معارفی از سوره های قرآن (جزء سی)

[دژدان]

مـــعــارف قــــرآن
جــلــد 6
نــویـــسـنــده: جــمــعــے از نــویــســنــدگـان
فــــصــــل شـــشــم
مــعــارفــے از جـزء 30

معارفی از سوره های النبأ, النازعات, عبس, التکویر, الإنفطار, المطففین, الإنشقاق, البروج, الطارق, الأعلی, الغاشیة, الفجر, البلد, الشمس, اللیل, الضحی, الشرح, التین, العلق, القدر, البینة, الزلزلة, العادیات, القارعة, التکاثر, العصر, الهمزة, الفیل, القریش, الماعون, الکوثر, الکافرون, النصر, المسد, الإخلاص, الفلق, الناس

[دژدان]

---

معارفى از جزء سى‌ام‌

---

---

جزء سى‌ام قرآن شامل 37 سوره، از سوره نبأ تا سوره ناس است. بزرگ ترين سوره اين جزء از نظر مقدار آيات، سوره نازعات با 46 آيه و كوچك ترينِ آن سوره كوثر با 3 آيه است.
بيشتر سوره‌هاى اين جزء در مكه نازل شده و مفسران سوره‌هاى بيّنه و عاديات را مدنى دانسته و درباره سوره‌هاى مطففين، قدر، زلزال، تكاثر، ماعون، كوثر، كافرون و فلق نيز اختلاف نظر دارند.
بيشتر سوره‌هاى اين جزء، متضمن هشدار به كافران و مشركان منكر معاد و داراى آياتى كوتاه و كوبنده است و با قسمهاى فراوان مسأله معاد را مورد تأكيد قرار داده و درباره قيامت، حوادث كوبنده پيش از برپايى آن، سرانجام نيكوكاران و بدكاران، نامه عمل و ... بحث كرده است.
البته در هر يك از اين سوره‌ها به مسائل ديگرى نيز اشاره شده، مثلا در #سوره‌نبأ، علاوه بر مسأله قيامت، تعدادى از آيات الهى‌ خوبيها و بديها را بر مى‌شمارد و
در #سوره‌مطففين كم فروشى را مورد بحث قرار داده و كم فروشان را تهديد مى‌نمايد.
در #سوره‌بروج به اعمال دَدْ منشانه كافرانى اشاره دارد كه مؤمنان را زنده زنده در آتش سوزاندند!

ادامه: محور اصلى سوره شمس

1398/10/10
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

محور اصلى سوره شمس

---

محور اصلى #سوره‌شمس بر اين نكته است كه انسانهايى كه نفس خود را تزكيه نمايند و از آلودگى‌ها به دور مانند، رستگارند و كسانى كه از تزكيه آن غفلت ورزند، از سعادت محروم شده و زيانكارند.
#سوره‌انشراح نيز به تشريح نعمتهاى الهى بر پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم پرداخته و آن حضرت را به آسان شدن امور نويد داده است.
#سوره‌قدر نيز به بيان اهميت شب قدر و نزول ملائكه و روح در اين شب پرداخته و
#سوره‌كوثر، اعطاى نعمت كوثر بر پيامبر را بشارت داده و دشمنان آن حضرت را ابتر ناميده است.
#سوره‌توحيد نيز، به تعليم توحيد خالص پرداخته و صفات پروردگار عالميان را بر مى‌شمارد.
سوره‌هايى نظير #فلق و #ناس نيز دستور استعاذه و موارد آن را به مؤمنان ياد مى‌دهد.

ادامه: نقش فرشتگان در تدبير امور

1398/10/11
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

نقش فرشتگان در تدبير امور

---

«وَ النَّازِعاتِ غَرْقاً وَالنَّاشِطاتِ نَشْطاً وَ السَّابِحاتِ سَبْحاً فَالسَّابِقاتِ سَبْقاً فَالْمُدَبِّراتِ امْراً»
سوگند به فرشتگانى كه (جان مجرمان را به شدّت از بدنهايشان) برمى‌كشند و فرشتگانى كه (روح مؤمنان را) با مدارا و نشاط جدا مى‌سازند و سوگند به فرشتگانى كه (در اجراى فرمان الهى) با سرعت حركت مى‌كنند و سپس بر يكديگر سبقت مى‌گيرند و آنها كه امور را تدبير مى‌كنند.

