25	58	مجادله	542	28	73	مزمل	574	29	88	غاشیة	592	30	103	عصر	601	30
14	ابراهيم	255	13	29	عنکبوت	396	20	44	دخان	496	25	59	حشر	545	28	74	مدثر	575	29	89	فجر	593	30	104	همزه	601	30
15	حجر	262	14	30	روم	404	21	45	جاثية	499	25	60	ممتحنه	549	28	75	قیامة	577	29	90	بلد	594	30	105	فیل	601	30

التماس دعا

[گل مريم]

وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ ۗ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِينًا ﴿٣٦﴾ وَإِذْ تَقُولُ لِلَّذِي أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَأَنْعَمْتَ عَلَيْهِ أَمْسِكْ عَلَيْكَ زَوْجَكَ وَاتَّقِ اللَّهَ وَتُخْفِي فِي نَفْسِكَ مَا اللَّهُ مُبْدِيهِ وَتَخْشَى النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ ۖ فَلَمَّا قَضَىٰ زَيْدٌ مِنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاكَهَا لِكَيْ لَا يَكُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ حَرَجٌ فِي أَزْوَاجِ أَدْعِيَائِهِمْ إِذَا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَرًا ۚ وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا ﴿٣٧﴾ مَا كَانَ عَلَى النَّبِيِّ مِنْ حَرَجٍ فِيمَا فَرَضَ اللَّهُ لَهُ ۖ سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ ۚ وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ قَدَرًا مَقْدُورًا ﴿٣٨﴾ الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَيَخْشَوْنَهُ وَلَا يَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ ۗ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ حَسِيبًا ﴿٣٩﴾ مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَٰكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ ۗ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا ﴿٤٠﴾ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيرًا ﴿٤١﴾ وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلًا ﴿٤٢﴾ هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلَائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ ۚ وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيمًا ﴿٤٣﴾



و هيچ مرد و زن مؤمنى را نرسد هنگامى كه خدا و پيامبرش كارى را حكم كنند براى آنان در كار خودشان اختيار باشد ؛ و هركس خدا و پيامبرش را نافرمانى كند يقيناً به صورتى آشكار گمراه شده است .«36» [ياد كن] زمانى كه به آن شخص كه خدا به او نعمت [اسلام] بخشيده بود ، و تو هم [با آزاد كردنش از طوق بردگى] به او احسان كرده بودى ، مى‏ گفتى : همسرت را براى خود نگه دار و از خدا پروا كن . و تو در باطن خود چيزى را [چون فرمان خدا به ازدواج با مطلقه او] پنهان مى ‏داشتى كه خدا آشكار كننده آن بود [تا براى مردم در ازدواج مطلقه پسر خوانده‏ هايشان ممنوعيت و مشكلى نباشد] و [براى بيان فرمان خدا نسبت به مشروعيت ازدواج مطلقه پسر خوانده] از مردم مى ‏ترسيدى و در حالى كه خدا سزاوارتر بود كه از او بترسى ، پس هنگامى كه « زيد » نياز خود را از همسرش به پايان برد [و او را طلاق داد] وى را به همسرى تو درآورديم تا براى مؤمنان نسبت به ازدواج با همسران پسر خوانده‏ هايشان زمانى كه نيازشان را از آنان به پايان برده باشند مشقتى نباشد ؛ و همواره فرمان خدا شدنى است .«37» بر پيامبر در آنچه خدا براى او واجب كرده منعى نيست ، خدا اين روش را درباره كسانى [از پيامبران] كه پيش از اين گذشته ‏اند مقرّر داشته است و همواره فرمان خدا نافذ و اندازه گيرى شده است .«38» [آرى اين روش خداست درباره] آنان كه همواره پيامهاى خدا را به مردم مى‏ رسانند و از [عظمت و مقام] او مى‏ ترسند و از هيچ كس جز او واهمه ندارند و براى حسابرسى [كار با ارزش اينان] خدا بس است .«39» محمّد صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏ آله ، پدر هيچ يك از مردان شما نيست ، ولى فرستاده خدا و خاتم پيامبران است ؛ و خدا به هر چيزى داناست .«40» اى اهل ايمان ! خدا را بسيار ياد كنيد ،«41» و صبح و شام او را تسبيح گوييد .«42» اوست كه با فرشتگان خود بر شما درود مى‏ فرستد تا شما را از تاريكى ‏ها به سوى نور بيرون آورد ، و او به مؤمنان مهربان است .«43»

صفحه 423

[گل مريم]

تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلَامٌ ۚ وَأَعَدَّ لَهُمْ أَجْرًا كَرِيمًا ﴿٤٤﴾ يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِيرًا ﴿٤٥﴾ وَدَاعِيًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُنِيرًا ﴿٤٦﴾ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ بِأَنَّ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ فَضْلًا كَبِيرًا ﴿٤٧﴾ وَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَالْمُنَافِقِينَ وَدَعْ أَذَاهُمْ وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ وَكِيلًا ﴿٤٨﴾ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نَكَحْتُمُ الْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَكُمْ عَلَيْهِنَّ مِنْ عِدَّةٍ تَعْتَدُّونَهَا ۖ فَمَتِّعُوهُنَّ وَسَرِّحُوهُنَّ سَرَاحًا جَمِيلًا ﴿٤٩﴾ يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَحْلَلْنَا لَكَ أَزْوَاجَكَ اللَّاتِي آتَيْتَ أُجُورَهُنَّ وَمَا مَلَكَتْ يَمِينُكَ مِمَّا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَيْكَ وَبَنَاتِ عَمِّكَ وَبَنَاتِ عَمَّاتِكَ وَبَنَاتِ خَالِكَ وَبَنَاتِ خَالَاتِكَ اللَّاتِي هَاجَرْنَ مَعَكَ وَامْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَهَا لِلنَّبِيِّ إِنْ أَرَادَ النَّبِيُّ أَنْ يَسْتَنْكِحَهَا خَالِصَةً لَكَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۗ قَدْ عَلِمْنَا مَا فَرَضْنَا عَلَيْهِمْ فِي أَزْوَاجِهِمْ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ لِكَيْلَا يَكُونَ عَلَيْكَ حَرَجٌ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا ﴿٥٠﴾


