معارفی از سوره های قرآن (سوره فرقان)

[دژدان]

مـــعــارف قــــرآن
جــلــد 4
نــویـــسـنــده: جــمــعــے از نــویــســنــدگـان
فــــصــــل شـشـم
مــعــارفــے از ســــوره فـرقـان

[دژدان]

معارفى از سوره فرقان‌

---

«فرقان» داراى 77 آيه و از سوره‌هاى مكى است كه بيشترين آيات آن درباره مبدأ و معاد و نبوت پيامبر اسلام (ص) و مبارزه با شرك و بت پرستى و بيان صفات مؤمنان است. اين سوره با بيان فلسفه نزول قرآن- كه فرقان ناميده شده- آغاز مى‌شود و به همين جهت بدين نام خوانده شده است.

---

فشرده مطالب سوره‌

---

مطالب اين سوره را مى‌توان به سه بخش تقسيم كرد:
1- در بخش اول، سخن از نزول قرآن، صفات خدا، عقايد باطل مشركان در مورد بت‌پرستى و پاسخگويى به پندارهاى باطل آنان در مورد نبوت است. از طرفى نيز مشركان را از قيامت و عذابهاى سخت دوزخ به سبب بت‌پرستى‌شان ترسانده است؛ همچنين برخى حسرتهاى بى‌فايده مشركان در قيامت را كه آرزوى همراهى با پيامبران مى‌كنند، برشمرده است و در چند نوبت ايرادهايى را كه كفار به نبوت پيامبر (ص) گرفته‌اند، رد كرده است. همچنين براى تأكيد بر مسائل اين بخش، نبوت پيامبرانى چون موسى و هارون و نوح و ... و واكنش مشركان در مقابله با آنها را مطرح كرده است.
2- به مناسبت بحث توحيد و نفى الهه‌هاى دروغين، آيات الهى در آسمان و زمين و خشكى و دريا را برشمرده است.
3- به بيان صفات بندگان خالص خدا پرداخته و دورى آنان از گناهانى چون شرك، قتل و زنا را مورد تأكيد قرار داده است و عاقبت نيكوى آنان در بهشت را يادآور شده است.

ادامه⬅️منكران قيامت در دوزخ‌

1398/01/22
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

منكران قيامت در دوزخ‌

---

«بَلْ كَذَّبُوا بِالسَّاعَةِ وَ اعْتَدْنا لِمَنْ كَذَّبَ بِالسَّاعَةِ سَعيراً اذا رَأَتْهُمْ مِنْ مَكانٍ بَعيدٍ سَمِعُوا لَها تَغَيُّظاً وَ زَفيراً وَ اذا الْقُوا مِنْها مَكاناً ضَيِّقاً مُقَرَّنينَ دَعَوْا هُنالِكَ ثُبُوراً لا تَدْعُوا الْيَوْمَ ثُبُوراً واحِداً وَ ادْعُوا ثُبُوراً كَثيراً» (فرقان، آيات 11- 14)
بلكه آنان قيامت را تكذيب كردند و ما براى كسانى كه قيامت را دروغ انگارند، آتش سوزانى آماده كرده‌ايم. هنگامى كه آتش، آنها را از دور ببيند، جوش و خروش خشمناكش را بشنوند و هنگامى كه در مكان تنگى از دوزخ افكنده مى‌شوند، در حالى كه در غل و زنجيرند، فرياد واويلاى آنها بلند است. (اى منكران قيامت) امروز يك‌بار واويلا نگوييد، بلكه بسيار واويلا سر دهيد.

كافران، نبوت پيامبر اسلام (ص) را انكار مى‌كردند و او را جادو شده، مجنون، ساحر و شاعر مى‌خواندند.
قرآن در اين آيه مى‌گويد:
اينها همه بهانه است، بلكه آنها قيامت را قبول ندارند و معاد را انكار مى‌كنند. بديهى است، كسى كه قيامت را نمى‌پذيرد، نبوت، دين و شريعت براى او مفهومى ندارد.
چنين كسانى اهل منطق و دليل نيستند، از اين رو قرآن در برابر آنها به پاسخ استدلالى نپرداخته است و تنها به تهديدهاى تكان دهنده، بسنده كرده است. اين روش براى چنين افرادى مؤثرتر است تا برخورد استدلالى. از اين آيه استفاده مى‌شود كه اگر بتوان كسى را نسبت به وقوع قيامت قانع ساخت، ايمان به نبوت نيز خواهد يافت.

ادامه⬅️خصوصيات آتش جهنم‌

1398/01/24
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

خصوصيات آتش جهنم‌

---

اين آيه (آیات ۱۴_۱۱) تعبيرهاى گويا و متعدّد به خصوصيات آتش جهنم و شدت عذاب اين گروه اشاره دارد:

الف- آتش آنها را از دور مى‌بيند، اين تعبير، نشانگر باشعور بودن آتش جهنم است، همچنان كه همه چيز در عالم آخرت، زنده و باشعور است.

