5 - دورنمايى از محتواى اين سوره
اين سوره با نام انسانساز و ياد با عظمت خدا آغاز مىگردد و در آيات الهامبخش خود از مبدأ گرفته تا معاد، برنامههاى انسانساز عبادى و معنوى و اخلاقى گرفته تا مقررات جهاد و پيكار با بيدادگران و پايمال كنندگان حقوق انسان و سرنوشت زشت و عبرتانگيز خودكامگان قرون و اعصار و برخى جامعهها و تمدنها ظالم و استبدادگر را به تابلو مىبرد.
بخشى از آيات آن در مورد آداب و مقررات حجّ است و در لابهلاى مفاهيم گوناگون و معارف انسانساز خويش باران اندرزها و پندهاى گوناگون را در ابعاد مختلف بر مزرعه دلها و جانها مىباراند.
در اين سوره مباركه بيشتر از اين مفاهيم و موضوعات متنوع سخن رفته است:
از توحيد و توحيدگرايى و پرستش راستين خداى يكتا در هشدار از شركگرايى و مبارزه با اين آفت انحطاط آفرين با توجّه دادن دلها و جانها به نشانههاى گوناگون يكتايى و قدرت وصفناپذير آفريدگار توانا و فرزانه هستى در كران تا كران آسمانها و زمين و نظام شگفت آفرينش...
از موضوع معنوى و عبادى و تفكّرانگيز حجّ و مقررات آن...
از جهاد و پيكار قهرمانانه با بيدادگران و خودكامگان...
از فرجام عبرتانگيز و زشت و تكاندهنده برخى از جامعهها و تمدنهاى بيدادگر و حقستيز...
از برنامههاى و معنويتپرداز و روحبخشى چون نماز و پيوند با خدا، اداى حقوق مالى و پرداخت زكات...
از موضوع توكّل به خدا و اعتماد به او كه سرچشمه قدرتها و عزتهاست...
از دعوت به ارزشها و هشدار از ضد ارزشها و گناه و ستم...
و از دهها و صدها نكته انسانساز و پند و اندرز الهامبخش ديگرى كه در قالبهاى متنوع آمده است.