پسندیده

[گل مريم]

اصلاح بين مردم


» 1 ـ قرآن و اصلاح بين مردم

قرآن مجيد مى فرمايد :

انَّمَا الْمُؤْمِنُونَ اخْوَةٌ فَاصْلِحوُا بَيْنَ اخَوَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ .

مؤمنان برادر يكديگرند . بنابر اين ميان دو برادر خود صلح برقرار سازيد و تقواى الهى پيشه كنيد تا مشمول رحمت او شويد .

حجرات : 10

و در جاى ديگر مى فرمايد :

وَالصٌّلْحُ خْيْرٌ .

صلح و آشتى بهتر است .

4 : 128

و فرمود :

(وَأَصْلِحُوا ذاتَ بَيْنِكُم) .

از خدا بترسيد و ميان خويش را اصلاح كنيد .

[گل مريم]

» 2 ـ روايات و اصلاح بين مردم

در روايات اسلامى به اندازه اى به اين موضوع (اصلاح ذات البين) اهميت داده شده است كه به عناوين مختلفى مردم را به اين امر تشويق و ترغيب كرده اند .

در بعضى از روايات به عنوان بهترين صدقه و در روايتى ديگر به عنوان بهترين عبادت و ... از آن ياد كرده اند .

مرحوم فيض در ذيل آيه اى كه گذشت (حجرات ـ 10) از حضرت امام صادق عليهم السلام روايتى نقل مى كند كه فرمود :

وَعَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ أَبِي طَلْحَةَ عَنْ حَبِيبٍ الْأَحْوَلِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام يَقُولُ صَدَقَةٌ يُحِبُّهَا اللَّهُ إِصْلَاحٌ بَيْنَ النَّاسِ إِذَا تَفَاسَدُوا وَتَقَارُبٌ بَيْنَهُمْ إِذَا تَبَاعَدُوا

صدقـه و بخششى را كه خدا دوست مى دارد اصلاح بين مردم است هنگامى كه به فـساد گرايند : [ با يكديگر اختلاف پيدا كنند ] و نزديك ساختن آنها به يكديگر است زمانى كه از هم دور شوند .

وسائل الشيعة ج18 ص439

[گل مريم]

و در روايت ديگرى فرمود :

عَنْهُ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَالَ لَأَنْ أُصْلِحَ بَيْنَ اثْنَيْنِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ أَنْ أَتَصَدَّقَ بِدِينَارَيْنِ ايجاد الفت و اصلاح بين دو نفر كه به وسيله من انجام گيرد نزد من محبوب تر است از اينكه دو دينار در راه خدا صدقه بدهم .

الكافى ج2 ص209

[گل مريم]

پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلم فرمود :

أَفْضَلُ الصَّدَقَةِ إِصْلاحُ ذَاتُ البِيْنِ

بالاترين صدقه اصلاح ميان مردم است .



جامع الصغير ج1 ص190

[گل مريم]

الف) بودجه مخصوص

اصلاح ميان مؤمنان چندان در نظر پيشوايان دينى اهميت دارد كه امام صادق عليه السلام براى رفع اختلافات مالى شيعيان از مال خود مبلغى را اختصاص مى داد كه با پرداخت آن نزاع خاتمه يابد .

از اين رو به مفضّل (يكى از ياران خود) فرمود : عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ مُفَضَّلٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام إِذَا رَأَيْتَ بَيْنَ اثْنَيْنِ مِنْ شِيعَتِنَا مُنَازَعَةً فَافْتَدِهَا مِنْ مَالِي


هنگامى كه بين دو تن از پيروان ما نزاعى مى بينى از مال من غرامت بپرداز تا با يكديگر صلح كنند .

كافى ج2 ص209

[گل مريم]

به همين جهت ، در يكى از روايات آمده است كه شخصى مى گويد :

ابْنُ سِنَانٍ عَنْ أَبِي حَنِيفـَةَ سَابِقِ الْحَاجِّ قَالَ مَرَّ بِنَا الْمُفَضَّلُ وَأَنَا وَخَتَنِي نَتَشَاجَرُ فـِي مِيرَاثٍ فَوَقَفَ عَلَيْنَا سَاعَةً ثُمَّ قَالَ لَنَا تَعَالَوْا إِلَى الْمَنْزِلِ فَأَتَيْنَاهُ فـَأَصْلَحَ بَيْنَنَا بِأَرْبَعِمِائَةِ دِرْهَمٍ فَدَفَعَهَا إِلَيْنَا مِنْ عِنْدِهِ حَتَّى إِذَا اسْتَوْثَقَ كُلُّ وَاحِدٍ مِنَّا مِنْ صَاحِبِهِ قـَالَ أَمَا إِنَّهَا لَيْسَتْ مِنْ مَالِي وَلَكِنْ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام أَمَرَنِي إِذَا تَنَازَعَ رَجُلَانِ مِنْ أَصْحَابِنَا فِي شَيْءٍ أَنْ أُصْلِحَ بَيْنَهُمَا وَأَفْتَدِيَهَا مِنْ مَالِهِ فَهَذَا مِنْ مَالِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام



من و دامادم درباره ميراثى نزاع مى كرديم كه مفـضّل به ما رسيد و وقـتى متوجه شد كه نزاع و مشاجره ما به خاطر چيست ما را به منزل خود دعوت كرد و با چهارصد درهم ميان ما صلح برقرار ساخت و هنگامى كه پول را پرداخت گفت :
بدانيد كه اين از مال من نبود ، ولى امام صادق عليه السلام به من دستور داده است كه هر گاه بين دو نفر از شيعيان اختلاف و مشاجره اى پيش آيد با پولى كه از خود آن حضرت است صلح و صفا در ميان آنان ايجاد كنم .

كافى ج2 ص209

[گل مريم]

ب) برترين عبادت

از نظر امير مؤمنان عليه السلام اصلاح بين مردم برترين عبادت است ، كه در آخرين وصاياى خود آنگاه كه در بستر شهادت بود به فرزندانش وصيت كرد و فرمود :

... فَإِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وآله وسلم يَقُولُ صَلَاحُ ذَاتِ الْبَيْنِ أَفْضَلُ مِنْ عَامَّةِ الصَّلَاةِ وَالصِّيَام ...


... از جدّ شما [ پيامبر ] صلّى اللّه عليه و آله و سلم شنيدم كه فرمود : اصلاح بين مردم از همه نماز و روزه ها برتر است [ و احتمالا از نماز و روزه هاى معمولى ثوابش بيشتر است .]

كافى ج7 ص51

[گل مريم]

ج) دروغ به خاطر اصلاح

با اينكه در قرآن و روايات از دروغ گفتن زياد نكوهش شده و يكى از گناهان كبيره به شمار آمده است اما به خاطر اهميت اصلاح بين مردم اگر كسى بتواند به اين وسيله بين دو نفر كه با يكديگر نزاع دارند صفا و صميميت ايجاد كند دروغ گفتن در اين مورد جايز است .

امام صادق عليه السلام در ضمن حديثى به يكى از اصحاب خود فرمود :

...اِن المُصْلِحَ لَيْسَ بِكَذَّابٍ إِنَّمَا هُوَ الصُّلْحُ لَيْسَ بِكَذِبٍ

مصلح دروغگو نيست همانا اين صلح است نه دروغ .

كافى ج2 ص210