درود و تحيّت [خدا] بر آنان ، روزى كه به لقاء او مى ‏رسند سلام است ، و [خدا] براى آنان پاداشى با ارزش آماده كرده است .«44» اى پيامبر ! به راستى ما تو را شاهد [بر امت] و مژده‏ رسان و بيم‏ دهنده فرستاديم .«45» و تو را دعوت كننده به سوى خدا به فرمان او و چراغى فروزان [براى هدايت جهانيان] قرار داديم ،«46» مؤمنان را مژده ده كه براى آنان از سوى خدا فزون‏ بخشى بزرگى خواهد بود ،«47» و از كافران و منافقان اطاعت مكن و آزارشان را واگذار و بر خدا توكل كن ، و بس است كه خدا كارساز [انسان] باشد ،«48» اى اهل ايمان ! هنگامى كه زنان مؤمن را به همسرى خود درآورديد ، آن گاه پيش از آنكه با آنان آميزش كنيد طلاقشان داديد ، براى شما بر عهده آنان عدّه ‏اى نيست كه آن را بشماريد ، پس آنان را [به پرداخت نصف مهريه] بهره ‏مندشان كنيد و به صورت پسنديده ‏اى رهايشان سازيد .«49» اى پيامبر ! برايت حلال كرديم همسرانى كه مهريه آنان را داده ‏اى و كنيزانى كه خدا غنيمت به تو داده است و دختر عموها و دختر عمه ‏ها و دختر دايى ‏ها و دختر خاله‏ هايت را كه با تو مهاجرت نموده ‏اند و زن مؤمنى كه خود را به پيامبر [مجانى و بدون مهر] هبه كند ، اگر پيامبر او را به همسرى بخواهد ؛ اين حكم ويژه توست نه مؤمنان . يقيناً ما آنچه را در مورد همسران و كنيزانشان بر آنان مقرّر داشته‏ ايم ، مى‏ دانيم ؛ [اين گشايش در ازدواج] براى آن است كه بر تو مشكلى نباشد ؛ و خدا همواره بسيار آمرزنده و مهربان است .«50»

صفحه 424

[گل مريم]

تُرْجِي مَنْ تَشَاءُ مِنْهُنَّ وَتُؤْوِي إِلَيْكَ مَنْ تَشَاءُ ۖ وَمَنِ ابْتَغَيْتَ مِمَّنْ عَزَلْتَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكَ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَنْ تَقَرَّ أَعْيُنُهُنَّ وَلَا يَحْزَنَّ وَيَرْضَيْنَ بِمَا آتَيْتَهُنَّ كُلُّهُنَّ ۚ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا فِي قُلُوبِكُمْ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَلِيمًا ﴿٥١﴾ لَا يَحِلُّ لَكَ النِّسَاءُ مِنْ بَعْدُ وَلَا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْوَاجٍ وَلَوْ أَعْجَبَكَ حُسْنُهُنَّ إِلَّا مَا مَلَكَتْ يَمِينُكَ ۗ وَكَانَ اللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ رَقِيبًا ﴿٥٢﴾ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ إِلَىٰ طَعَامٍ غَيْرَ نَاظِرِينَ إِنَاهُ وَلَٰكِنْ إِذَا دُعِيتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذَا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا وَلَا مُسْتَأْنِسِينَ لِحَدِيثٍ ۚ إِنَّ ذَٰلِكُمْ كَانَ يُؤْذِي النَّبِيَّ فَيَسْتَحْيِي مِنْكُمْ ۖ وَاللَّهُ لَا يَسْتَحْيِي مِنَ الْحَقِّ ۚ وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ ۚ ذَٰلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ ۚ وَمَا كَانَ لَكُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَلَا أَنْ تَنْكِحُوا أَزْوَاجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَدًا ۚ إِنَّ ذَٰلِكُمْ كَانَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيمًا ﴿٥٣﴾ إِنْ تُبْدُوا شَيْئًا أَوْ تُخْفُوهُ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا ﴿٥٤﴾


نوبت هر يك از آنان را كه بخواهى به تأخير انداز و هر كدام را كه ميل دارى نزد خود جاى ده ، و هر كدام از آنان را كه از او كناره گرفته باشى [اگر] نزد خود بطلبى بر تو گناهى نيست . اين [برنامه‏ريزى آزادانه ،] به خوشحال نمودنشان و اينكه اندوهگين نشوند و همگى به آنچه به آنان داده ‏اى خشنود شوند ، نزديك‏تر است ؛ و خدا آنچه را در دل‏هاى شماست مى ‏داند ؛ و خدا دانا و بردبار است .«51» [غير از زن‏هايى كه گفته شد] از اين پس زنان ديگر براى تو حلال نيست ، و [نيز] جايز نيست كه آنان را به همسرانى ديگر تبديل كنى گرچه زيبايى آنان تو را خوش آيد ، مگر كنيزى كه مالكش شوى ؛ و خدا نگهبان و مراقب همه چيز است . «52» اى مؤمنان ! به خانه‏ هاى پيامبر جز آنكه براى خوردن غذايى به شما اجازه دهند وارد نشويد ، چشم انتظار فرا رسيدن وقت خوردن آن هم نباشيد [كه پى در پى آوردنش را بخواهيد و از اين جهت اسائه ادب كنيد] ؛ ولى هنگامى كه دعوت شديد وارد شويد ، و چون غذا خورديد و بى‏ آنكه [پس از صرف غذا] سرگرم سخن گرديد ، پراكنده شويد ، اين [كار كه بنشينيد و سرگرم سخن گرديد] پيامبر را آزار مى‏ دهد و از شما حيا مى‏ كند [كه بيرونتان كند] ولى خدا از حق حيا نمى‏ كند . و زمانى كه از همسرانش متاعى خواستيد از پشت پرده و حجاب از آنان بخواهيد ، كه اين براى قلب شما و قلب‏هاى آنان پاكيزه ‏تر است . و شما را نسزد [و جايز نباشد] كه پيامبر خدا را آزار دهيد . و بر شما هرگز جايز نيست كه پس از او با همسرانش ازدواج كنيد ؛ كه اين [كار] نزد خدا بزرگ است .«53» اگر چيزى را آشكار كنيد يا آن را پنهان نماييد [خدا مى‏ داند] ؛ يقيناً خدا به هر چيزى داناست .«54»

