زندگی پیامبر (ص) و رویداد های ماه مبارک رمضان

[مهاجر]

بسم الله الرحمن الرحیم


رحلت همسر فداكار پيامبر اعظم (صلى الله عليه و آله)

10 ماه رمضان سال 10 بعثت
وفات حضرت خديجه (سلام الله عليها) در چنين روزى واقع شد. خديجه اولين همسر پيامبر و زن ثروتمند قريش بود. او اولين زنى است كه به رسول خدا (صلى الله عليه و آله) ايمان آورد. حتى گفته مى‏شود وى قبل از بعثت نيز پيامبرى ايشان را پيش‏بينى كرده بود. وفات خديجه و رحلت ابوطالب كه بزرگ‏ترين حاميان پيامبر (صلى الله عليه و آله) بودند، بر ايشان بسيار دشوار آمد. حضرت خديجه را در مكّه و در قبرستان معلّى دفن كردند، ولى ديگر همسران پيامبر در مدينه دفن شده‏اند.

معراج پيامبر (صلى الله عليه و آله)

شب شنبه 17 رمضان سال 12 بعثت

سفر آسمانى پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) - كه البته در روز و ماه دقيق آن اختلاف است - واقع شد. برخى آن را در سال دهم بعثت مى‏دانند. اين سفر از مكّه به بيت المقدس و مسجد الاقصى شروع شد و سپس از آنجا به آسمان پرواز نمود. آيه شريفه اول سوره اسرا به اين واقعه اشاره دارد:

سُبحانَ الذى أسْرَى بِعَبْدِهِ لَيلاً مِن المسجدِ الحرامِ إلَى المسجدِ الأقصا الذى بارَكْنا حَولهُ لِنُرِيَهُ مِن آياتنا إنَّهُ هو السميعُ البصير».

[مهاجر]

سالروز عقد اخوت پيامبر (صلى الله عليه و آله) و امير مؤمنان (عليه السلام)

12 رمضان سال اوّل هجرى

وقتى آيه (إنَّما المؤمِنونَ إخوَة) نازل شد پيامبر دو به دو بين ياران خود از مهاجر و انصار عقد اخوت بست، و فقط على مانده بود كه با چشمانى اشكبار خدمت پيامبر رسيد و عرض كرد: ياران خود را با يكديگر برادر كرديد ولى مرا با كسى برادر نساختيد؟ پيامبر اعظم (صلى الله عليه و آله) رو به على‏بن‏ابى‏طالب (عليه السلام) كرد و فرمود: تو در دنيا و آخرت برادر من هستى. در مورد جانشينى و برادرى پيامبر و امام على (عليه السلام) احاديث فراوانى وجود دارد كه مى‏توان به كتب حديثى مراجعه كرد.

حركت پيامبر (صلى الله عليه و آله) به قصد غزوه بدر

8 رمضان سال دوم هجرى

در اين روز حركت پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) از مدينه به سوى منطقه بدر آغاز شد بر اساس دستور پيامبر (صلى الله عليه و آله) يكى از فرماندهان لشكر اسلام على بن ابى‏طالب (عليه السلام) بود. تعداد سپاه اسلام 313 نفر بود؛ 82 تن از مهاجرين، 17 تن از قبيله خزرنه و 61 تن اوسى. هدف آنان تعقيب كاروان تجارى قريش بود كه گزارش رسيده بود از سفر شام بر مى‏گردد و تمام‏اهل مكّه نيز در آن شريك هستند. لكن كاروان ابوسفيان متوجه اين حركت شده، و با تغيير مسير خود را به مكّه رساند. از آن طرف نيز وقتى قريش اموال خود را در خطر ديده بودند براى نجات كاروان حركت كردند.

[مهاجر]

ميلاد نخستين نوه پيامبر (صلى الله عليه و آله)

15 رمضان سال دوم هجرى

نيمه رمضان روز تولد امام حسن مجتبى (عليه السلام) مى‏باشد! هفت روز بعد جبرئيل براى عرض تبريك خدمت پيامبر نازل شد و گفت براى او كنيه انتخاب كرده، سرش را بتراشند و برايش عقيقه كنند. رسول خدا (صلى الله عليه و آله) در گوش راست امام حسن (عليه السلام) اذان و در گوش چپش اقامه گفت. از آنجا كه فرزندان پسر پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله) از دنيا رفته بودند، اين تولد براى رسول خدا (صلى الله عليه و آله) و اهل‏بيت (عليهم السلام) بسيار مسرت بخش بود.