ب- آتش همچون حيوان درنده‌اى كه شكار و طعمه خود را از دور مى‌بيند، مى‌خروشد، نعره مى‌كشد و براى بلعيدن دشمنان خدا شعله‌ور مى‌گردد.

ج- اين آتش داراى حالات خاص «تغيّظ» و «زفير» است.
«#تغيظ» به معناى اظهار غيض است كه گاهى با سر و صدا توأم است و
«#زفير» به معناى تردّد و آمد و شد نفس است.
اينها همه كنايه از شدّت عذاب است و نشان مى‌دهد كه آتش سوزان دوزخ همچون حيوان درنده و گرسنه‌اى است كه در انتظار طعمه خويش است و انتظار اين گروه را مى‌كشد و همانند شيرى است كه به هنگام شكار، غرّش مى‌كند.

ادامه⬅️كيفيت عذاب‌ 

1398/01/25
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

كيفيت عذاب‌

---

قرآن كيفيّت عذاب منكران قيامت را بگونه‌اى بيان مى‌كند كه در برابر چشمان آدمى مجسّم مى‌شود.
كافران و گناهكاران در غل و زنجيرند و دستهايشان بسته شده و آنها را با همين حال در مكان بسيار تنگى از دوزخ مى‌افكنند.
در آن هنگام فرياد واويلا (اى مرگ بر من) از آنان بلند است.
ناگفته نماند كه قرار گرفتن مجرمان در مكان محدود نه بدين جهت است كه دوزخ كوچك است و ظرفيت ندارد، بلكه به فرموده قرآن، بسيار وسيع و بى‌پايان است:

«يَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَ تَقُولُ هَلْ مِنْ مَزيدٍ»
روزى كه به جهنم مى‌گوييم: آيا پر شدى؟ مى‌گويد: آيا بيش از اين هست!

پس جهنم تنگ و كم‌ظرفيت نيست، بلكه مكان وسيعى است، ولى آنها را در اين مكان وسيع چنان محدود مى‌كنند كه به فرموده پيامبر اكرم (ص)، فرو افتادن كافران به جهنم، همانند فرو رفتن ميخ در ديوار است.

ادامه⬅️رفیق ناباب

1398/01/26
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

رفيق ناباب‌

---

«وَ يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى‌ يَدَيْهِ يَقُولُ يا لَيْتَنىِ اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبيلًا يا وَيْلَتى‌ لَيْتَنى‌ لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَليلًا لَقَدْ أضَلَّنى‌ عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جائَنى‌ وَ كانَ الشَّيْطانُ لِلْانْسانِ خَذُولًا» (فرقان، آيات 27- 29)
و روزى كه ستمگر دو دست خود را به دندان مى‌گزد و مى‌گويد: اى كاش به همراه پيامبر، راهى بر مى‌گزيدم. اى واى بر من! كاش فلان شخص را دوست خود نمى‌گرفتم. او مرا پس از آنكه قرآن به سراغم آمد، گمراه ساخت و شيطان، خوار كننده انسان است.

انسان به اقتضاى فطرت و نيازهاى اجتماعى خود، نيازمند دوست است، ولى آنچه كه در اين ميان مهمّ است، چگونگى دوست است.
اسلام همان اندازه كه به همنشينى با افراد و دوستان خوب توصيه كرده، به همان اندازه نيز همنشينى با دوستان بد و افراد بى‌بند و بار را منع كرده است.

ادامه⬅️انتخاب دوست

1398/01/27
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

انتخاب دوست

---

ملاك شخصيت‌ دوست هر كس نمودار و معيار سنجش شخصيت اوست، چنان كه حضرت سليمان عليه السلام فرموده است:
«لا تَحْكُمُوا عَلى‌ رَجُلٍ بِشَىْ‌ءٍ حَتَّى تَنْظُرُوا إِلى‌ مَنْ يُصاحِبُ، فَإِنَّما يُعْرَفُ الرَّجُلُ بِأَشْكالِهِ وَ أقْرانِهِ ...»
به زيان كسى قضاوت نكنيد مگر آنكه به دوستانش نظر بيفكنيد، چرا كه انسان به وسيله دوستان و ياران خود شناخته مى‌شود.

دليل اين امر روشن است و آن اينكه افراد بر اثر همنشينى زياد با يكديگر، اخلاق، افكار و خصوصيات همديگر را كسب كرده، يكى مى‌شوند؛ مانند دو برادرى كه ديدن يكى باعث يادآورى ديگرى مى‌شود. ارسطو در اين‌باره مى‌گويد:

«دوستى، جاى گرفتن دو روح در يك جسم است، در حدى كه اگر دو كس با هم دوست شدند، تشخيص يكى از ديگرى خالى از اشكال نباشد.»

ديگرى مى‌گويد:
«در دوستى، روحها چنان به يكديگر در مى‌آميزند كه هرگونه جدائى از ميان مى‌رود.»