صفحه 425

[گل مريم]

لَا جُنَاحَ عَلَيْهِنَّ فِي آبَائِهِنَّ وَلَا أَبْنَائِهِنَّ وَلَا إِخْوَانِهِنَّ وَلَا أَبْنَاءِ إِخْوَانِهِنَّ وَلَا أَبْنَاءِ أَخَوَاتِهِنَّ وَلَا نِسَائِهِنَّ وَلَا مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ ۗ وَاتَّقِينَ اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدًا ﴿٥٥﴾ إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ۚ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا ﴿٥٦﴾ إِنَّ الَّذِينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِينًا ﴿٥٧﴾ وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا ﴿٥٨﴾ يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا ﴿٥٩﴾ لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَالْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ ثُمَّ لَا يُجَاوِرُونَكَ فِيهَا إِلَّا قَلِيلًا ﴿٦٠﴾ مَلْعُونِينَ ۖ أَيْنَمَا ثُقِفُوا أُخِذُوا وَقُتِّلُوا تَقْتِيلًا ﴿٦١﴾ سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ ۖ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا ﴿٦٢﴾



همسران پيامبر را نزد پدرانشان و پسرانشان و برادرانشان و پسران برادرانشان و پسران خواهرانشان و زنان هم كيششان و بردگانشان [در ترك پوشش و حجاب] گناهى نيست ؛ و از خدا پروا كنيد كه خدا به هر چيزى گواه است .«55» همانا خدا و فرشتگانش بر پيامبر درود و رحمت مى‏ فرستند . اى اهل ايمان ! بر او درود فرستيد و آن گونه كه شايسته است ، تسليم او باشيد .«56» قطعاً آنان كه خدا و پيامبرش را مى ‏آزارند ، خدا در دنيا و آخرت لعنتشان مى‏ كند ، و براى آنان عذابى خواركننده آماده كرده است .«57» و كسانى كه مردان و زنان مؤمن را [با متهم كردن] به اعمالى كه انجام نداده ‏اند ، مى ‏آزارند ، بى‏ ترديد بهتان و گناه بزرگى بر عهده گرفته ‏اند .«58» اى پيامبر ! به همسرانت و دخترانت و همسران كسانى كه مؤمن هستند بگو : چادرهايشان را بر خود فرو پوشند [تا بدن و آرايش و زيورهايشان در برابر ديد نامحرمان قرار نگيرد .] اين [پوشش] به اينكه [به عفت و پاكدامنى] شناخته شوند نزديك‏تر است ، و در نتيجه [از سوى مردم بى‏ تقوا] مورد آزار قرار نخواهند گرفت ؛ و خدا همواره بسيار آمرزنده و مهربان است .«59» اگر منافقان و آنان كه در دل‏هايشان بيمارى [ضعف ايمان] است و آنانكه در مدينه خبرهاى دروغ و دلهره ‏آور پخش مى‏ كنند [از رفتار زشتشان] باز نايستند ، تو را بر ضد آنان برمى ‏انگيزيم [كه يا تبعيدشان كنى يا با آنان بجنگى] ، آن گاه در اين شهر جز اندكى [كه خالص و پاك هستند] در كنار تو نخواهند ماند .«60» [اين چند گروه به علت اعمال ناهنجارشان] طردشدگان [از رحمت خداى] اند ، هرجا كه يافت شوند بايد دستگير شوند ، و به سختى به قتل برسند .«61» خدا روش خود را درباره كسانى [مانند اين خائنان] كه پيش‏تر درگذشتند ، اين‏گونه قرار داده است ، و براى روش خدا هرگز تغيير و دگرگونى نخواهى يافت .«62»

صفحه 426

[گل مريم]

يَسْأَلُكَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ ۖ قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللَّهِ ۚ وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَكُونُ قَرِيبًا ﴿٦٣﴾ إِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْكَافِرِينَ وَأَعَدَّ لَهُمْ سَعِيرًا ﴿٦٤﴾ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۖ لَا يَجِدُونَ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا ﴿٦٥﴾ يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ يَقُولُونَ يَا لَيْتَنَا أَطَعْنَا اللَّهَ وَأَطَعْنَا الرَّسُولَا ﴿٦٦﴾ وَقَالُوا رَبَّنَا إِنَّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَاءَنَا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا ﴿٦٧﴾ رَبَّنَا آتِهِمْ ضِعْفَيْنِ مِنَ الْعَذَابِ وَالْعَنْهُمْ لَعْنًا كَبِيرًا ﴿٦٨﴾ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ آذَوْا مُوسَىٰ فَبَرَّأَهُ اللَّهُ مِمَّا قَالُوا ۚ وَكَانَ عِنْدَ اللَّهِ وَجِيهًا ﴿٦٩﴾ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا ﴿٧٠﴾ يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ ۗ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا ﴿٧١﴾ إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ ۖ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا ﴿٧٢﴾ لِيُعَذِّبَ اللَّهُ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْمُشْرِكِينَ وَالْمُشْرِكَاتِ وَيَتُوبَ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا ﴿٧٣﴾