آغاز جنگ بدر

17 ماه رمضان سال دوم هجرى

در بامداد چنين روزى لشكر قريش به دشت بدر سرازير شدند و جنگ بدر كه اولين و يكى از نبردهاى بزرگ صدر اسلام است، در چنين روزى واقع شد. لشكر اسلام 313 نفر و تجهيزات آنان 70 شتر و 3 اسب بود، ولى سپاه باطل سه برابر آنان بودند؛ يعنى حدود 900 تا 1000 نفر. شهداى اسلام 14 نفر و كشته شدگان از مشركانى 70 نفر كه بسيارى از آنان به قدرت و شجاعت امام على (عليه السلام) از پاى درآمدند و اسيران آنان نيز 70 نفر بود.

[مهاجر]

خبر پيروزى در جنگ بدر

ماه رمضان سال دوم هجرى

پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) عبد ا... بن رواحه و زيد بن حارثه را مأمور كرد تا خبر پيروزى مسلمانان و كشته شدن سران كفر را به مدينه برسانند. آنان وقتى به مدينه وارد شدند كه مردم از دفن دختر پيامبر، همسر عثمان بر مى‏گشتند. در اين حال سرور پيروزى با غم و اندوه مرگ دختر پيامبر به هم آميخت. خبر شكست مشركان مدينه لرزه بر اندام كفّار انداخت لذا سعى كردند آن را تكذيب كنند، لكن با ورود لشكر پيروز اسلام، همه چيز مسلّم شد.

سريه عبد اللّه بن عتيك

ماه رمضان سال ششم هجرى

سلاّم بن ربيع كه بازرگانى از اهالى حجاز بود، در فراهم ساختن لشكر بر ضد رسول خدا (صلى الله عليه و آله) تلاش فراوانى كرده بود، لذا پس از پايان يافتن غزوه خندق و بنى قريظه، قبيله خزرج از رسول خدا اجازه خواستند كه وى را به سزاى عملش برسانند. پيامبر هم عبداللّه بن عتيك را به فرماندهى آنان گماشت و فرمود: زن يا كودكى را نكشيد. آنان وارد خيبر شدند و سلاّم را مجازات نمودند

[مهاجر]

سريه اوّل عبداللّه بن رواحه

ماه رمضان سال ششم هجرى

پس از كشته شدن سلام بن ابى الحقيق، يهوديان خيبر، اسير بن زارم را فرمانده خود كردند. او در ميان قبايل عظفان و... به راه افتاد و مردم را براى جنگ با مسلمانان ترغيب نمود. پيامبر (صلى الله عليه و آله) عبداللّه را با سه نفر ديگر براى تحقيق فرستاد. عبدا... رفت و گزارش تحقيق خود را خدمت پيامبر آورد.

سريه غالب بن عبداللّه ليثى

ماه رمضان سال هفتم هجرى

دو طايفه بنى عوال و بنى عبد بن ثعلبه از مشركان مزاحمى بودند كه در هشت منزلى مدينه سكنى داشتند. لذا پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) براى رفع مزاحمتهاى آنان غالب بن عبدا... را با 130 نفر به طرف آنان گسيل داشت.

[مهاجر]

تجمع لشكر اسلام براى فتح مكّه

آغاز ماه رمضان سال هشتم هجرى

در چنين روزى مسلمانان كه بسيارى از آنها اهل مكه و سالها از شهر خويش دور مانده بودند جهت فتح مكه جمع شدند. استعداد نيروهاى سپاه اسلام از اين قرار بود: مهاجران: 700 نفر با 300 اسب و سه پرچم؛ انصار چهار هزار نفر با 700 اسب و چند پرچم؛ قبيله حزينه هزار نفر با 100 اسب و سه پرچم؛ قبيله اسلم: 400 نفر با سى اسب و دو پرچم؛ قبيله جهنيه: 800 نفر با پنجاه اسب و چهار پرچم؛ قبيله بنى كعب؛ 500 نفر با سه پرچم؛ بقيه سپاه 10 هزار نفرى را افراد قبيله‏هاى ديگر تشكيل مى‏دادند.

حركت سپاه اسلام به طرف مكّه

10 ماه رمضان سال هشتم هجرى

سپاه هزاران نفرى اسلام، متشكل از انصار و مهاجران به فرماندهى پيامبر اسلام به طرف مكّه حركت كردند. گرچه براى رعايت اصل غافلگيرى، تا لحظه فرمان كسى از زمان و مسير حركت خبر نداشت. البته قبلاً به تمام نيروهاى اطراف، اعلان آماده باش شده بود. پيامبر، «ابورهم» غفارى را نماينده خود در مدينه گذاشت و حركت كرد.

