تجزیه و ترکیب آیات 30_1 سوره طه

[دژدان]

تجزیه و ترکیب آیات 30-1 سوره مبارکه ی طه

[دژدان]

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

---

---

---

طه(1)


حروف مقطعه

---

مَا أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَىٰ(2)


_مَا: حرف, غیر عامل, مبنی بر سکون
★حرف نفی


أَنزَلْنَا: فعل ماضی, متکلم مع الغیر, (ن ز ل), صحیح-سالم, ثلاثی مزیدباب افعال, متعدی, معلوم, مبنی بر سکون
★فعل و فاعل ضمیر بارز "نا"


_عَلَيْكَ: حرف جر, عامل, مبنی بر سکون+ ضمیر, مفرد مذکر مخاطب, اسم, معرفه, مبنی بر فتح
★جارومجرور متعلق به انزلنا


_الْقُرْآنَ: اسم, مفرد, معرفه به ال, معرب
★مفعول و لفظا منصوب


_لِتَشْقَىٰ: لام تعلیل, عامل, مبنی+ فعل مضارع منصوب, مفرد مذکر مخاطب, (ش ق و/ش ق ی), ناقص واوی/ناقص یایی, ثلاثی مجرد, لازم, معلوم
★فعل و فاعل ضمیر مستتر انت

---

إِلَّا تَذْكِرَةً لِّمَن يَخْشَىٰ(3)


_إِلَّا: حرف استثنا, غیرعامل, مبنی بر سکون


_تَذْكِرَةً: اسم, مونث, مفرد, نکره, معرب
★مفعول له و لفظا منصوب


_لِّمَن: حرف جر, عامل, مبنی بر کسر+ اسم موصول, معرفه, مبنی
★جارومجرور متعلق به تَذْكِرَةً


_يَخْشَىٰ: فعل مضارع, مفرد مذکر غایب, (خ ش ی), ناقص یایی, ثلاثی مجرد, لازم, معلوم, معرب
★فعل و فاعل ضمیر مستتر هو


■جمله فعلیه جمله صله است و محلی از اعراب ندارد. ■

---

تَنزِيلًا مِّمَّنْ خَلَقَ الْأَرْضَ وَالسَّمَاوَاتِ الْعُلَى(4)


_تَنزِيلًا: اسم, نکره, معرب, مشتق
★مفعول مطلق و لفظا منصوب
[مفعول مطلق برای فعل محذوف نزلنا]


_مِّمَّنْ: حرف جر, عامل, مبنی+ اسم موصول, معرفه, مبنی بر سکون
★جارومجرور متعلق به تَنزِيلًا


_خَلَقَ: فعل ماضی, مفرد مذکر غایب, (خ ل ق), صحیح-سالم, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, مبنی بر فتح
★فعل و فاعل ضمیر مستتر هو


_الْأَرْضَ: اسم, مفرد, مذکر, معرفه به ال, معرب
★مفعول و لفظا منصوب


_وَ: حرف, غیرعامل, مبنی بر فتح
★حرف عطف


_السَّمَاوَاتِ: اسم, جمع مونث سالم, معرفه به ال, معرب
★معطوف


_الْعُلَى: اسم, مفرد, مذکر مجازی, معرب, معرفه به ال
★صفت

[دژدان]

الرَّحْمَٰنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَىٰ(5)


_الرَّحْمَٰنُ: اسم, مفرد, مذکر, معرفه به ال, معرب
★مبتدا و لفظا مرفوع


_عَلَى الْعَرْشِ: حرف جر, عامل, مبنی بر سکون+ اسم, مفرد, مذکر مجازی, معرفه به ال, معرب
★جارومجرور متعلق به استوی


اسْتَوَىٰ: فعل ماضی, مفرد مذکر غایب, (س و ی), لفیف مقرون, ثلاثی مزیدباب استفعال, لازم, معلوم, مبنی
★فعل و فاعل ضمیر مستتر هو


■جمله فعلیه در محل رفع, خبر الرحمن■

---

لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَمَا تَحْتَ الثَّرَىٰ(6)