ادامه⬅️دوست بد، سبب پشيمانى‌

1398/01/28
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

دوست بد، سبب پشيمانى‌

---

انسان خواه ناخواه تأثيرپذير است و چنانكه روانشناسان گفته‌اند:
نفس انسان چون دزد زبردستى است كه صفات ناپسند را بطور ناخودآگاه از همنشينان خود مى‌دزدد، و اين حقيقت، هم از نظر علمى و هم از نظر تجربه معمولى و مشاهدات حسى ثابت شده است.
وقتى آب با آن همه لطافت در سنگ خارا اثر مى‌گذارد و يا آهن سرد وسخت از همنشينى با آتش، حالت انبساط و انعطاف به خود مى‌گيرد و هر شكل و قالبى را مى‌پذيرد، چگونه مى‌شود كه روح انسان با آن همه لطافت، تحت تأثير رفتار و كردار همنشينان قرار نگيرد؟
راستى گاه نقش رفيق بد در بدبختى انسان از هر عاملى مهمتر است و او را تا سر حدّ فنا ونيستى پيش مى‌برد و براى هميشه موجب پشيمانى مى‌شود و در قيامت انگشت حسرت و تأسف به دندان گزيده، اظهار پشيمانى مى‌كند و با خود مى‌گويد:
رفيقم مرا از هدايت و سعادت بازداشت.
بيدارى و آگاهى به سراغ من آمده بود و چشمه سعادت در كنارم جارى بود، ولى اين دوست بى‌ايمان و فاسد، مرا از لب چشمه آب حيات، تشنه بازگرداند و مرا در گرداب بدبختى فرو برد و گمراه ساخت.

ادامه⬅️نقش دوست در سرنوشت انسان‌

1398/01/29
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

نقش دوست در سرنوشت انسان‌

---

اين آيه (آیات ۲۹_۲۷) نشان مى‌دهد كه اگر مردم به حال خود رها شوند، حقايق الهى را مى‌پذيرند، ولى افراد شيطان صفت آنها را فريب داده و از حق بازمى‌دارند. در عصر پيامبر دو تن از مشركان به نام «عُقْبه» و «ابَىّ» با هم دوست بسيار صميمى بودند. عقبه با اينكه كافر بود، ولى پيامبر را دوست مى‌داشت. روزى پيامبر را در جمع‌ دوستان خود به صرف غذا دعوت كرد. پيامبر (ص) فرمود:
من تا به يگانگى خدا و رسالت من گواهى ندهى، از غذاى تو نمى‌خورم.
عقبه شهادتين‌ را گفت و مسلمان‌ شد، ابى اين خبر را شنيد و بر عقبه سخت برآشفت و گفت:
چرا به پيامبر ايمان آورده‌اى، من از تو راضى نمى‌شوم مگر اينكه از مكتب اسلام برگردى و به پيامبر خدا اهانت كنى! عقبه از اسلام و پيامبر برائت جست و از ايمانش برگشت و پس از مدتى در جنگ بدر به دست ياران پيامبر (ص) كشته شد. 

ادامه دارد...

1398/01/31
https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

نقش دوست در سرنوشت انسان

---

اسلام در انتخاب دوست سخت‌گير است.
امام جواد (ع) در اين راستا فرمود:
«ايَّاكَ وَ مُصاحَبَةَ الشَّريرِ وَ انَّهُ كَالسَّيْفِ الْمَسْلُولِ يَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ يَقْبَحُ أَثَرُهُ»
از همنشينى با بدان بپرهيز كه همچون شمشير برهنه، ظاهرش زيبا و اثرش زشت است.

بزرگمهر گفته است:
«هيچ‌كس مانند همنشين بد بر من چيره نشد.»

محجوريت قرآن‌

---

«وَ قالَ الرَّسُولُ يا رَبِّ إِنَّ قَوْمىِ اتَّخَذُوا هذَا الْقُرانَ مَحْجُوراً» (فرقان، آيه 30)
و پيامبر گفت: پروردگارا به راستى پيروان من اين قرآن را متروك گذاردند.

قرآن براى ترسيم زندگى بشر آمده است و بايد در متن زندگى مردم باشد و در ابعاد مختلف عبادى، اخلاقى، سياسى و اجتماعى، الگوى عمل قرار گيرد. بى‌اعتنايى به قرآن، علاوه بر خسارات جبران ناپذيرى كه براى جوامع مسلمانان در پى دارد پيامبر اسلام (ص) را نيز آزرده‌ خاطر مى‌سازد و از امت خويش كه سبب هَجْر و ترك عملى قرآن شده‌اند به خدا شكايت كرده، از آنها توضيح مى‌خواهد و مى‌گويد:
«خدايا! پيروان من اين قرآن را ترك گفتند.»

ادامه⬅️تعبير (يا ربِّ)

1398/02/01
https://t.me/shahrenuraniquran