آسمان، زيباترين زيبايان‏

[گل مريم]

نام كتاب: دانش عصر فضا

نام نويسنده: آية الله نورى همدانى‏

همه اقوام و ملل، شرقى و غربى از ديدن مناظر زيبا لذت مى‏برند، چرا كه حب جمال، يكى از تمايلات فطرى انسانهاست.
جهان هستى علاوه بر اينكه داراى نظامى است، متقن و حكيمانه، زيباييهاى فراوانى نيز دارد كه نمونه ‏اى از آن را در چهره خندان گل ها، چمنزارها، قله بلند كوه ها، امواج پرچين و شكن درياها، پروبال پرندگان، خط و خال پروانگان مى ‏نگريم.


آسمان، زيباترين زيبايان‏


هر چند مناظر زيبا در عالم هستى فراوان است، اما هيچ منظره ‏اى مانند آسمان، جذاب و دلپذير نيست.


مرد حكيمى كه قسمتى از آغاز عمر خود را در نابينايى به سر برده و بعد در سايه معالجه پزشكان بينا گرديده و چشم بر اين جهان گشوده بود، چنين مى گفت: پس از اينكه با چشم خود، همه مناظر اين جهان را ديدم، اين نكته براى من روشن شد كه موجودات در عين حال كه زيبايي هاى بسيارى دارند، هيچ يك از آنها جز آسمان به اندازه تعريف و توصيفشان زيبا نيستند.


از اين همه، تنها فضاى پرستاره آسمان در شب صاف به مراتب از آنچه در حال نابينايى برايم توصيف مى‏كردند، عالى‏ تر و زيباتر است.

[گل مريم]

آسمان از ديدگاه قرآن‏

به اين نكته نيز بايد توجه داشت كه براى درك كامل و صحيح زيبايى، لازم است كه حس جمال دوستى بشر - مانند ساير تمايلات فطرى او - تربيت شود و اين استعداد فطرى به مرحله فعليت كامل برسد تا از اين نيروى خداداد در راههاى صحيح و مثبت زندگى بهره‏ بردارى گردد.


قرآن كريم كه نقش بسيار مؤثرى در تربيت غرايز و تمايلات فطرى بشر نيز دارد، در ميان زيبايي هاى بسيارى كه در عالم آفرينش موجود است به موضوع زيبايى آسمانها تأكيد فراوانى دارد و در آيات خود از زيبايى كاخ پر شكوه آسمان سخن مى ‏گويد:


1- و زيناها للناظرين‏^{( حجر (15) آيه 16. )}؛ ما آسمان را براى بينندگان زينت داديم.

2- و زينا السماء الدنيا بمصابيح‏^{( فصلت (41) آيه 12. )}؛ ما آسمان نزديك را به وجود نور افكنهايى آراستيم.

3- و لقد زينا السماء الدنيا بمصابيح‏^{( ملك (67) آيه 5.)}؛ ما آسمان نزديك را به وسيله چراغ هايى تزيين كرديم.

4- انا زينا السماء الدنيا بزينة الكواكب‏^{( صافات (37) آيه 6. )}؛ ما آسمان نزديك را به زيور ستارگان آرايش داديم‏^{(شايد نكته اين‏كه: از اين آسمان كه به وجود ستارگان آراسته گرديده است، آسمان نزديك تعبير شده است اين باشد كه آنچه ديده مى‏شود و علم و اكتشاف به آن راه يافته است، اين آسمانى است كه به ما نزيك و نسبت به آنها در پايين قرار گرفته است، ولى در آسمانهاى دوردست و بالاتر چه خبر است و وضع آنها چگونه است نمى‏دانيم!! )}.


منظور قرآن مجيد از اين تذكرات اين است كه: توجه مردم را به شگفتي هاى اين كاخ با عظمت جلب كند و افكار آنان را براى درك اسرار فضا و ستارگانى كه در اين اقيانوس پهناور شناور مى‏ باشند به كار بيندازد:

هر چه را خوب و كش و زيبا كنند

از براى ديده بينا كنند

[گل مريم]

آسمان از نظرگاه اولياى اسلام‏


منظره جذاب آسمان - كه اگر با دقت بدان نگريسته شود، مسحور جمال و زيبايى آن خواهيد شد - بيش از همه زيبايي هاى جهان توجه اولياى اسلام را به خود جلب كرده است.