_لَهُ: حرف جر, عامل, مبنی+ ضمیر, مفرد مذکر غایب, اسم, معرفه, مبنی
★جارومجرور متعلق به محذوف, خبر مقدم


_مَا: اسم موصول مشترک, معرفه, مبنی بر سکون
★مبتدای موخر


_فِي السَّمَاوَاتِ: حرف جر, عامل, مبنی بر سکون + اسم, جمع مونث سالم, معرفه به ال, معرب
★جارومجرور متعلق به محذوف


_وَ: حرف, غیرعامل, مبنی
★واو عطف


_مَا: معطوف


_فِي الْأَرْضِ: حرف جر, عامل, مبنی بر سکون + اسم, مفرد, مذکر, معرفه به ال, معرب
★جارومجرور متعلق به محذوف


_وَ: واو عطف


_مَا: معطوف


_بَيْنَهُمَا: ظرف, اسم, معرفه به اضافه, معرب+ ضمیر, مثنی, اسم, معرفه, مبنی بر سکون
★مفعول فیه و لفظا منصوب+ مضاف الیه و محلا مجرور


_وَ: واو عطف


_مَا: معطوف


_تَحْتَ: اسم, ظرف, مبنی
★مفعول فیه و لفظا منصوب


_الثَّرَىٰ: اسم, مفرد, مذکر مجازی, معرفه به ال, معرب
★مضاف الیه و مجرور

---

وَإِن تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ يَعْلَمُ السِّرَّ وَأَخْفَى(7)


_وَ: حرف, غیرعامل, مبنی
★واو استیناف


_إِن تَجْهَرْ: حرف شرط جازم, مبنی, عامل+ فعل مضارع مجزوم, مفرد مذکر مخاطب, (ج ه ر), صحیح-سالم, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم
★فعل و فاعل ضمیر مستتر "انت"


_بِالْقَوْلِ: حرف جر, عامل, مبنی+ اسم, مفرد, مذکر مجازی, معرفه به ال, معرب
★جارومجرور متعلق به تجهر


_فَ: حرف, غیرعامل, مبنی
★فاء رابطه برای جواب شرط


_إِنَّهُ: حرف مشبهه بالفعل, عامل, مبنی+ ضمیر, مفرد مذکر غایب, اسم, معرفه, مبنی
★حرف مشبهه و اسم آن


_يَعْلَمُ: فعل مضارع, مفرد مذکر غایب, (ع ل م), صحیح-سالم, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, معرب
★فعل و فاعل ضمیر مستتر "هو"


■جمله فعلیه در محل رفع, خبر ان■


_السِّرَّ: اسم, مفرد, مذکر مجازی, معرفه به ال, معرب
★مفعول و لفظا منصوب


_وَ: واو عطف


_أَخْفَى: اسم, معرب, مشتق
★معطوف و منصوب

[دژدان]

اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ(8)

_اللَّهُ: اسم عَلَم, مفرد, مذکر, معرفه, معرب
★مبتدا و لفظا مرفوع

_لَا: حرف, عامل, مبنی
★لای نفی جنس

_إِلَٰهَ: اسم, مفرد, مذکر, معرب
★اسم لَا و لفظا منصوب

_إِلَّا: حرف استثنا, غیرعامل, مبنی
★ادات حصر

_هُوَ: ضمیر منفصل, مفرد مذکر غایب, اسم, معرفه, مبنی
★بدل

■جمله اسمیه [لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ]در محل رفع, خبر اللّه■

_لَهُ: حرف جر, عامل, مبنی+ ضمیر, مفرد مذکر غایب, اسم, معرفه, مبنی
★جارومجرور متعلق به محذوف: خبر مقدم

_الْأَسْمَاءُ: اسم, جمع, معرفه به ال, معرب
★مبتدای موخر

_الْحُسْنَىٰ: اسم, مفرد, مذکر, معرفه به ال, معرب
★صفت و مرفوع

---

وَهَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ مُوسَىٰ(9)