مردم درباره [وقت] قيامت از تو مى ‏پرسند ، بگو : دانش آن فقط نزد خداست . و تو چه مى‏ دانى ؟ شايد قيامت نزديك باشد .«63» همانا خدا كافران را لعنت كرده ، و آتشى افروخته براى آنان آماده كرده است .«64» هميشه در آن جاودانه‏ اند ، و سرپرست و ياورى [كه آنان را نجات دهد] نيابند .«65» روزى كه چهره‏ هايشان را در آتش از سويى به سويى مى‏ گردانند ، [و] مى‏ گويند : اى كاش ما [در دنيا] از خدا و پيامبر اطاعت كرده بوديم ،«66» و مى‏ گويند : اى پروردگار ما همانا ما از فرمانروايان و بزرگانمان اطاعت كرديم ، در نتيجه ما را گمراه كردند .«67» اى پروردگار ما، سهم آنان را از عذاب، دو چندان ده ، و كاملاً از رحمتت دورشان ساز .«68» اى اهل ايمان ! [درباره پيامبرتان] مانند كسانى نباشيد كه موسى را [با تهمت و دروغ بستن به او] آزار دادند و خدا او را از آنچه درباره او مى‏ گفتند ، پاك و مبرّا ساخت ، و او نزد خدا آبرومند بود .«69» اى اهل ايمان ! از خدا پروا كنيد و سخن درست و استوار گوييد .«70» تا [خدا] اعمالتان را براى شما اصلاح كند و گناهتان را بر شما بيامرزد . و هركس خدا و پيامبرش را اطاعت كند ، بى ‏ترديد رستگارى بزرگى يافته است .«71» يقيناً ما امانت را [كه تكاليف شرعيه سعادت بخش است] بر آسمان‏ها و زمين و كوه‏ها عرضه كرديم و آنها از به عهده گرفتنش [به سبب اينكه استعدادش را نداشتند] امتناع ورزيدند و از آن ترسيدند ، و انسان آن را پذيرفت بى‏ ترديد او [به علت ادا نكردن امانت] بسيار ستمكار ، و [نسبت به سرانجام خيانت در امانت] بسيار نادان است .«72» تا نهايتاً خدا مردان و زنان منافق ، و مردان و زنان مشرك را [به سبب خيانت در امانت] عذاب كند و توبه مردان و زنان مؤمن را [به علت لغزش در امانت] بپذيرد ؛ و خدا همواره بسيار آمرزنده و مهربان است .«73»

صفحه 427

[گل مريم]

شماره سوره 34 نام سوره سبأ تعداد آيات 54 مکي





الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَلَهُ الْحَمْدُ فِي الْآخِرَةِ ۚ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ ﴿١﴾ يَعْلَمُ مَا يَلِجُ فِي الْأَرْضِ وَمَا يَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا يَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَمَا يَعْرُجُ فِيهَا ۚ وَهُوَ الرَّحِيمُ الْغَفُورُ ﴿٢﴾ وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَا تَأْتِينَا السَّاعَةُ ۖ قُلْ بَلَىٰ وَرَبِّي لَتَأْتِيَنَّكُمْ عَالِمِ الْغَيْبِ ۖ لَا يَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ وَلَا أَصْغَرُ مِنْ ذَٰلِكَ وَلَا أَكْبَرُ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ ﴿٣﴾ لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ۚ أُولَٰئِكَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ ﴿٤﴾ وَالَّذِينَ سَعَوْا فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُولَٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ ﴿٥﴾ وَيَرَى الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ الَّذِي أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ هُوَ الْحَقَّ وَيَهْدِي إِلَىٰ صِرَاطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ ﴿٦﴾ وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا هَلْ نَدُلُّكُمْ عَلَىٰ رَجُلٍ يُنَبِّئُكُمْ إِذَا مُزِّقْتُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّكُمْ لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ ﴿٧﴾



به نام خدا كه رحمتش بى ‏اندازه است ‏و مهربانى ‏اش هميشگى.


همه ستايش‏ها ويژه خداست كه آنچه در آسمان‏ها و در زمين است در سيطره مالكيّت و فرمانروايى اوست ، و همه ستايش‏ها در آخرت به او اختصاص دارد ، و او حكيم و آگاه است .«1» [خدا] به آنچه در زمين فرو مى‏ رود و آنچه از آن بيرون مى‏ آيد و آنچه از آسمان فرود مى‏ آيد و آنچه در آن بالا مى‏ رود آگاه است ؛ و او مهربان و بسيار آمرزنده است .«2» و كافران گفتند : قيامت بر ما نخواهد آمد . بگو : آرى ، سوگند به پروردگارم كه داناى غيب است ، حتماً بر شما خواهد آمد ؛ در آسمان‏ها و زمين، هم وزن ذرّه ‏اى از او پوشيده نيست ، و نه كوچك‏تر از آن و نه بزرگ‏تر از آن هست مگر اينكه در كتابى روشن [ثبت] است .«3» [آرى ، قيامت حتماً مى ‏آيد] تا خدا كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‏ اند پاداش دهد ، اينانند كه براى آنان آمرزش و رزق ارزشمندى خواهد بود . «4» كسانى كه در [انكار و تكذيب] آيات ما كوشيدند ، به گمان اينكه [مى ‏توانند] ما را عاجز كنند [تا از دسترس قدرت ما بيرون روند] براى آنان عذابى دردناك از سخت ‏ترين عذاب‏هاست .«5» و كسانى كه معرفت به آنان عطا شده ، مى‏ دانند كه آنچه از سوى پروردگارت بر تو نازل شده حق است ، و به راه خداى تواناى شكست ‏ناپذير و ستوده هدايت مى‏ كند .«6» و كافران گفتند : [اى مردم !] آيا شما را به مردى راهنمائى كنيم كه به شما خبر [عجيبى] مى‏ دهد ، هنگامى كه [در خاك گور] به طور كامل متلاشى [و قطعه قطعه] شويد ، در آفرينشى جديد و تازه خواهيد آمد !«7»

