معارفی از سوره های قرآن (جزء بیست و هشت)

[دژدان]

مـــعــارف قــــرآن
جــلــد 6
نــویـــسـنــده: جــمــعــے از نــویــســنــدگـان
فــــصــــل چهارم
مــعــارفــے از جزء 28



معارفی از سوره های مجادله, حشر, ممتحنه, صف, جمعه, منافقون, تغابن, طلاق و تحریم

[دژدان]

---

جزء بیست و هشتم قرآن

---

جزء بيست و هشتم قرآن مجيد شامل 9 سوره, از مجادله تا تحريم است. اشاره‌اى اجمالى به مطالب اين سوره‌ ها كه همگى در مدينه نازل شده‌اند خواهيم كرد.
#سوره‌مجادله داراى 22 آيه است؛ و مانند ساير سوره‌ هاى مدنى درباره احكام زندگى اجتماعى و رفتار مسلمانان با همديگر و با غير مسلمانان بحث مى‌كند.
علت نامگذارى اين سوره، تعبير «تُجادِلُكَ» در نخستين آيه آن 5 است.
#سوره‌حشر، 24 آيه دارد و در آن به سرنوشت يهود بنى نضير و درگيرى آنان با مسلمانان و وعده‌هاى دروغين منافقان به آنها اشاره شده است.
در آيات آخر نيز به بندگان خدا دستور داده كه از طريق مراقبت نفس و محاسبه آن، آماده ديدار خداوند شوند، همچنين به عظمت قرآن تصريح كرده و برخى اسماى حسناى خدا را بر مى‌شمرد و نام آن نيز از آيه دوم كه كلمه حشر در آن آمده اقتباس شده است.

ادامه: سوره ممتحنه & سوره صف

---

---

1398/07/25
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

سوره ممتحنه&سوره صف

---

#سوره‌ممتحنه، داراى 13 آيه است.
در اين سوره از
_دوستى و صميميت با مشركان، حتى اگر خويشاوند باشند نهى كرده,
_و حضرت ابراهيم عليه السلام و همراهانش را به عنوان الگوى برائت معرفى نموده,
_و سياست خارجى و چگونگى رابطه با ملتهاى غير مسلمان از محارب و غير محارب را ترسيم مى‌نمايد.
داستان امتحان زنانى كه از مكه به مدينه هجرت مى‌كردند و همچنين بيعت كردن زنان مؤمن با پيامبر صلى الله عليه و آله ديگر مباحث اين سوره است. انتخاب نام ممتحنه نيز از همين دستور امتحانى است كه در آيه 10 آن آمده است.
#سوره‌صف نيز داراى 14 آيه است. اين سوره از
_تسبيح عمومى موجودات،
_نكوهش گفتار بدون عمل،
_محبت الهى نسبت به مجاهدان راه خدا،
_بشارت حضرت مسيح عليه السلام به آمدن پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و
_وعده پيروزى نهايى اسلام بر شرك سخن گفته و
_مؤمنان را به جهاد با مال و جان به عنوان تجارت نجاتبخش تشويق نموده است.
نام اين سوره از آيه چهارم آن كه واژه صف را به كار برده، گرفته شده است.

ادامه:سوره جمعه & سوره منافقون

1398/07/27
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

سوره جمعه&سوره منافقون

---

#سوره‌جمعه، داراى 11 آيه است و براى ترغيب مردم به نماز جمعه نازل شده است.
اين سوره با تنزيه و تسبيح خداوند آغاز شده و هدف رسالت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله را شرح مى‌دهد. در آياتى نيز عالمان بى عمل از قوم يهود را سرزنش نموده و به دنيا دوستى شديد و فرار آنان از مرگ اشاره مى‌نمايد و سبب نامگذارى آن نيز روشن است.
#سوره‌منافقون، با 11 آيه، در بيان اوصاف منافقان و شدت دشمنى آنان با مؤمنان نازل شده و به همين جهت «منافقون» نام گرفته است.
در اين سوره، پس از برشمردن اوصاف و نشانه‌هاى منافقان، به مؤمنان هشدار مى‌دهد كه اموال و اولاد، آنان را از ياد خدا باز نداشته و قبل از تمام شدن مهلت عمر به انفاق مبادرت ورزند.