_وَ: حرف, غیرعامل, مبنی
★واو استیناف

_هَلْ: حرف استفهام, غیرعامل مبنی

_أَتَا: فعل ماضی, مفرد مذکر غایب, (ء ت ی), مهموز فاء _ناقص یایی, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, مبنی
★فعل

_كَ: ضمیر, مفرد مذکر مخاطب, اسم, معرفه, مبنی
★مفعول و محلا منصوب

_حَدِيثُ: اسم, مفرد, معرب
★فاعل و لفظا مرفوع

_مُوسَىٰ: اسم, مفرد, مذکر, معرب
★مضاف الیه و مجرور

---

إِذْ رَأَىٰ نَارًا فَقَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ نَارًا لَّعَلِّي آتِيكُم مِّنْهَا بِقَبَسٍ أَوْ أَجِدُ عَلَى النَّارِ هُدًى(10)

_إِذْ: ظرف زمان, اسم, مبنی
★مفعول فیه

_رَأَىٰ: فعل ماضی, مفرد مذکر غایب (ر ء ی), مهموز العین_ناقص یایی, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, مبنی, اعلال به قلب
★فعل و فاعل ضمیر مستتر "هو"

■جمله فعلیه در محل جر, مضاف الیه■

_نَارًا: اسم, مفرد, نکره, معرب
★مفعول و لفظا منصوب

_فَ: حرف, غیرعامل, مبنی
★حرف عطف

_قَالَ: فعل ماضی, مفرد مذکر غایب (ق و ل), اجوف واوی, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, مبنی, اعلال به قلب
★فعل و فاعل ضمیر مستتر "هو"

■جمله فعلیه در محل جر, معطوف■

_لِأَهْلِهِ: حرف جر, عامل, مبنی+اسم, مفرد, معرب, معرفه به اضافه +ضمیر, مفرد مذکر غایب, اسم, معرفه, مبنی
★جارومجرور متعلق به قَالَ+ مضاف الیه و محلا مجرور

_امْكُثُوا: فعل امر, جمع مذکر مخاطب, (م ک ث), صحیح-سالم ثلاثی مجرد, لازم, معلوم, مبنی
★فعل و فاعل ضمیر بارز "واو"

■جمله فعلیه در محل نصب, مقول القول■

_إِنِّي: حرف مشبهه بالفعل, عامل, مبنی+ ضمیر, متکلم وحده, اسم, معرفه, مبنی
★حرف مشبهه و اسم آن

_آنَسْتُ: فعل ماضی, متکلم وحده, (ء ن س), مهموز فاء, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, مبنی
★فعل و فاعل ضمیر بارز "تُ"

■جمله فعلیه در محل رفع, خبر اِنَّ■

_نَارًا: اسم, مفرد, نکره, معرب
★مفعول و لفظا منصوب

_لَّعَلِّي: حرف مشبهه بالفعل, عامل, مبنی+ ضمیر, متکلم وحده, اسم, معرفه, مبنی
★حرف مشبهه و اسم آن

_آتِي: فعل مضارع, متکلم وحده, (ء ت ی), مهموز فاء _ناقص یایی, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, معرب
★فعل و فاعل ضمیر مستتر "أَنا"

_كُم: ضمیر, جمع مذکر مخاطب, اسم, معرفه, مبنی
★مفعول و محلا منصوب

■جمله فعلیه در محل رفع خبر لعَل■

_مِّنْهَا: حرف جر, عامل, مبنی + ضمیر, مفرد مونث غایب, اسم, معرفه, مبنی بر سکون
★جارومجرور متعلق به محذوف

_بِقَبَسٍ: حرف جر, عامل, مبنی + اسم, مفرد, نکره, معرب
★جارومجرور متعلق به آتی

_أَوْ: حرف عطف, غیرعامل, مبنی

_أَجِدُ: فعل مضارع, متکلم وحده, (و ج د), مثال واوی, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, معرب
★فعل و فاعل ضمیر مستتر "أَنا"

