یکی دیگر از عوامل ورود به کانون بزرگ نعمت الهی احسان و نیکوکاری با آن مفهوم وسیع و گسترده‌اش می‌باشد در آیات بیشماری از قرآن از جمله آیه مبارکه: «فاثابهم به ما قالوا جنّات تجری من تحت‌ها الانهار خالدین فیها و ذلک جزاء المحسنین»: خداوند به خاطر این گفتار به آن‌ها باغهایی از بهشت که از زیر درختانش نهرها جاری است بخشید، جاودانه در آن خواهند ماند و این است جزای احسان کنندگان.
در بعضی از روایات «احسان» به عنوان عبادت و بندگی توأم با یقین کامل، و احساس مراقبت پروردگار در همه حال، تفسیر شده است، چنانکه در حدیثی از پیغمبر اکرم (ص) آمده است: وقتی از حضرت درباره «احسان» سئوال کردند، فرمود: «اَن تعبد الله کانّک تراه فان لم تمکن تراه فانّه یراک» آن گونه خدا را پرستش کن که گویی او را می‌بینی و اگر تو او را نمی‌بینی قطعاً او تو را می‌بیند.
روشن است کسی که احساس چنین مراقبتی می‌کند نه تنها عبادتش، عبادتی شایسته و دارای روح و حقیقت است، بلکه آثار این احساس در تمام اعمال و رفتار و گفتار او ظاهر می‌شود.