صفحه 248

[گل مريم]

أَفْتَرَىٰ عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَمْ بِهِ جِنَّةٌ ۗ بَلِ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ فِي الْعَذَابِ وَالضَّلَالِ الْبَعِيدِ ﴿٨﴾ أَفَلَمْ يَرَوْا إِلَىٰ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ ۚ إِنْ نَشَأْ نَخْسِفْ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ نُسْقِطْ عَلَيْهِمْ كِسَفًا مِنَ السَّمَاءِ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لِكُلِّ عَبْدٍ مُنِيبٍ ﴿٩﴾ وَلَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا ۖ يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ ۖ وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ ﴿١٠﴾ أَنِ اعْمَلْ سَابِغَاتٍ وَقَدِّرْ فِي السَّرْدِ ۖ وَاعْمَلُوا صَالِحًا ۖ إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿١١﴾ وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَرَوَاحُهَا شَهْرٌ ۖ وَأَسَلْنَا لَهُ عَيْنَ الْقِطْرِ ۖ وَمِنَ الْجِنِّ مَنْ يَعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ ۖ وَمَنْ يَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنَا نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِيرِ ﴿١٢﴾ يَعْمَلُونَ لَهُ مَا يَشَاءُ مِنْ مَحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَاسِيَاتٍ ۚ اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا ۚ وَقَلِيلٌ مِنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ ﴿١٣﴾ فَلَمَّا قَضَيْنَا عَلَيْهِ الْمَوْتَ مَا دَلَّهُمْ عَلَىٰ مَوْتِهِ إِلَّا دَابَّةُ الْأَرْضِ تَأْكُلُ مِنْسَأَتَهُ ۖ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ الْجِنُّ أَنْ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ الْغَيْبَ مَا لَبِثُوا فِي الْعَذَابِ الْمُهِينِ ﴿١٤﴾



آيا [به نظر شما اين خبر دهنده] بر خدا دروغ بسته ، يا دچار نوعى جنون است ؟ ! [نه ، چنين نيست كه مى‏ پندارند] بلكه كسانى كه به آخرت ايمان ندارند ، در عذاب و گمراهى دورى هستند .«8» آيا به آنچه از آسمان و زمين پيش رو و پشت سر آنان است ، نظر نكردند [كه همان خدايى كه جهان هستى را آفريد بر زنده كردن مردگان تواناست ؟] ما اگر بخواهيم آنان را در زمين فرو مى‏ بريم يا پاره ‏هايى از آسمان را بر سرشان مى‏ افكنيم ؛ بى‏ ترديد در اين [آفرينش] براى هر بنده بازگشت كننده به حق نشانه ‏اى [بر قدرت خدا] ست .«9» همانا به داود از سوى خود فضلى بزرگ عطا كرديم ، [و گفتيم :] اى كوه‏ها و اى پرندگان ! [در تسبيح خدا] با او هم صدا شويد . و آهن را براى او نرم كرديم .«10» [و به او گفتيم] كه زره ‏هاى فراخ بساز ، و حلقه ‏ها [ى آن] را متناسب و هماهنگ اندازه ‏گيرى كن . و تو و خاندان و قومت كار شايسته انجام دهيد ؛ يقيناً من به آنچه انجام مى ‏دهيد بينايم .«11» و باد را براى سليمان [مسخّر كرديم] ، كه رفتن صبح‏گاهش [به اندازه] «مسير» يك ماه و رفتن شام گاهش [به اندازه] «مسير» يك ماه بود ؛ و چشمه مس را براى او روان ساختيم ، و گروهى از جن به اذن پروردگارش نزد او كار مى‏ كردند ، و هر كدام از آنان از فرمان ما سرپيچى مى ‏كرد از عذاب سوزان به او مى‏ چشانديم .«12» [گروه جن] براى او هرچه مى‏ خواست ، مى‏ ساختند از معبدها ، و مجسمه‏ ها ، و ظروف بزرگى مانند حوض‏ ها ، و ديگ‏ هايى ثابت . اى خاندان داود ! به خاطر سپاس گزارى [به فرمان‏ هاى حق] عمل كنيد ؛ و از بندگانم اندكى سپاس‏گزارند .«13» پس هنگامى كه مرگ را بر او مقرّر كرديم ، جنيان را از مرگش جز موريانه ‏اى كه عصايش را مى‏خورد آگاه نكرد ؛ زمانى كه به روى زمين در افتاد ، جنّيان [كه ادعاى علم غيب داشتند] فهميدند كه اگر غيب مى ‏دانستند در آن عذاب خواركننده [كه كارهاى بسيار پرزحمت و طاقت ‏فرسا بود] درنگ نمى ‏كردند .«14»

صفحه 429

[صبور]

وَلَا تَنْفَعُ الشَّفَاعَةُ عِنْدَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ ۚ حَتَّىٰ إِذَا فُزِّعَ عَنْ قُلُوبِهِمْ قَالُوا مَاذَا قَالَ رَبُّكُمْ ۖ قَالُوا الْحَقَّ ۖ وَهُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ ( 23 ) ۞ قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ قُلِ اللَّهُ ۖ وَإِنَّا أَوْ إِيَّاكُمْ لَعَلَىٰ هُدًى أَوْ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ ( 24 ) قُلْ لَا تُسْأَلُونَ عَمَّا أَجْرَمْنَا وَلَا نُسْأَلُ عَمَّا تَعْمَلُونَ ( 25 ) قُلْ يَجْمَعُ بَيْنَنَا رَبُّنَا ثُمَّ يَفْتَحُ بَيْنَنَا بِالْحَقِّ وَهُوَ الْفَتَّاحُ الْعَلِيمُ ( 26 ) قُلْ أَرُونِيَ الَّذِينَ أَلْحَقْتُمْ بِهِ شُرَكَاءَ ۖ كَلَّا ۚ بَلْ هُوَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ( 27 ) وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا كَافَّةً لِلنَّاسِ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ ( 28 ) وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ ( 29 ) قُلْ لَكُمْ مِيعَادُ يَوْمٍ لَا تَسْتَأْخِرُونَ عَنْهُ سَاعَةً وَلَا تَسْتَقْدِمُونَ ( 30 ) وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَنْ نُؤْمِنَ بِهَٰذَا الْقُرْآنِ وَلَا بِالَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ ۗ وَلَوْ تَرَىٰ إِذِ الظَّالِمُونَ مَوْقُوفُونَ عِنْدَ رَبِّهِمْ يَرْجِعُ بَعْضُهُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ الْقَوْلَ يَقُولُ الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا لَوْلَا أَنْتُمْ لَكُنَّا مُؤْمِنِينَ ( 31 )