_عَلَى النَّارِ: حرف جر, عامل, مبنی +اسم, مفرد, معرب, معرفه به ال
★جارومجرور متعلق به أَجِدُ

_هُدًى: اسم, نکره, معرب
★مفعول و منصوب

[دژدان]

فَلَمَّا أَتَاهَا نُودِيَ يَا مُوسَىٰ(11)

_فَ: حرف, غیرعامل, مبنی
★حرف عطف

_لَمَّا: ظرف زمان, اسم, مبنی
★مفعول فیه

_أَتَا: فعل ماضی, مفرد مذکر غایب, (ء ت ی), مهموز فاء _ناقص یایی, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, مبنی, اعلال به قلب
★فعل و فاعل ضمیر مستتر "هو"

■جمله فعلیه در محل جر, مضاف الیه■

_هَا: ضمیر, مفرد مونث غایب, اسم, معرفه, مبنی بر سکون
★مفعول و محلا منصوب

_نُودِيَ: فعل ماضی مفرد مذکر غایب (ن د ی), ناقص یایی, ثلاثی مجرد, مجهول, مبنی
★فعل و نائب فاعل ضمیر مستتر "هو"

_يَا مُوسَىٰ: حرف ندا+ اسم, مفرد, مذکر, معرب
★حرف ندا و منادا

---

إِنِّي أَنَا رَبُّكَ فَاخْلَعْ نَعْلَيْكَ إِنَّكَ بِالْوَادِ الْمُقَدَّسِ طُوًى(12)

_إِنِّي: حرف مشبهه بالفعل, عامل, مبنی+ ضمیر, متکلم وحده, اسم, معرفه, مبنی
★حرف مشبهه و اسم آن

_أَنَا: ضمیر منفصل, متکلم وحده, اسم, معرفه, مبنی بر سکون
★مبتدا و محلا مرفوع

_رَبُّكَ: اسم, مفرد, مذکر, معرفه به اضافه, معرب+ ضمیر, مفرد مذکر مخاطب, اسم, معرفه, مبنی
★خبر أَنَا و لفظا مرفوع+ مضاف الیه و محلا مجرور

■جمله اسمیه[أَنَا رَبُّكَ] در محل رفع خبر إِنِّ■

_فَ: فاء فصیحه

_اخْلَعْ: فعل امر, مفرد مذکر مخاطب, (خ ل ع), صحیح-سالم, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, مبنی
★فعل و فاعل ضمیر مستتر "أَنت"

_نَعْلَيْكَ: اسم, جمع, معرفه به اضافه, معرب+ ضمیر, مفرد مذکر مخاطب, اسم, معرفه, مبنی
★مفعول و منصوب+ مضاف الیه و محلا مجرور

_إِنَّكَ: حرف مشبهه بالفعل, عامل, مبنی+ ضمیر, مفرد مذکر مخاطب, اسم, معرفه, مبنی
★حرف مشبهه و اسم آن

_بِالْوَادِ: حرف جر, عامل, مبنی + اسم, معرفه به ال, معرب
★جارومجرور متعلق به محذوف: خبر إِنِّ

_الْمُقَدَّسِ: اسم, معرفه به ال, معرب
★صفت و لفظا مجرور

_طُوًى: اسم, نکره, معرب
★بدل یا عطف بیان

---

وَأَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِمَا يُوحَىٰ(13)

_وَ: حرف, غیرعامل, مبنی
★واو عطف

_أَنَا: ضمیر منفصل, متکلم وحده, اسم, معرفه, مبنی بر سکون
★مبتدا و محلا مرفوع

_اخْتَرْتُكَ: فعل ماضی, متکلم وحده, (خ ی ر), اجوف یایی, ثلاثی مزید_باب افتعال, متعدی, معلوم, مبنی+ ضمیر, مفرد مذکر مخاطب, اسم, معرفه, مبنی
★فعل و فاعل ضمیر بارز "تُ" +مفعول و محلا منصوب