---

تبيين واژه‌ها

---

منظور از «#نازعات» فرشتگانى هستند كه روح كافران را با نهايت شدّت و بدون ترّحم و دلسوزى قبض مى‌كنند و ناشطات، فرشتگانى هستند كه مأمور قبض روح افراد مؤمن مى‌باشند و با كمال ملايمت و مدارا ارواح آنها را به عالم ديگر انتقال مى‌دهند.
«#سابحات» اشاره به سرعت عمل اين فرشتگان دارد كه كارشان را با سرعت به پايان مى‌رسانند و در انجام اوامر الهى بر يكديگر سبقت مى‌جويند و هيچ‌گونه تخلّفى از آنان سر نمى‌زند.
در آيه شريفه ديگرى در مورد اين فرشتگان، چنين آمده است:
«لا يَسْبِقوُنَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِامْرِهِ يَعْمَلوُنَ»
هرگز در سخنى بر او پيشى نمى‌گيرند و به فرمان او عمل مى‌كنند.

ادامه:تدبیر طولی

1398/10/12
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

تدبیر طولی

---

با اينكه تدبير امور در ظاهر به ملائكه نسبت داده شده، ولى تدبير همه امور جهان در واقع از سوى خداى متعال انجام مى‌گيرد، چنان كه فرمود:
«يُدَبِّرُ الامْرَ مِنَ السَّماءِ الَى الارْضِ ...»
امور اين جهان از آسمان تا زمين را تدبير مى‌كند

خداوند متعال هيچ نيازى به كمك ديگران- كه همه آفريده‌هاى اويند- ندارند و هر كارى را كه اراده فرمايد، بى‌درنگ انجام مى‌گيرد ولى مشيت او بر اين قرار گرفته كه ديگران را نيز به اجراى امور و اطاعت از دستورات خويش مفتخر سازد و فرشتگان بيشترين نقش را در اين راستا بر عهده دارند و همه اينها بدون كمترين اشتباه و كوچك ترين تخطّى، تحت امر و مشيت الهى به تدبير امور مشغولند.

ادامه:عتاب حق‌

1398/10/14
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

عتاب حق‌

---

«عَبَسَ وَ تَوَلَّى انْ جاءَهُ الاعْمَى‌ وَ ما يُدْريكَ لَعَلَّهُ يَزَّكَّى‌ اوْ يَذَّكَّرُ فَتَنْفَعَهُ الذِّكْرَى‌ امَّا مَنِ اسْتَغْنَى‌ فَانْتَ لَهُ تَصَدّى‌ وَ ما عَلَيْكَ الَّا يَزَّكَّى‌ وَامَّا مَنْ جاءَكَ يَسْعَى‌ وَ هُوَ يَخْشَى‌ فَانْتَ عَنْهُ تَلَهّى‌ كَلَّا انَّها تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شاءَ ذَكَرَهُ»[12_1]
چهره در هم كشيده و روى بر تافت، نابينايى به نزد او آمد. تو چه مى‌دانى شايد او در پى پاك شدن باشد يا متذكر گردد و اين تذكر به حال او سودمند باشد. اما آن كس كه توانگر است، توبه او روى خوش نشان مى‌دهى، در حالى كه اگر او خود را پاك نسازد، چيزى بر تو نيست، اما كسى كه به نزد تو مى‌آيد و كوشش مى‌كند و (از خدا) مى‌ترسد، تو از او غافل مى‌شوى (هرگز چنين مكن) اين يك تذكّر و يادآورى است كه هر كس بخواهد از آن پند گيرد.

---

شأن نزول‌

---

در بيشتر كتب تفسيرى عامه نقل شده كه روزى بزرگان قريش در محضر رسول خدا(ص) مشغول گفتگو بودند كه عبداللّه بن ام مكتوم نابينا مشرف شد و پى در پى با سؤالات خود، كلامِ رسول خدا را قطع مى‌كرد. پيامبر كه مى‌خواست با جذب كردن بزرگان قريش، بزرگ‌ترين مانع اسلام آوردن افراد را بر دارد از اين رفتار او دلگير شد و جوابش را نداد و اين آيات نازل شد.

