هنگام ظهور کی خواهد بود؟

[گل مريم]

بسم الله الرحمن الرحیم

اقتضا حكمت بر نامعلوم بودن هنگام ظهور

---

برگرفته از آثار آية الله سيد محمد كاظم قزويني

حـكـمت خدا، اقتضا نموده است كه هنگام ظهور حضرت مهدى عليه السلام در ميان مردم ، نـا مـعلوم و از آنان پوشيده باشد، به همين جهت مردم نمى دانند كه آن حضرت بطور دقيق چه وقتى ظهور خواهد كرد.
بـا وجـود روايـات بـسـيـارى كـه از پـيامبر گرانقدر و امامان نور عليهم السلام پيرامون ابعاد گوناگون حيات امام عصر عليه السلام رسيده است ، با اين وصف به هنگامه ظهور آن حـضرت بطور مشخص در هيچ روايتى تصريح نشده بلكه بعكس ، رواياتى از پيامبر و امامان معصوم عليهماالسلام وارد شده است كه در آنها بشدت از كسانى كه از هنگام ظهور خـبـر دهـنـد انـتـقاد گشته و آنان را تكذيب نموده اند. و نيز روشن ساخته اند كه هيچ يك از پـيـشـوايـان مـعـصوم عليهماالسلام در اين مورد سخنى نگفته و براى ظهور، زمانى مشخص نفرموده است .

براى نمونه :
1 ـ از پـيـامـبـر گـرامى صلى الله عليه و آله آورده اند كه در مورد غيبت حضرت مهدى عليه السلام و مسايل مربوط به آن فرمود:
(( و يكذب فيها الوقاتون .))⁽¹⁾
يعنى : كسانى كه براى ظهور وقت تعيين مى كنند، دروغ مى گويند.

2 ـ ((فضيل )) از امام باقر عليه السلام پرسيد:
((هل لهذا الامر وقت ؟))
يعنى :
آيا هنگامه ظهور معلوم است ؟
فـقـال عـليـه السـلام : ((كـذب الوقـاتـون ، كـذب الوقـاتـون ، كـذب الوقـاتـون .))⁽²⁾
آن حـضـرت ، در پاسخ او سه بار فرمود:((كسانى كه براى ظهور، وقت تعيين مى كنند، دروغ مى گويند.))
آرى ! وقت تعيين كنندگان براى ظهور، دروغ بافانند.

---

1- فـايـة الاثـر، ص 463، اكـمال الدين ، ج 2، ص 378، بحارالانوار، ج 51، ص 151 و معجم احايث الامام المهدى عليه السلام ، ج 4، ص 186.
2- غيبت شيخ طوسى ، ص 262 و كافى ، ج 1، ص 368، بحارالانوار، ج 53، ص 103

[گل مريم]

3 ـ از امام صادق عليه السلام آورده اند كه فرمود:
((كـذب المـوقـتـون ، مـا وقـتـنـا فـيـمـا مـضـى و لانـوقـت فـيـمـا يستقبل .))⁽³⁾
يعنى :
كـسـانى كه براى ظهور وقت تعيين مى كنند دروغ مى بافند، ما خاندان رسالت ، نه در گذشته براى آن وقت مشخصى اعلان كرديم و نه در آينده چنين خواهيم كرد.

4 ـ و نيز از آن گرامى آورده اند كه فرمود:
((... كذب الوقاتون و هلك المستعجلون و نجا المسلمون .))⁽⁴⁾
يـعـنـى : وقـت تـعـيـين كنندگان براى ظهور حضرت مهدى عليه السلام دروغ مى گويند و شـتـاب كنندگان در آن به هلاك مى رسند و تنها تسليم شوندگان به امر خدا، نجات مى يابند.

روشـن اسـت كـه مـنـظـور از عـدم تـعـيـيـن وقـت در ايـنـجـا، هـمـان مـشـخـص و مـعـلوم سـاخـتـن سـال ظـهـور آن گـرامـى ، بـطـور دقـيـق اسـت ، چـرا كـه انـبـوه روايـات رسـيـده از اهـل بـيت عليهما السلام كه نشانه هاى قطعى ظهور را بيان مى كند، همگى بيانگر آن است كـه بـا پـيـدايـش ايـن نـشـانه ها ظهور امام عصر عليه السلام نزديك مى گردد و در حقيقت نشانه هاى قطعى ظهور يا هنگامه آن به هم نزديك هستند.