■جمله فعلیه در محل رفع, خبر■

_فَ: حرف, غیرعامل, مبنی
★فاء رابطه

_اسْتَمِعْ: فعل امر, مفرد مذکر مخاطب, (س م ع), صحیح-سالم, ثلاثی مزید_باب افتعال, لازم, معلوم, مبنی
★فعل و فاعل ضمیر مستتر "انت"

_لِمَا: حرف جر, عامل, مبنی+ اسم موصول مشترک, معرفه, مبنی
★جارومجرور متعلق به اسْتَمِعْ

■جمله فعلیه در محل رفع معطوف به اخْتَرْتُكَ ■

_يُوحَىٰ: فعل مضارع, مفرد مذکر غایب, (و ح ی), لفیف مفروق, ثلاثی مجرد, مجهول
★فعل و نائب فاعل ضمیر مستتر "هو"

■جمله فعلیه جمله صله و محلی از اعراب ندارد.■

[دژدان]

إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي(14)

_إِنَّنِي: حرف مشبهه بالفعل, عامل, مبنی+ نون وقایه+ ضمیر, متکلم وحده, اسم, معرفه, مبنی
★حرف مشبهه و اسم آن

_أَنَا: ضمیر منفصل, متکلم وحده, اسم, معرفه, مبنی بر سکون
★مبتدا و محلا مرفوع

_اللَّهُ: اسم عَلَم, مفرد, مذکر, معرفه, معرب
★خبر أَنَا و لفظا مرفوع

■جمله اسمیه[أَنَا اللَّهُ] در محل رفع, خبر إِنِّ■

_لَا: حرف, عامل, مبنی
★لای نفی جنس

_إِلَٰهَ: اسم, مفرد, مذکر, معرب
★اسم لَا و لفظا منصوب

_إِلَّا: حرف استثنا, غیرعامل, مبنی
★ادات حصر

_أَنَا: بدل

_فَ: حرف

_اعْبُدْنِي: فعل امر, مفرد مذکر مخاطب, (ع ب د), صحیح-سالم, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, مبنی +نون وقایه + ضمیر, متکلم وحده, اسم, معرفه, مبنی
★فعل و فاعل ضمیر مستتر "انت"+ مفعول و محلا منصوب

_وَ: واو عطف

_أَقِمِ: فعل امر, مفرد مذکر مخاطب, (ق و م), اجوف واوی, ثلاثی مزید_باب افعال, متعدی, معلوم, مبنی
★فعل و فاعل ضمیر مستتر "انت"

_الصَّلَاةَ: اسم, مفرد, مدنث, معرب, معرفه به ال
★مفعول و لفظا منصوب

_لِذِكْرِي: حرف جر, عامل, مبنی+ اسم, معرفه به اضافه, معرب+ ضمیر, متکلم وحده, اسم, معرفه, مبنی
★جارومجرور متعلق به أَقِمِ+مضاف مضاف الیه و محلا مجرور

---

إِنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ أَكَادُ أُخْفِيهَا لِتُجْزَىٰ كُلُّ نَفْسٍ بِمَا تَسْعَىٰ(15)

_إِنَّ: حرف مشبهه بالفعل, عامل, مبنی

_السَّاعَةَ: اسم, مونث, مفرد, معرفه به ال, معرب
★اسم إِنَّ و لفظا منصوب

_آتِيَةٌ: اسم, مونث, نکره, معرب
★خبر إِنَّ و لفظا مرفوع

_أَكَادُ: فعل مضارع ناقص, متکلم وحده, (ک و د), اجوف واوی, ثلاثی مجرد
★فعل و ضمیر مستتر (انا) اسم آن

_أُخْفِيهَا: فعل مضارع متکلم وحده (خ ف ی), ناقص یایی, ثلاثی مزید_باب افعال, متعدی, معلوم+ ضمیر, مفرد مونث غایب, اسم, معرفه, مبنی بر سکون
★فعل و فاعل ضمیر مستتر "انا"+ مفعول و محلا منصوب

■جمله فعلیه در محل رفع, خبر اکَادُ■

_لِتُجْزَىٰ: حرف ناصبه, عامل, مبنی+ فعل مضارع منصوب, مفرد مونث غایب, (ج ز ی), ناقص یایی, مشترک در ثلاثی مجرد و ثلاثی مزید_باب افعال, مجهول
★فعل