ادامه دارد...

1398/10/15
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

شأن نزول‌[آیات 12_1 سوره عبس]

---

در كتب تفسيرى شيعه اين شأن نزول(پیام قبل) مردود شناخته شده و دلايل زير براى بطلان آن نقل گرديده است:

1_در آيات تصريح نشده است كه چه كسى ترشرويى كرد و از آمدن عبداللّه روگرداند، بلكه با آوردن فعل غايب (عَبَسَ وَ تَوَلّى‌)، پيامبر را از ارتكاب اين عمل منزه شمرده و اشاره كرده كه روگرداننده شخصى غير از پيامبر بوده است.

2_اوصافى كه در اين آيات آمده مثل عبوس شدن از آمدن نابيناى مستضعف مؤمن، روگرداندن از وى، بى اهميتى نسبت به فقراى هدايت خواه و اهميت دادن به توانگران متكبّر، در رسول خدا سابقه نداشته و با اخلاق كريم آن بزرگوار سازگارى ندارد.

3_خداوند در آيه‌اى كه قبل از اين سوره نازل شده، بر خُلق متعالى ايشان تصريح كرده و چگونه ممكن است كه ابتدا خُلق پيامبرش را بستايد و سپس او را در مورد يك خُلق و رفتار بد، توبيخ و مذمت كند؟

4_پيامبر در همان اوايل دعوت، مأمور به عطوفت و فروتنى با مؤمنان و روگرداندن از ثروتمندان متكبر شده است و محال است آن بزرگوار اين دستورات را ناديده گرفته، به مؤمن فقير نابينايى بى‌اعتنايى كند و يا براى متكبران ثروتمند قريش ارزش خاص قائل شود.

5_بى‌اعتنايى به مؤمن فقير و ترجيح دادن ثروتمندان مغرور بر او، از اعمالى است كه‌ عقل به تنهايى، ناپسندى آن را اعلام مى‌كند و انسان كريمى چون پيامبر هيچ‌گاه مرتكب ناپسند عقلى نمى‌شود.

ادامه دارد...

1398/10/16
https://t.me/shahrenuraniquran

[گل مريم]

☘#معارف‌قرآن
������#جمعی‌‌‌از‌‌‌‌‌‌‌� ��‌نویسندگان
☘#جلد‌6
������#فصل‌ششم
☘#معارفى‌از‌‌جزء‌30


������شأن نزول‌[آیات 12_1 سوره عبس]������


با توجه به دلايل محكم فوق(پیام قبل)، معلوم مى‌شود كه نقل سابق، جعلى است و با قرآن سازگارى ندارد و عبوس شونده و روگردان، كسى غير از پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم بوده است. از امام صادق عليه السلام نقل شده است كه او مردى از بنى‌اميه بود كه وقتى ابن ام مكتوم بر پيامبر وارد شد، ناراحت گرديد و خود را جمع كرد و عبوس شد و رو برگرداند. رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم نيز هرگاه ابن ام مكتوم را مى‌ديد، او را بسيار احترام مى‌كرد و مى‌فرمود:
مرحبا، مرحبا، نه، به خدا سوگند، خداى تعالى‌ هيچ گاه مرا در مورد تو عتاب نخواهد كرد.


������عتاب شديد������


اين آيات توبيخ شديدى است نسبت به مقدم شمردن ثروتمندان و صاحبان مال و مقام و قدرت بر مؤمنان فقير و مستضعف؛ و مخاطب واقعى كسى است كه نسبت به ابن ام مكتوم هدايت خواهِ مؤمن، بى‌توجهى كرده و به ثروتمندانِ بى‌تقيد، رغبت و علاقه نشان داده و با اين عتاب شديد مؤمنان را به اين مسأله خطير توجه داده است كه مؤمن از ارزش و احترام والايى برخوردار است و نبايد به خاطر فقر، ضعف و ناتوانى جسمى و مادى، حقير شمرده شود و كافر پست و ناچيز است و نبايد به خاطر مقام و ثروتى كه دارد، محترم گردد.