مشرکان مى پندارند معبودانشان شفاعتگر آنانند و امورشان در دنيا به واسطه آنها تدبير مى شود ، در حالى که شفاعت هيچ کس ، حتى شفاعت فرشتگان ـ که خدا آنان را در تدبير امور هستى واسطه قرار داده است ـ در پيشگاه خدا سودى نمى بخشد ، مگر براى کسى که او رخصت دهد و فرشتگان را امر کند که شفيع او شوند و کارش را سامان بخشند . فرشتگان خاضعانه در انتظار فرمان الهى اند ، و در اين فاصله ترسان و نگرانند ، تا چون فرمان الهى در رسد و تدبير برخى امور به آنان واگذار شود ، آرام گيرند و ترس از دل هايشان زدوده شود . در اين هنگام فرشتگان زيردست از مهتران خود مى پرسند : پروردگارتان چه فرمان داد ؟ مى گويند : آنچه فرمود حق است که نه دگرگون مى شود و نه باطل مى گردد ، و اوست بلند مرتبه اى که هر چيزى در برابر او بى مقدار است ، و اوست بزرگى که جهان هستى در برابر او کوچک است . ( 23 ) اى پيامبر ، از مشرکان بپرس : چه کسى از آسمان ها و زمين به شما روزى مى دهد ؟ آنان هرچند دريافته اند که معبودانشان توانِ آفرينش ندارند تا روزى دهنده باشند ، ولى به اين حقيقت اعتراف نمى کنند; پس تو خود در پاسخ بگو که خدا روزى دهنده شماست نه معبودانتان . و بگو : ما و شما در دو جبهه مخالف قرار داريم; يا ما بر طريق هدايتيم و شما در گمراهى آشکار ، و يا شما بر طريق هدايتيد و ما در گمراهى آشکار; اينک بينديشيد و ره يافته را از گمراه باز شناسيد . ( 24 ) بگو : نه از شما درباره گناهى که ما مرتکب شده ايم پرسش مى شود و نه از ما درباره آنچه شما مى کنيد سؤال خواهد شد . ( 25 ) بگو : پروردگارمان ما و شما را در سراى آخرت يکجا گرد مى آورد; سپس ميان ما و شما به حق جدايى مى اندازد و ما را از يکديگر متمايز مى سازد ، تا هر کسى به سزاى خود برسد . اوست که همه چيزها را مشخص مى سازد و نيکوکاران را از بدکاران جدا مى کند و به هر چيزى داناست . ( 26 ) بگو : کسانى را که به خدا ملحق نموده و همتايان او پنداشته ايد به من نشان دهيد تا بنگرم آيا در آنها ويژگى هايى از خدا وجود دارد که شايسته پرستش باشند ؟ هرگز چنين نيست . آنها از آن رو که يا فاقد علم و قدرت و حياتند و يا اين ويژگى ها را خدا به آنها عطا کرده است خدا نيستند تا سزاوار پرستش باشند . آن که شايسته پرستش است خداوندى است که عزيز است پس کسى به الوهيت و ربوبيت او راهى ندارد ، و حکيم است پس خود نيز کسى را از آن بهره اى نمى دهد که کارى گزاف است . ( 27 ) ما تو را به رسالت نفرستاديم مگر براى اين که مردم را از گناه بازدارى و بشارت دهنده و اخطارکننده باشى ، ولى بيشتر مردم نمى دانند که اگر جز خدا پروردگارى داشتند ، حتماً از جانب او پيامبرى اخطارکننده و بشارت دهنده براى آنان مى آمد . ( 28 ) کفرپيشگان به مسخره از پيامبر و مؤمنان مى پرسند : اگر راست مى گوييد که قيامتى در کار است ، اين وعده کى تحقق خواهد يافت ؟ ( 29 ) بگو : براى شما وعده روزى خواهد بود که نه اندک زمانى از آن باز مى مانيد که ديرتر از وقتش بدان رسيد و نه از آن سبقت مى گيريد که زودتر از هنگامش به آن درآييد . ( 30 ) آنان که به رسالت پيامبران کافر شدند گفتند : ما هرگز نه به اين قرآن ايمان مى آوريم و نه به تورات و انجيل که پيش از آن بوده اند . اى پيامبر ، اى کاش مى ديدى زمانى را که اين ستمکاران در پيشگاه خدا براى محاسبه و مجازات بازداشت شده اند و به بحث و جدال مى پردازند و هر دسته اى سخن دسته ديگر را مردود مى شمرد . در آن روز کافرانى که به دست مستکبران کفرپيشه به ناتوانى کشيده شده بودند به آنان مى گويند : اگر شما نبوديد و ما را به کفر مجبور نمى کرديد قطعاً ما مؤمن مى شديم . ( 31 )

◄ 430 ►

[صبور]