_كُلُّ: اسم, مذکر مجازی, معرب
★نائب فاعل و لفظا مرفوع

_نَفْسٍ: اسم, مفرد, معرب, نکره
★مضاف الیه و لفظا مجرور

_بِمَا: حرف جر, عامل, مبنی+ اس موصول مشترک, معرفه, مبنی
★جارومجرور متعلق به لِتُجْزَىٰ

_تَسْعَىٰ: فعل مضارع, مفرد مونث غایب, (س ع ی), ناقص یایی, ثلاثی مجرد, لازم, معلوم
★فعل و فاعل ضمیر مستتر "هی"

■جمله فعلیه جمله صله و محلی از اعراب ندارد.■

[دژدان]

فَلَا يَصُدَّنَّكَ عَنْهَا مَن لَّا يُؤْمِنُ بِهَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ فَتَرْدَىٰ(16)

_فَ: حرف, غیرعامل, مبنی

_لَا يَصُدَّنَّكَ: فعل نهی, مفرد مذکر غایب+ نون تاکید ثقیله, (ص د د), صحیح_مضاعف, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, مبنی+ ضمیر, مفرد مذکر مخاطب, اسم, معرفه, مبنی
*فعل+ مفعول و محلا منصوب

_عَنْهَا: حرف جر, عامل, مبنی+ ضمیر, مفرد مونث غایب, اسم, معرفه, مبنی
*جارومجرور متعلق به لَا يَصُدَّنَّكَ

_مَن: اسم موصول, معرفه, مبنی
*فاعل و محلا مرفوع

_لَّا يُؤْمِنُ: فعل نفی, مفرد مذکر غایب, (ء م ن), مهموز الفاء, ثلاثی مزید_باب افعال, لازم, معلوم
*فعل و فاعل ضمیر مستتر هو

■جمله فعلیه[لَّا يُؤْمِنُ] جمله صله و محلی از اعراب ندارد.■

_بِهَا: حرف جر, عامل, مبنی+ ضمیر, مفرد مونث غایب, اسم, معرفه, مبنی
*جارومجرور متعلق به لَّا يُؤْمِنُ

_وَ: حرف, غیرعامل, مبنی
*واو عطف

_اتَّبَعَ: فعل ماضی, مفرد مذکر غایب, (ت ب ع), صحیح-سالم, ثلاثی مزید_باب افتعال, متعدی, معلوم, مبنی
*فعل و فاعل ضمیر مستتر هو

_هَوَاهُ: اسم مقصور, مفرد, معرفه به اضافه, معرب, منصرف+ حرف جر, عامل, مبنی+ ضمیر, مفرد مذکر غایب, اسم, معرفه, مبنی
*مفعول و تقدیرا منصوب+ مضاف الیه و محلا مجرور

_فَ: فاء سببیه, حرف نصب

_تَرْدَىٰ: فعل مضارع منصوب, مفرد مذکر مخاطب, (ر د ی), ناقص یایی, ثلاثی مجرد, لازم, معلوم, معرب
*فعل و فاعل ضمیر مستتر انت

[دژدان]

وَمَا تِلْكَ بِيَمِينِكَ يَا مُوسَىٰ(17)

_وَ: واو استیناف

_مَا: اسم استفهام, نکره, مبنی, غیرعامل
*مبتدا و محلا مرفوع

_تِلْكَ: اسم اشاره, مفرد, مونث, معرفه, مبنی
*خبر و محلا مرفوع

_بِيَمِينِكَ: حرف جر, عامل, مبنی+ ظرف مکان, اسم, مذکر, مفرد, نکره, جامد, معرب, منصرف, غیرمتصرف+ ضمیر, مفرد مذکر مخاطب, اسم, معرفه, مبنی
*جارومجرور متعلق به محذوف+ مضاف الیه و محلا مجرور