ادامه: سوره تغابن & سوره طلاق

1398/07/28
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

سوره تغابن&سوره طلاق

---

#سوره‌تغابن، داراى 18 آيه است.
در اين سوره به موضوعات مهمى اشاره نموده است؛ مانند:
_تسبيح عمومى موجودات و احاطه علمى خداوند بر جهان آفرينش،
_هشدار به مردم در مورد اعمال پنهان و آشكار،
_بحث معاد و انكار كافران،
_دستور به اطاعت از خدا و رسول او،
_تذكر به مؤمنان درباره تقوا،
_فريفته نشدن به اموال، اولاد و همسران و پاداش قرض الحسنه.
نام آن نيز از آيه نهم كه به يكى از اسامى قيامت يعنى يوم‌ التغابن اشاره كرده، اقتباس شده است.
#سوره‌طلاق، داراى 12 آيه مشتمل بر كلياتى از احكام طلاق و بدين نام نيز خوانده شده است.
اين سوره علاوه بر بيان احكام طلاق و عدّه آن، مؤمنان را به تقوا و توكل دعوت كرده و سرگذشت اقوام گذشته را كه از دستورات الهى سرپيچى كرده‌اند، بازگو نموده و رسالت پيامبر صلى الله عليه و آله را بيرون بردن مردم از ظلمت‌ها به سوى نور براى يافتن صلاحيت ورود به داركرامت حق معرفى مى‌كند.

ادامه: سوره تحریم

1398/07/29
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

سوره تحریم

---

#سوره‌تحريم، داراى 12 آيه است.
در اين سوره جريان اذيت شدن پيامبر صلى الله عليه و آله توسط دو تن از همسرانش مطرح گرديده و مسلمانان نيز به توبه و حفظ خود و خانواده‌شان مأموريت يافته‌اند.
در اين سوره همچنين بعضى از زنان مؤمن و كافر به عنوان الگو و نمونه معرفى شده‌اند تا مؤمنان بدان زنان با ايمان اقتدا كرده و از سرنوشت زنان كافر عبرت بگيرند، سبب نامگذارى آن نيز وجود واژه «تُحَرِّمُ» در آيه نخست آن است.

---

آداب مجلس‌

---

«يا ايُّهَاالَّذينَ آمَنُوا اذا قيلَ لَكُمْ تَفَسَّحوُا فِى الَمجالِسِ فَافْسَحُوا يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ وَ اذا قيلَ انْشُزُوا فَانْشُزوُا يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذينَ آمَنوُا مِنْكُمْ وَ الَّذينَ اوُتوُا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلوُنَ خَبيرٌ.»[مجادله_۱۱]
اى اهل ايمان هرگاه به شما گفته شد در مجالس، جا باز كنيد، جا باز كنيد (و به تازه واردها جا دهيد) تا خدا براى شما (در بهشت) جاز باز كند و هرگاه گفتند از جاى خود برخيزيد، برخيزيد كه خدا مقام اهل ايمان و دانشمندان را چندين درجه رفيع مى‌گرداند و خدا به هر چه انجام دهيد، آگاه است.

ادامه:شأن نزول‌ آیه

1398/07/30
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

آداب مجلس&شأن نزول‌(آیه ۱۱ سوره مجادله)

---

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله يك روز جمعه در صُفه(سكوى بزرگى كنار مسجد پيامبر) نشسته بود و گروهى نزد آن حضرت حاضر بودند. در اين هنگام گروهى از بدريّون كه هميشه مورد احترام و تكريم پيامبر بودند، وارد شدند و پس از سلام و احوالپرسى با پيامبر و حاضران، به علت كمبود جا سرپا ايستادند، اين امر بر پيامبر صلى الله عليه و آله گران آمد و رو به بعضى از افراد كرد و فرمود: فلانى و فلانى برخيزيد، چند نفر را از جا بلند كرد تا وارد شوندگان بنشينند.
(اين درسى بود براى احترام‌ گذارى به پيشكسوتان ايمان و جهاد) اين مطلب بر آن چند نفر كه از جا برخاستند، ناگوار آمد، به طورى كه از چهره آنها مشخص بود. منافقان‌ گفتند: پيامبر صلى الله عليه و آله رسم عدالت را رعايت نكرد و كسانى را كه نزد او نشسته بودند به خاطر افرادى كه بعد وارد مجلس شدند، از جا بلند كرد! در اين هنگام آيه(مجادله_۱۱) نازل شد.

ادامه دارد...

1398/08/01
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

آداب مجلس&رعايت حال تازه واردان‌

---

پس از اينكه در آيات قبل، از سخن در گوشى به عنوان كار نكوهيده نهى كرد، در اين آيه[مجادله_11] ادب ديگرى را مطرح نموده و آن اينكه اگر شخص تازه واردى در مجلسى بر جمعى وارد شد؛ براى او جا باز كنند تا او به خاطر سرگردانى براى پيدا كردن جا، خجالت نكشد.
اين دستور هر چند ساده به نظر مى‌آيد، ولى تذكر و رعايت آن براى ايجاد پيوند محبّت بين افراد اجتماع، ضرورى و توجه به آن بسيار لازم است؛ به خصوص اگر شخص تازه وارد از نظر موقعيت علمى و تقوايى داراى رتبه ويژه‌اى باشد.
حال اگر در مجلسى جا نبود، بعضى از حاضران بايد ايثار كرده و جاى خود را به تازه‌ واردان ببخشند، آن هم با كمال دلجويى و نيّت خير نه براى تظاهر و ريا.