---

3- غـيـبـت شـيـخ طوسى ، ص 262 و كافى ، ج 1، ص 368، بحار الانوار، ج 53، ص 103 و معجم احاديث الامام المهدى عليه السلام ، ج 3، ص 377.
4- غيبت طوسى ، ص 262 و كافى ، ج 368، بحارالانوار، ج 52، ص 103 و معجم احاديث الامام المهدى عليه السلام ، ج 3، ص 379.

---

[گل مريم]

راز نهان بودن زمان ظهور

---

برگرفته از آثار آية الله سيد محمد كاظم قزويني

حقيقت اين است كه ما نمى توانيم راز و رمز و حكمت حقيقى پوشيده داشتن زمان ظهور آن حـضـرت ، بـوسـيـله پـيامبر و امامان نور عليهما السلام را بشناسيم و آن را بطور قطعى دريـابـيـم . شـايـد بـرخـى از حـكـمـتـهـا و رازهـاى ظـاهـرى آن ، امـور ذيل باشد:

1 ـ
مـمـكن است حكمت سرّى بودن هنگام ظهور، اين باشد كه مومنان و توحيد گرايان ، در هـمـه قـرون و اعـصـار غـيـبـت آن خورشيد رخ بركشيده در پى ابرها، در انتظار سازنده ظهور او باشند و براى اين انتظار، سخت پاداش برند.
از ايـن روسـت كـه از زمـان غـيـبـت صـغراى آن حضرت ، تاكنون ، نسلهاى ايمان آوردگان و يـكـتاپرستان همواره بدان اميد زيسته اند كه ظهور آن گرامى را درك كنند. با اين بيان ، اگـر ظـهـور مـعـلوم مـى شـد ديـگر چنين انتظار سازنده و پردازنده اى در كار نبود، بلكه آرزوها و آرمانها به ياءس و نوميدى تبديل مى شد و ميليونها انسان از سازندگى اخلاقى و عملى و عقيدتى انتظار و پاداش پرشكوه آن محروم مى گشتند.

از پيامبر گرامى صلى الله عليه و آله آورده اند كه فرمود:
((افضل اعمال امتى ، انتظار الفرج .)) ⁽⁵⁾
يعنى :
پـر فـضـيـلت تـرين كارهاى امّت من انتظار فرج بردن است . و اميرمومنان عليه السلام فرمود:

((المنتظر لامر نا كالمتشحط بدمه فى سبيل الله .))⁽⁶⁾
يعنى : هر كس كه در انتظار حكومت عادلانه و جهانگستر ما باشد از نظر پاداش بسان كسى اسـت كـه بـا جـهاد قهرمانانه در راه خدا به خون خويش در غلطيده است .

و امام صادق عليه السلام فرمود:
((من مات منتظرا لهذا الامر، كان كمن كان مع القائم عليه السلام فى فسطاطه ، لا!... بـل كـان بـمـنـزلة الضـارب بـيـن يـدى رسـول الله صـلى الله عـليـه و آله بـالسـيـف .))⁽⁷⁾
يـعـنـى : هر تو حيد گرايى كه در انتظار ظهور حضرت مهدى عليه السلام از دنيا برود، هـمـانـنـد كسى است كه با قائم عليه السلام در ستاد فرماندهيش بوده است ... بلكه مانند كـسـى اسـت كـه در بـرابـر ديـدگـان پيامبر عدالت با شمشير در راه حق و به دستور آن حضرت ، جهاد خالصانه كرده است .