وَلَا تَنْفَعُ الشَّفَاعَةُ عِنْدَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ ۚ حَتَّىٰ إِذَا فُزِّعَ عَنْ قُلُوبِهِمْ قَالُوا مَاذَا قَالَ رَبُّكُمْ ۖ قَالُوا الْحَقَّ ۖ وَهُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ ( 23 ) ۞ قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ قُلِ اللَّهُ ۖ وَإِنَّا أَوْ إِيَّاكُمْ لَعَلَىٰ هُدًى أَوْ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ ( 24 ) قُلْ لَا تُسْأَلُونَ عَمَّا أَجْرَمْنَا وَلَا نُسْأَلُ عَمَّا تَعْمَلُونَ ( 25 ) قُلْ يَجْمَعُ بَيْنَنَا رَبُّنَا ثُمَّ يَفْتَحُ بَيْنَنَا بِالْحَقِّ وَهُوَ الْفَتَّاحُ الْعَلِيمُ ( 26 ) قُلْ أَرُونِيَ الَّذِينَ أَلْحَقْتُمْ بِهِ شُرَكَاءَ ۖ كَلَّا ۚ بَلْ هُوَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ( 27 ) وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا كَافَّةً لِلنَّاسِ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ ( 28 ) وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ ( 29 ) قُلْ لَكُمْ مِيعَادُ يَوْمٍ لَا تَسْتَأْخِرُونَ عَنْهُ سَاعَةً وَلَا تَسْتَقْدِمُونَ ( 30 ) وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَنْ نُؤْمِنَ بِهَٰذَا الْقُرْآنِ وَلَا بِالَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ ۗ وَلَوْ تَرَىٰ إِذِ الظَّالِمُونَ مَوْقُوفُونَ عِنْدَ رَبِّهِمْ يَرْجِعُ بَعْضُهُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ الْقَوْلَ يَقُولُ الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا لَوْلَا أَنْتُمْ لَكُنَّا مُؤْمِنِينَ ( 31 )





مشرکان مى پندارند معبودانشان شفاعتگر آنانند و امورشان در دنيا به واسطه آنها تدبير مى شود ، در حالى که شفاعت هيچ کس ، حتى شفاعت فرشتگان ـ که خدا آنان را در تدبير امور هستى واسطه قرار داده است ـ در پيشگاه خدا سودى نمى بخشد ، مگر براى کسى که او رخصت دهد و فرشتگان را امر کند که شفيع او شوند و کارش را سامان بخشند . فرشتگان خاضعانه در انتظار فرمان الهى اند ، و در اين فاصله ترسان و نگرانند ، تا چون فرمان الهى در رسد و تدبير برخى امور به آنان واگذار شود ، آرام گيرند و ترس از دل هايشان زدوده شود . در اين هنگام فرشتگان زيردست از مهتران خود مى پرسند : پروردگارتان چه فرمان داد ؟ مى گويند : آنچه فرمود حق است که نه دگرگون مى شود و نه باطل مى گردد ، و اوست بلند مرتبه اى که هر چيزى در برابر او بى مقدار است ، و اوست بزرگى که جهان هستى در برابر او کوچک است . ( 23 ) اى پيامبر ، از مشرکان بپرس : چه کسى از آسمان ها و زمين به شما روزى مى دهد ؟ آنان هرچند دريافته اند که معبودانشان توانِ آفرينش ندارند تا روزى دهنده باشند ، ولى به اين حقيقت اعتراف نمى کنند; پس تو خود در پاسخ بگو که خدا روزى دهنده شماست نه معبودانتان . و بگو : ما و شما در دو جبهه مخالف قرار داريم; يا ما بر طريق هدايتيم و شما در گمراهى آشکار ، و يا شما بر طريق هدايتيد و ما در گمراهى آشکار; اينک بينديشيد و ره يافته را از گمراه باز شناسيد . ( 24 ) بگو : نه از شما درباره گناهى که ما مرتکب شده ايم پرسش مى شود و نه از ما درباره آنچه شما مى کنيد سؤال خواهد شد . ( 25 ) بگو : پروردگارمان ما و شما را در سراى آخرت يکجا گرد مى آورد; سپس ميان ما و شما به حق جدايى مى اندازد و ما را از يکديگر متمايز مى سازد ، تا هر کسى به سزاى خود برسد . اوست که همه چيزها را مشخص مى سازد و نيکوکاران را از بدکاران جدا مى کند و به هر چيزى داناست . ( 26 ) بگو : کسانى را که به خدا ملحق نموده و همتايان او پنداشته ايد به من نشان دهيد تا بنگرم آيا در آنها ويژگى هايى از خدا وجود دارد که شايسته پرستش باشند ؟ هرگز چنين نيست . آنها از آن رو که يا فاقد علم و قدرت و حياتند و يا اين ويژگى ها را خدا به آنها عطا کرده است خدا نيستند تا سزاوار پرستش باشند . آن که شايسته پرستش است خداوندى است که عزيز است پس کسى به الوهيت و ربوبيت او راهى ندارد ، و حکيم است پس خود نيز کسى را از آن بهره اى نمى دهد که کارى گزاف است . ( 27 ) ما تو را به رسالت نفرستاديم مگر براى اين که مردم را از گناه بازدارى و بشارت دهنده و اخطارکننده باشى ، ولى بيشتر مردم نمى دانند که اگر جز خدا پروردگارى داشتند ، حتماً از جانب او پيامبرى اخطارکننده و بشارت دهنده براى آنان مى آمد . ( 28 ) کفرپيشگان به مسخره از پيامبر و مؤمنان مى پرسند : اگر راست مى گوييد که قيامتى در کار است ، اين وعده کى تحقق خواهد يافت ؟ ( 29 ) بگو : براى شما وعده روزى خواهد بود که نه اندک زمانى از آن باز مى مانيد که ديرتر از وقتش بدان رسيد و نه از آن سبقت مى گيريد که زودتر از هنگامش به آن درآييد . ( 30 ) آنان که به رسالت پيامبران کافر شدند گفتند : ما هرگز نه به اين قرآن ايمان مى آوريم و نه به تورات و انجيل که پيش از آن بوده اند . اى پيامبر ، اى کاش مى ديدى زمانى را که اين ستمکاران در پيشگاه خدا براى محاسبه و مجازات بازداشت شده اند و به بحث و جدال مى پردازند و هر دسته اى سخن دسته ديگر را مردود مى شمرد . در آن روز کافرانى که به دست مستکبران کفرپيشه به ناتوانى کشيده شده بودند به آنان مى گويند : اگر شما نبوديد و ما را به کفر مجبور نمى کرديد قطعاً ما مؤمن مى شديم . ( 31 )