آنها از هيأت جالب اين كاروان هاى نور، رازها مى‏ خواندند، و در درخشش و جنبش آنها رمزها مى‏ ديدند.


پيامبر عالى قدر اسلام - صلى‏ الله ‏عليه ‏و آله و سلم - شبها همواره براى تهجد و شب زنده ‏دارى برمى‏ خاست، اما پيش از آن‏كه به خواندن نماز بپردازد، صفحه روح‏ان گيز آسمان را مورد مطالعه قرار مى‏ داد، و نگاه عميقى به ستاره‏ ها مى‏ افكند و اين آيه را تلاوت مى ‏كرد:


ان فى خلق السماوات والارض واختلاف الليل و النهار لايات لاولى الالباب‏^{( آل عمران (3) آيه 190.)}؛ محققا در آفرينش آسمانها و زمين و گردش منظم شب و روز نشانه‏ هاى خداشناسى براى خردمندان پديدار است‏^{(مجمع البيان در تفسير آيه فوق. )}.


حضرت سجاد - عليه السلام - نيز همواره براى عبادت شب بيدار مى‏ شد و بسيار اتفاق مى‏ افتاد هنگامى كه دست خود را براى وضو در ظرف آب فرو مى ‏برد، نگاهى به ستارگان آسمان مى‏ افكند. در اين حال، منظره زيباى اختران تابناك سحرى آن چنان توجه حضرت را به خود جلب مى‏ كرد كه عميقا سرگرم مطالعه آنها مى‏ گشت و به قدرى اين مطالعه و تفكر، طولانى مى‏ شد كه فجر طلوع مى‏ كرد و مؤذن اذان مى‏ گفت، در حالى كه دست آن حضرت همچنان در ميان ظرف آب بود و هنوز وضو نگرفته بود^{( رياض ‏الساكين، شرح سيد على خان بر صحيفه سجاديه. )}!

تو را بهتر زگردون رهبرى نيست

چرا كاين نقش دايم سرسرى نيست

[گل مريم]

اسلام پيشتاز علوم‏



از آنچه گفته شد، اين نكته نيز مسلم گرديد كه توجه به فضا و تحقيق پيرامون اجرام كيهانى از ابتكارات عصر كنونى نيست، زيرا قرآن، كتاب آسمانى مسلمانان، چهارده قرن پيش از اين؛ يعنى روزى كه تمام فكرها در خواب و عقلها در غفلت به سر مى‏ برد، دروازه تفكر درباره اجرام آسمانى را به روى بشر باز كرد و افكار مردم را براى پى بردن به اسرار آسمانها بسيج نمود.


در نتيجه همين ترغيب بود كه مسلمانان قرن دوم و سوم هجرى به موازات پيشرفتهايى كه در كليه علوم معمول آن روز به دست آوردند، در علم كيهان‏شناسى نيز طبق وسايلى كه آن روز مقدور بود، پيشرفت قابل توجهى كردند.



زمانى كه در هيچ نقطه روى زمين سخنى از فضا و اسرار آن در ميان نبود، مسلمانان - كه از قرآن الهام مى‏ گرفتند و مشعل دار تمدن بودند - در اغلب شهرهاى ممالك اسلامى رسد خانه‏ هاى مهمى برپا كردند و به كاوش و تحقيق در قلمرو آسمانها پرداختند و كتابهايى در اين موضوع به رشته تأليف در آوردند^{(ر.ك: نگارنده، جهان آفرين، فصل رصدخانه.)}.


متأسفانه بعدا در نتيجه حوادث ناگوارى كه براى مسلمانان پيش آمد، پيشرفت آنها به سير قهقرايى تبديل شد و اگر آن حوادث به وجود نمى‏ آمد، كليد تسخير آسمانها از دست مسلمانان خارج نمى ‏شد.

ديروز مسلم آيت اقبال و مكرمت

امروز خود چه شد كه چنين نامكرم است؟!