---

5- اكـمـال الديـن ، ج 2، ص 644، فـرائد السـمـطـيـن و مـنـتـخـب الاثـر، ص 496، بحارالانوار، ج 52، ص 122 و معجم احاديث الامام المهدى عليه السلام ، ج 4، ص 249.
6- اكمال الدين ، ج 2، ص 645، بحار الانوار، ج 52، ص 123 و معجم احاديث الامام المهدى عليه السلام ، ج 3، ص 75.
7- اكـمـال الدين ، ج 2 ص 338، بحارالانوار، ج 52، ص 146 و معجم احاديث الامام المهدى عليه السلام ج 3، ص 403.

---

[گل مريم]

2 ـ ثمره ديگر انتظار فرج اين است كه :

انتظار به مفهوم حقيقيش ، تصديق آيات قرآن و سخنان پيامبر و امامان نور عليهما السـلام در مـورد امـام مـهـدى عـليـه السـلام است و چنين باور و تصديقى از درجات ايمان و مراتب تسليم و فرمانبردارى از حق و پيشوايان معصوم عليهما السلام است .

3 ـ حـكـمـت ديـگـر نـامـشـخـص بـودن زمـان ظـهـور، اصل امتحان و آزمايش است كه يكى از سنتهاى الهى است .

خـداونـد، بندگان خويش را به انواع و اقسام آزمايشها به بوته امتحان مى سپارد، از آن جمله بوسيله موضوعات و مسايل عقيدتى . از اين رو كسانى كه به خدا و پيام آورش و به آنـچـه آن حـضـرت در مـورد حـضـرت مـهدى عليه السلام آورده است ، ايمان بياورند، ديگر طول غيبت آن گرانمايه به هر اندازه اى كه باشد و انتظار غمبار او هر چه طولانى گردد از ثـبات قدم و ايمان عميق و تزلزل ناپذير آنان نمى كاهد، اما نفاق پيشگان ، فرصت و ميدان مناسبى براى استهزا و ياوه گويى بر ضد اين انديشه والا و عقيده مقدس مى يابند و آيات قرآن و روايات پيامبر صلى الله عليه و آله در اين مورد را، به ديوار مى كوبند و هـمـه را كـنـار مـى گـذارنـد و ايـن شـيـوه بـاطـل گـرايـان در هـمـه عـصـرهـا و نسل هاست .

از امام كاظم عليه السلام آورده اند كه در مورد غيبت حضرت مهدى عليه السلام فرمود:
((انما هى محنة من الله عزوجل ، امتحن بها خلقه ... .)) ⁽⁸⁾
يـعـنـى : غـيـبـت آن حضرت ، رنج و آزمايشى از جانب خداست كه بندگان خويش را بدان مى آزمايد.

روشن است كه معنا و مفهوم امتحان اين نيست كه خداوند از واقعيّت كار بندگانش آگاه نيست و آنچه در درون دارند تا آزمايش نكند نمى شناسد، نه ! هرگز! بلكه خداوند به هر چيزى دانـاسـت و آنچه در سينه هاست مى داند و چيزى بر او مخفى نمى ماند كه

قرآن در اين مورد مى فرمايد:
((احـسـب النـاس ان يـتـركـوا ان يـقـولوا آمـنا و هم لايفتنون و لقد فتنّاالذين من قبلهم فليعلمن الله الذين صد قوا وليعلمن الكاذبين ....))⁽⁹⁾
يـعـنـى : آيـا مـردم پـنـداشـتـه انـد هـمـانـقـدر كـه گـفـتـنـد: ايـمـان آورديـم ، بـه حال خود رها مى شوند و آزمايش نخواهند شد؟ ما كسانى را كه پيش از آنان بودند آزموديم (و ايـنـان را نـيز مى آزماييم ) بايد علم خدا در مورد كسانى كه راست مى گويند و كسانى كه دروغ مى گويند، تحقّق يابد.

---

8- كـافـى ، ج 1، ص 336، بـحـارالانـوار، ج 51، ص 150 و مـعـجـم احـاديث الامام المهدى عليه السلام ، ج 4،ص 138.
9- سوره عنكبوت ، آيه 3 ـ 5.