◄ 431 ►

[صبور]

قَالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا لِلَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا أَنَحْنُ صَدَدْنَاكُمْ عَنِ الْهُدَىٰ بَعْدَ إِذْ جَاءَكُمْ ۖ بَلْ كُنْتُمْ مُجْرِمِينَ ( 32 ) وَقَالَ الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا بَلْ مَكْرُ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ إِذْ تَأْمُرُونَنَا أَنْ نَكْفُرَ بِاللَّهِ وَنَجْعَلَ لَهُ أَنْدَادًا ۚ وَأَسَرُّوا النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ وَجَعَلْنَا الْأَغْلَالَ فِي أَعْنَاقِ الَّذِينَ كَفَرُوا ۚ هَلْ يُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ( 33 ) وَمَا أَرْسَلْنَا فِي قَرْيَةٍ مِنْ نَذِيرٍ إِلَّا قَالَ مُتْرَفُوهَا إِنَّا بِمَا أُرْسِلْتُمْ بِهِ كَافِرُونَ ( 34 ) وَقَالُوا نَحْنُ أَكْثَرُ أَمْوَالًا وَأَوْلَادًا وَمَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ ( 35 ) قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ ( 36 ) وَمَا أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ بِالَّتِي تُقَرِّبُكُمْ عِنْدَنَا زُلْفَىٰ إِلَّا مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَأُولَٰئِكَ لَهُمْ جَزَاءُ الضِّعْفِ بِمَا عَمِلُوا وَهُمْ فِي الْغُرُفَاتِ آمِنُونَ ( 37 ) وَالَّذِينَ يَسْعَوْنَ فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُولَٰئِكَ فِي الْعَذَابِ مُحْضَرُونَ ( 38 ) قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ لَهُ ۚ وَمَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ ۖ وَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ ( 39 )






سران مستکبر به پيروان مستضعف خود خواهند گفت : آيا پس از آن که هدايت به سراغتان آمد و به شما ابلاغ شد ، چگونه مى توانيد ادّعا کنيد که ما شما را به اجبار از هدايت بازداشتيم ؟ اين گونه نيست ، شما خود مجرم و گنهکار بوديد . ( 32 ) و مستضعفان در پاسخ به سران مستکبر مى گويند : ] اگرچه ما را به اجبار از ايمان بازنداشتيد ، ولى [ در گرايش ما به کفر ، شما نيز دخالت داشتيد . شما بوديد که شب و روز فريبکارى کرديد و پيوسته توطئه ها به کار برديد تا ما را به اطاعتِ خود واداشتيد و ما هم آن گاه که خواستيد به خداى يگانه کافر شويم و براى او همتايانى قرار دهيم خود را به پيروى از شما ناچار ديديم . آنان وقتى عذاب دوزخ را مى بينند پشيمان مى شوند امّا پشيمانى خود را پنهان مى دارند ، و ما در گردن کسانى که کفر ورزيده اند زنجيرها مى نهيم . آيا جز به آنچه مى کردند سزا داده مى شوند ؟ اين زنجيرها که در عذابشان داشته همان اعمال آنان است . ( 33 ) و ما در هيچ آباديى پيامبرى که مردم را از عذاب بيم دهد نفرستاديم جز اين که مرفهان آن به پيامبران گفتند : ما به آنچه بدان رسالت يافته و به ابلاغ آن مأمور شده ايد ، کافريم . ( 34 ) و نيز گفتند : ما دارايى ها و فرزندانمان بيش از ديگران است و اين نشانه کرامت ما نزد خداست ، پس ما هرگز گرفتار عذاب او نخواهيم شد . ( 35 ) در پاسخ آنان بگو : پروردگار من روزى را براى هر کس که بخواهد وسعت مى بخشد و بر هر کس که بخواهد تنگ مى گيرد . اين نه گواه کرامت و سعادت است و نه نشانه پستى و اهانت ، ولى بيشتر مردم نمى دانند که فراوانى نعمت و تنگى معيشت به دست خداوند است . ( 36 ) اى مردم ، دارايى هاى شما و فرزندانتان چيزى نيست که شما را نزد ما مقرّب سازد; تنها کسانى که ايمان آورده و با انفاق اموالشان در راه خدا و گسترش ايمان و عمل صالح در ميان فرزندان خويش ، کار شايسته کرده باشند ، اينانند که در برابر آنچه کرده اند ، پاداشى مضاعف خواهند داشت و در غرفه هاى رفيع بهشت از هر گزند و عذابى ايمنند . ( 37 ) کسانى که براى از بين بردن آيات ما تلاش مى کنند تا ما را ] به خيال خود [ سخت درمانده سازند ، در عذاب احضار مى شوند; هرچند اموال و فرزندانشان بسيار باشد . ( 38 ) بگو : پروردگار من روزى را براى هر کس از بندگانش که بخواهد وسعت مى بخشد و بر هر کس که بخواهد تنگ مى گيرد; پس نه انفاق موجب کم شدن روزى است و نه خوددارى از انفاق مايه فزونى آن . و هر چه را در راه خير انفاق کنيد ـ خواه کم باشد يا زياد ـ خدا آن را در دنيا يا آخرت عوض مى دهد و او بهترين روزى دهندگان است که از سرِ جود مى بخشد نه به اميد عوض . ( 39 )

◄ 432 ►