#در_ادامه: مخاطب ظاهرى در اين آيات كيست؟
������:1398/10/19
⏰:20
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

مخاطب ظاهرى در اين آيات كيست؟

---

از آيه سوم به بعد(سوره عبس)، لحن آيات خطابى است و گويا پيامبر مورد خطاب است (وَ ما يُدْريكَ ... فَانْتَ ... وَ ما عَلَيْكَ ...) از آنجا كه پيامبر از ارتكاب مضامين اين آيات مبرّاست، بعضى از مفسران خطاب را هم به همان شخص عبوس برگردانده‌اند و آيات را چنين معنا كرده‌اند: «عبوس شد و چهره برگرداند، (اى شخص روگردان و عبوس) تو چه مى‌دانى شايد اين وارد شونده پاك و طاهر باشد يا به تذكرات پيامبر گوش بسپارد و متذكر گردد و سود برد واما آن ثروتمندانى كه تو به آنان رو مى‌كنى و دل مى‌سپارى و برايت اهميّت ندارد كه پاك باشند يا نباشند؛ و در مقابل كسى كه خدا ترس است و بر تو وارد مى‌شود، به او بى‌توجهى مى‌كنى و رو مى‌گردانى ...»
بعضى ديگر از مفسران مخاطب را پيامبر شمرده‌اند كه موظف شده اين آيات توبيخى را به آن فرد اموى تذكر دهد و تقدير آيات را چنين گرفته است:
«(اى پيامبر) به او بگو تو چه مى‌دانى ...»
بعضى از مفسران مخاطب ظاهرى را پيامبر شمرده‌اند كه اين مضامين تند و عتاب‌ آميز به ايشان خطاب شده است با اين توجيه كه مخاطب در ظاهر رسول خدا باشد و در واقع آن فرد اموى و امثال او؛ و چون مطلب خيلى مهم بوده و خداوند مى‌خواسته كه با شدت از مقدم داشتن فقرا بر اغنيا نهى كند و مرتكبان را توبيخ كند، لحن خطاب را متوجه پيامبرش ساخته تا ديگران حساب كار خود را بكنند.
شبيه اين خطاب در آيه زير آمده است:
«لَئِنْ اشْرَكْتَ لَيَحْبَطَّنَ عَمَلُكَ»
با اين وصف پيامبر هيچ‌گاه و يا حتى قبل از نبوّت لحظه‌اى و ذره‌اى از توحيد ناب منحرف نگرديد!

ادامه: وای بر کم فروشان!

1398/10/18
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

واى بر كم‌فروشان‌

---

«وَيْلٌ لِلْمُطَفِّفين الَّذينَ اذَا اكْتالوُا عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفوُنَ وَ اذا كالوُهُم او وَزَنوُهُمْ يُخْسِروُنَ الا يَظُنُّ اولئِكَ انَّهُمْ مَبْعوُثوُنَ لِيَوْمٍ عَظيمٍ يَوْمَ يَقوُمُ‌ 
النَّاسُ لِرَبِّ العالَمينَ»
واى بر كم فروشان! آنان كه وقتى براى خود پيمانه مى‌كنند، حق خود را به طور كامل مى‌گيرند، امّا هنگامى كه مى‌خواهند براى ديگران پيمانه يا وزن كنند، كم مى‌گذارند! آيا آنها گمان نمى‌كنند كه براى روزى بزرگ برانگيخته مى‌شوند، روزى كه مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان مى‌ايستند.

---

كم فروشى، عامل فساد

---

روابط اقتصادى از مهم‌ترين مسائل اجتماعى ملتهاست كه سلامت يا بيمارى آن، نقش اساسى در زندگى آنها ايفا مى‌كند و هر مكتبى بدون استثنا براى تنظيم آن، برنامه ريزى كرده است. در اديان الهى اين گونه روابط بر اساس اقامه عدل و قسط پى‌ريزى شده و هر كس بر خلاف آن عمل كند، در واقع، اساس عدالت را متزلزل ساخته است؛ از اين رو، اخلالگران اقتصادى- با عنوان مطفّفين- مورد شديدترين خطابها قرار گرفته‌اند.

ادامه دارد...