---

[گل مريم]

راز آزمايش بندگان

---

برگرفته از آثار آية الله سيد محمد كاظم قزويني

با اين بيان ، چرا آزمايش ؟
و براى چه امتحان ؟

پاسخ اين است كه :

خـداونـد بـنـدگـان خويش را به دلايلى چند مورد آزمايش قرار مى دهد كه اهم آنها عبارتند از:

1 ـ نخستين راز آزمايش بندگان ، اتمام حجت است .
((... لئلا يكون للنّاس على الله حجّة ... .))⁽¹⁰⁾

2 ـ راز ديـگر امتحان بندگان از جانب خدا، اين است كه : انسانهاى با ايمان و پر واپيشه به اوج نجات و پيروزى و كاميابى پر كشند و در خور پاداش پرشكوه الهى گردند.

3 ـ از امام صادق عليه السلام آورده اند كه : انسان با ايمان در زمان غيبت آن خورشيد جهان افروز، خداى را با اين دعا كه به((دعاى غريق )) ناميده شده است ، بخواند:
((يا الله يا رحيم يا مقلّب القلوب ! ثبت قلبى على دينك .))⁽¹¹⁾
يعنى : اى خداى يكتا! اى بخشاينده !
اى بخشايشگر!
اى دگرگون ساز قلبها! قلب مرا بر دين خويش ثابت و استوار ساز.

و نيز از آن حضرت آورده اند كه همه را به خواندن اين دعا امر مى فرمود:
((اللهم عرفنى نفسك ، فانك ان لم تعرفنى نفسك لم اعرف نبيك .
اللهم عرفنى رسولك ، فانك ان لم تعرفنى رسولك لم اعرف حجتك .
اللهم عرفنى حجتك ، فانك ان لم تعرفنى حجتك ضللت عن دينى .))⁽¹²⁾
يعنى :
بار خدايا! تو خود ذات پاك و مقدس خويش را به من بشناسان كه اگر خودت را به من نشناسانده بودى ، پيام آورت را نشناخته بودم .
بارالها! تو خود پيام آور بزرگت را به من بشناسان كه اگر خودت پيام آورت را به من نشناسانده بودى ، من حجت تو را نشناخته بودم .
خـداونـدا! حـجـت و دليـل خويش را به من بشناسان كه اگر حجت خويش را بر من نشناسانده بودى ، از دين و ديندارى راستين گمراه شده بودم .

اين نيز راز ديگرى از نامشخص بودن هنگام ظهور.

آرى ! خواننده گرامى ! در اين مورد، رواياتى است كه پيرامون برخى از امور مربوط به ظهور آن حضرت سخن مى گويد كه بدين مناسبت ، برخى از آنها را مى آوريم :

---

10- سوره نساء، آيه 165.
11- اكمال الدين ، ج 2 ص 352، بحارالانوار، ج 52، ص 148.
12- كافى ، ج 1، ص 337، اثبات الهداة ، ج 7، ص 31 و بحارالانوار، ج 53، ص 187.

---

[گل مريم]

1 ـ امام صادق عليه السلام فرمود:
((يخرج قائمنا اهل البيت يوم الجمعه .))⁽¹³⁾
يعنى : قائم ما خاندان پيامبر، روز جمعه ظهور مى كند.

2 ـ و نيز فرمود:
((لايخرج القائم عليه السلام الا فى وتر من السنين : سنة احدى اءو ثلاث اءو خمس او سبع اءوتسع .))⁽¹⁴⁾
يعنى : قائم ما در يكى از سالهاى تك ظهور مى كند، سالهايى چون : 1، 3، 5، 7 يا 9.

3 ـ و نيز فرمود:
((ينادى باسم القائم عليه السلام فى ليلة ثلاث و عشرين و يقوم فى يوم عاشورا و هو اليوم الذى قتل فيه الحسين بن على عليهما السلام ... .))⁽¹⁵⁾
يعنى : نام مقدس قائم عليه السلام در شب 23، همه جا طنين افكن مى گردد و آنگاه در روز عاشورا قيام مى كند؛ روزى كه حسين عليه السلام در آن روز به شهادت رسيد.