ادامه: علم و ايمان، ملاك برترى‌

1398/08/02
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

آداب مجلس&علم و ايمان، ملاك برترى‌

---

در اين آيه(مجادله_۱۱) به نكته‌اى اساسى اشاره شده و آن اينكه مقام انسان در نزد خدا به دو عامل بستگى دارد؛ يكى ايمان و ديگرى علم، در مقايسه بين اين دو، مؤمنان عالم به مراتب از مؤمنان بى‌علم بالاترند، زيرا با توجه به آيه 9 سوره زمر كه يكسان بودن عالمان با غير عالمان به صراحت نفى شده، معلوم مى‌شود بعد از «يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ» كلمه «درجه» در تقدير است و با توجه به اين تقدير اين معنا به دست مى‌آيد كه خداوند براى اهل ايمان درجه‌اى و براى مؤمنان اهل علم، درجاتى قائل شده است. در حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم:

«فَضْلُ الْعالِمِ عَلَى الشَّهيدِ دَرَجَةٌ وَ فَضْلُ الشَّهيدِ عَلَى الْعابِدِ دَرَجَةٌ وَ فَضْلُ النَّبىِّ عَلَى الْعالِمِ دَرَجَةٌ وَ فَضْلُ الْقُرْآنِ عَلى‌ سائِرِ الْكَلامِ كَفَضْلِ اللَّهِ عَلى‌ سائِرِ خَلْقِهِ وَ فَضْلُ الْعالِمِ عَلى‌ سائِرِ النَّاسِ كَفَضْلى‌ عَلى‌ ادْناهُمْ.»
عالم يك درجه از شهيد بالاتر است و شهيد يك درجه از عابد بالاتر است و برترى پيامبر بر عالم نيز يك درجه است و برترى قرآن بر ساير كلامها مانند برترى خدا بر خلقش مى‌باشد و برترى عالم بر بقيّه مردم مانند فضل من بر نزديكترين مردم به مقام من (يعنى علما) است.

بنابر اين وقتى ملاك فضيلت در نزد خدا، ايمان و علم است و وقتى مؤمن در نزد خدا درجه دارد و مؤمن عالم درجات و مراتب، بر ما افراد با ايمان نيز تكريم مؤمن و بخصوص مؤمن عالم لازم است و بايد اگر در مجلس ما وارد شدند براى آنان جا باز كرده و يا جاى خود را به آنان بدهيم. 

ادامه دارد...

1398/08/04
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

---

آداب مجلس&علم و ایمان, ملاک برتری

---

نقل شده كه روزى امام هادى عليه السلام در مجلس عمومى نشسته بود و گروهى از علويان و هاشميان در محضر آن حضرت بودند. در صدر مجلس تكيه گاهى بود كه امام كنار آن نشسته بود. در اين اثنا يكى از فقهاى شيعه كه روز قبل يكى از علماى ناصبى را در بحث شكست داده بود، وارد مجلس شد و در پايين مجلس نشست ولى امام عليه السلام او را به صدر مجلس دعوت كرد و بر آن تكيه‌گاه نشاند و تمام توجه خود را به او معطوف داشت. اين اكرام و بزرگداشت از طرف امام نسبت به يك فرد غير علوى و غير هاشمى، آن هم در حضور هاشميان و علويان بر آنان گران آمد و يكى از آنان به عنوان اعتراض عرض كرد:
اى پسر رسول خدا، اين چنين فردى عامى را بر سادات بنى‌هاشم‌ برترى مى‌دهى؟
امام عليه السلام آنان را از اعتراض و مخالفت با عملى كه مطابق دستور قرآن است بر حذر داشت و با تلاوت آيه مزبور، فرمود:
«فَلَمْ يَرْضَ لِلْعالِمِ الْمُؤْمِنِ الَّا انْ يُرْفَعَ عَلَى الْمُؤْمِنِ غَيْرِ الْعالِمِ كَما لَمْ يَرْضَ‌لِلْمُؤْمِنِ الَّا انْ يُرْفَعَ عَلى‌ مَنْ لَيْسَ بِمُؤْمِنٍ.»
خداوند نپسنديد براى مؤمن عالم مگر آن كه بر مؤمن غير عالم برترى داده شود همچنان كه‌ نپسنديد براى مؤمن مگر آن كه بر غير مؤمن برترى داده شود.

ادامه: اسوه‌هاى ايثار 

1398/08/05
https://t.me/shahrenuraniquran