فتح مكّه

20 رمضان سال هشتم هجرى

در اين روز، مكّه مكرمه توسط سپاه اسلام، بدون خونريزى فتح شد - فقط براى 10 نفر جنايت‏كار حكم قتل صادر شد - كه علّت اين پيروزى، رعايت استتار و اصل غافلگيرى و كمك عبّاس در ترساندن ابو سفيان بود. رسول خدا وارد مسجد الحرام شد و پس از استلام حجر الاسود به شكستن بتها پرداخت كه حدود 360 بت در اطراف كعبه نصب شده بود. مردم مكّه و قريش و مشركان منتظر بودند كه پيامبر (صلى الله عليه و آله) چه حكمى خواهد كرد و ايشان فرمود: همه شما را آزاد كردم.

[مهاجر]

سريه خالد بن وليد

25 رمضان سال هشتم هجرى

پنج روز به آخر ماه رمضان مانده بود كه پيامبر، خالد را با 30 سوار براى ويران ساختن بتخانه عزّى كه بزرگ‏ترين بت‏هاى قريش در آن جا بود گسيل داشت. خادم سلمى چون از آمدن خالد با خبر شد شمشيرى به گردن عزّى آويخت و شعرى خواند كه مضمون آن چنين بود: اگر مى‏توانى خالد را بكش و از خود دفاع كن، و خودش به كوه فرار كرد.

غزوه حنين

29 ماه رمضان سال هشتم هجرى

بعد از فتح مكّه قبايل عرب از ديگر قبايل بيشتر مشتاق اسلام شدند، امّا قبيله هوازن و ثقيف نه. اين غزوه در حوالى مكّه واقع شد، پس از فتح مكّه گروهى از قبايل اطراف شهر براى نبرد با مسلمانان متحد شده بودند. پيامبر سپاهى را روانه حُنين كرد. در اين نبرد اگر چه مسلمانان با اتكا به امكانات و نيروهاى خود ابتدا شكست خوردند ولى با تدبير و تلاش پيامبر و ياران به ويژه امام على (عليه السلام) دشمنان را شكست دادند و غنائم بسيارى به دست آوردند و براى تعقيب دشمن به سوى طايف حركت كردند.

پايان غزوه تبوك

3 ماه رمضان سال نهم هجرى

اين غزوه به رهبرى و فرماندهى پيامبر اسلام ميان مسلمانان و روميان روى داد، اگر چه بدون آن كه منجر به درگيرى شود به صلح انجاميد. هنگام برگشتن داستان اصحاب عقبه واقع شد كه در آن منافقانى كه قصد ترور پيامبر را داشتند رسوا شدند. تبوك آخرين غزوه پيامبر بود.

هيئت قبيله مُرّه

ماه رمضان سال نهم هجرى

بعد از بازگشت پيامبر از تبوك به مدينه، سيزده نفر از قبيله بنى مرّه خدمت رسول خدا (صلى الله عليه و آله) آمدند و درخواست كمك كردند؛ چون به قحطى و خشكسالى دچار شده بودند. پيامبر دعا فرمود و به آنان كمك كرد. وقتى به سرزمين خود برگشتند ديدند همان روزى كه پيامبر دعا كرده بود باران كافى باريده است.

[مهاجر]

پى‏نوشتها:


1. شيخ عباس صفايى حائرى، تاريخ پيامبر اسلام، ص 208.

2. علامه مجلسى، حيوة القلوب، ص 699، آيت الله سبحانى، فروغ ابديت، ص 372.

3. سوره اسراء () آيه 1.

4. سوره حجرات () آيه 10.

5. آيت الله سبحانى، فروغ ابديت، ص 447.

6. همان.

7. فرازهايى از تاريخ پيامبر اسلام (صلى الله عليه و آله)، ص 251.

8. مرحوم شيخ عباس قمى، منتهى الآمال.

9. آيت الله سبحانى، فروغ ابديت، ص 488.

10. همان، ص 501.

11. حجتى كرمانى، سيره معصومان، ص 246.

12. بحار الانوار، ج 39، ص 201.

13. فرازهايى از تاريخ پيامبر اسلام، ص 430.

14. آيت الله سبحانى، فروغ ابديت، ص 796.

15. همان، ص 799.

16. حيوة القلوب، ص 1215.

17. فرازهايى از تاريخ پيامبر اسلام، ص 486.

18. فروغ ابديت، ص 482.