از مـجـموع رواياتى كه از ظهور آن حضرت سخن مى گويد چنين استفاده مى شود كه ظهور آن گـرامـى ، انـدكـى پـيـش از قـيـام ، بـراى تـحـقـق عدل جهانى و وعده الهى خواهد بود. شايد بتوان گفت در مرحله نخست ، آن وجود گرانمايه در مـاه رجـب يـا رمضان ظاهر مى گردد و نام مباركش همه جا طنين افكن مى شود، آنگاه پس از گـذشـت مـاه شـوال و ذيقعده و ذيحجه و 9 روز از عاشورا، دهمين روز محرم ، بپا مى خيزد و نهضت مبارك و مقدس خويش را آغاز مى كند.

آن حـضـرت ، در ظـرف ايـن مـدت ، تـدابير لازم را مى انديشد و به انتظار زمان و لحظات مـنـاسـبـى كـه خـداونـد اجازه دهد، مى ماند تا پس از آمدن اذن خدا، حركت نجات بخش و پاك كننده خويش را آغاز و تعفن ستم و بيداد را بشويد و از ميان بردارد و عدالت و دادگرى را در سراسر گيتى برقرار ساخته و گسترش بخشد.

در اين مورد در صفحات آينده به خواست خدا، بحث خواهيم داشت .

---

13- بحارالانوار، ج 7، ص 59 و ج 52، ص 279.
14- كشف الغمه ، ج 3، ص 534، باب 4 و بحارالانوار، ج 52، ص 235.
15- غـيـبـت نـعـمـانـى ، ص 282، اثبات الهداة ، ج 7، ص 31 و عقد الدرر، ص 65 و بحارالانوار، ج 52، ص 290.

---

[گل مريم]

پيشگويي هاى بى اساس

اما حساب ستاره شناسان ، اهل رمـل و جـفـر و مـكـاشـفه ، مرتاضان و ديگر مدعيان پيشگويى در عصر ما، هيچكدام شايسته اعـتـنـا يـا اعتماد نيست ، بويژه كه در روايات رسيده از پيامبر و امامان نور عليهما السلام كـه بـرخـى از نـظـرتان گذشت .

كسانى كه براى ظهور وقت تعيين كنند هر كه باشند، تـكـذيـب شـده انـد و ما نيز پيشگوييهاى بسيارى پيرامون آينده جهان يا برخى افراد، از همين مدعيان ديده و خوانده ايم كه بيشتر آنها دروغ و بى اساس از كار در آمده است .

آرى ! تـنها چيزى كه در اين مورد ممكن است ، اين است كه با آشكار شدن نشانه هاى قطعى ظهور، نزديك شدن زمان ظهور را بشناسيم .

و ما در مورد اين نشانه ها، بحثى خواهيم داشت كه به خواست خدا، در بخش آينده خواهد آمد.

[گل مريم]

نشانه هاى ظهور

رواياتى كه در مورد نشانه هاى ظهور رسيده سه بخش است

---

برگرفته از آثار آية الله سيد محمد كاظم قزويني

روايـاتـى كـه در مـورد نـشـانـه هـاى ظـهـور حـضرت مهدى عليه السلام رسيده و در كتابهاى حديثى موجود است ، بر سه بخش قابل تقسيم است :

1ـ بخش نخست :

عـلايـم و نـشـانـه هـاى عـمـومى است كه از انحرافات گسترده فكرى ، عقيدتى ، عـمـلى و... كـه در سـراسـر جـهـان و كـشـورهـا ومـراكـز اسـلامى پديد مى آيد و جامعه ها و تمدنهاى بشرى را آلوده مى كند، سخن مى گويد.

اين بخش از نشانه ها و علايم به ظهور آن گرامى ، پديدار و جهان گستر گردد.

2ـ بخش دوم :

علايم و نشانه هايى است كه نزديك به ظهور امام مهدى عليه السلام پديدار مى گـردد، اما نشانگر اين نيست كه ظهور درهمان سال خواهد بود، بلكه اينها انواع رخدادها و فتنه هايى هستند كه پس از صدور اين گونه روايات ، به تدريج درطى قرون و اعصار تا هنگامه ظهور، پديدار خواهند شد.