_يَا مُوسَىٰ: حرف ندا, غیر عامل, مبنی+ اسم مقصور, مفرد, مذکر, معرب, غیرمنصرف
*حرف ندا و منادا و تقدیرا منصوب

[دژدان]

قَالَ هِيَ عَصَايَ أَتَوَكَّأُ عَلَيْهَا وَأَهُشُّ بِهَا عَلَىٰ غَنَمِي وَلِيَ فِيهَا مَآرِبُ أُخْرَىٰ(18)

_قَالَ: فعل ماضی, مفرد مذکر غایب, (ق و ل), اجوف واوی, ثلاثی مجرد, لازم, معلوم, مبنی, اعلال به قلب
*فعل و فاعل ضمیر مستتر هو

_هِيَ: ضمیر منفصل, مفرد مونث غایب, اسم, معرفه, مبنی
*مبتدا و محلا مرفوع

_عَصَايَ: اسم, مفرد, مذکر, معرفه به اضافه, معرب+ ضمیر, متکلم وحده, اسم, معرفه, مبنی
*خبر و تقدیرا مرفوع+ مضاف الیه و محلا مجرور

_أَتَوَكَّأُ: فعل مضارع, متکلم وحده, (و ک ء), مثال واوی_مهموز اللام, ثلاثی مزید_باب تفعل, لازم, معلوم, معرب, متصرف
*فعل و فاعل ضمیر مستتر انا

_عَلَيْهَا: حرف جر, عامل, مبنی+ ضمیر, مفرد مونث غایب, اسم, معرفه, مبنی
*جارومجرور متعلق به أَتَوَكَّأُ

_وَ: واو عطف

_أَهُشُّ: فعل مضارع, متکلم وحده, (ه ش ش), صحیح_مضاعف, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, معرب, متصرف

_بِهَا: حرف جر, عامل, مبنی+ ضمیر, مفرد مونث غایب, اسم, معرفه, مبنی
*جارومجرور متعلق به أَهُشُّ

_عَلَىٰ غَنَمِي: حرف جر, عامل, مبنی+ اسم, جمع, معرفه به اضافه, معرب, منصرف+ ضمیر, متکلم وحده, اسم, معرفه, مبنی
*جارومجرور متعلق به أَهُشُّ+ مضاف الیه و محلا مجرور

_وَ: واو عطف

_لِيَ: حرف جر, عامل, مبنی+ ضمیر, متکلم وحده, اسم, معرفه, مبنی
*جارومجرور+ متعلق محذوف: خبر مقدم

_فِيهَا: حرف جر, عامل, مبنی+ ضمیر, مفرد مونث غایب, اسم, معرفه, مبنی
*جارومجرور متعلق به محذوف

_مَآرِبُ: اسم, جمع, مونث, نکره, معرب, منصرف
*مبتدای موخر و لفظا مرفوع

_أُخْرَىٰ: اسم, مفرد, معرب, غیرمنصرف
*صفت و تقدیرا مرفوع

[دژدان]

قَالَ أَلْقِهَا يَا مُوسَىٰ(19)

_قَالَ: فعل ماضی, مفرد مذکر غایب, (ق و ل), اجوف واوی, ثلاثی مجرد, لازم, معلوم, مبنی, اعلال به قلب
*فعل و فاعل ضمیر مستتر هو

■جمله فعلیه [قَالَ] جمله استیناف و محلی از اعراب ندارد.

_أَلْقِهَا: فعل امر, مفرد مذکر مخاطب, (ل ق ی), ناقص یایی, ثلاثی مزید_باب افعال, متعدی, معلوم, مبنی+ ضمیر, مفرد مونث غایب, اسم, معرفه, مبنی
*فعل و فاعل ضمیر مستتر انت+ مفعول و محلا منصوب

■جمله فعلیه [أَلْقِهَا] در محل نصب; مقول القول

_يَا مُوسَىٰ: حرف ندا, غیر عامل, مبنی+ اسم مقصور, مفرد, مذکر, معرب, غیرمنصرف
*حرف ندا و منادا و تقدیرا منصوب