[گل مريم]

3ـ بخش سوم :

عـلايـم و نـشـانـه هـايـى اسـت كـه در هـمـان سـال ظهور آن اصلاحگر بزرگ يا سال پيش از ظهور آن بزرگوار، رخ خواهد داد كه اين بخش خود به دو بخش ، تقسيم مى گردد:

الف : بـخـش نـخـسـت ، علايم و نشانه هاى غيرقطعى است و مفهوم آنها اين است كه رخ دادن آنها حتمى است ، بلكه ممكن است رخ دهد يا ندهد.

ب : بخش دوم ، علايم قطعى است كه ترديدناپذيرند و به طور حتم روى خواهند داد.
ايـن عـلايم و نشانه ها به طور كلى برخى از نظر مفهوم و معنا و پيام روشن و آشكارند و برخى در نهايت ابهام و اجمال وپيچيدگى .

بـسـيـارى از نـويـسندگان ، بويژه نويسندگان معاصر، اين را روايات پيش از ما آورده ، آنـهـا را تـفـسـيـر نـمـوده و طـبـق ديـدگـاه خـاص خـويـش ، بـه تـاءويـل آنـهـا پـرداخـتـه و بـر اسـاس آراى شـخـصـى خـود، آنـهـا را تحليل كرده اند.

مـن فكر مى كنم اينان توان ثابت اين آراء و ديدگاهها را در مورد روايات مورد اشاره ، نه از نـظـر علمى دارند و نه از نظرتاريخى .
به همين جهت من جراءت و جسارت دنباله روى و پى جويى اين توجيهات ! يا اقتداى به آنان در ديدگاهها و تاءويلات روايات مورد بحث را نـدارم ، چـرا كه پيام حقيقى آنها مبهم است و خدا و پيامبر و خاندان وحى ورسالت عليهم السلام به حقايق امور داناترند.

[گل مريم]

مرحوم "مفيد" در "ارشاد"، ضمن بحث در نشانه هاى ظهور مى نويسد:

"...و نزول الترك الجزيرة و نزول الروم الرملة ..."

1ـ شـرايـط كـنـونـى ،"تـركـهـا" در ايـران ، در شـمـال عـراق ، تركيه ، قفقاز و آذربايجان شوروى سكونت دارند، پس ‍ منظور ازاين سخن چيست ؟ و اين تركها كيانند؟ روشن نيست .⁽¹⁾

2ـ واژه "جزيره" نيز كه در اين جمله آمده ، بسيار است ، كدام جزيره از جزيره هاى دنيا كه نژاد ترك در آن فرود مى آيد؟ آن جزيره كجاست ؟

3ـ امـا "روم " هـمـه اروپـاى كـنـونـى را شـامـل مى گردد و روشن است كه تازه اروپاى امـروز، داراى كـشـورها و دولتهاى متعددى است و همه آنها هم جزو "روم " قديم هستند، از ايـن روز، سـؤال ديـگـر ايـن اسـت كـه : "آيـا مـنـظـوراز واژه روم ، اسـرائيـل باشد؟" بدان اعتبار كه روميانى كه براى جنگ با مسلمانان در پيكار "موته " آمدند در اردن و فلسطين كنونى سكونت داشتند؟

مـمـكـن اسـت مـقـصود از واژه روم ، "آمريكا" باشد چرا كه بيشتر آمريكاييها را مهاجرانى تشكيل داده اند كه از قاره اروپا رفته اند.

4ـ و نـيـز واژه هـاى "مـشـرق" يـا "مـغـرب" در روايات مربوط به ظهور و بيانگر نـشـانـه هـاى ظـهـور، بـارهـا بـكـار رفـتـه اسـت ، سـؤال اين است كه منظور از مشرق و مغرب چيست ؟

خاور دور؟ يا خاور ميانه ؟

غرب دور؟ يا مغرب عربى كه شامل كشورهاى "ليبى"، "تونس"، "الجزاير" و مغرب و مراكش ‍ مى شود؟ كداميك ؟

---

1- بحارالانوار، ج 52، ص 220.