تجزیه ی افعال سوره ی مریم

[گل مريم]

سلام دوستان و کاربران گرامی

در این تاپیک تجزیه ی افعال سوره مریم را که توسط دو بزرگوار
سرکار خانم قربانی و سرکار خانم یاوری تهیه شده است
را برایتان می گذارم. إن شاءالله




کپی مطالب با ذکر منبع شهر نورانی قرآن جایز است.

• 
  
  
  
  
  

[گل مريم]

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ


إِذْ نَادَىٰ رَ‌بَّهُ نِدَاءً خَفِيًّا ﴿٣﴾

نادی: فعل ماضی، مفرد مذکر غایب، ریشه(ن د ی) معتل، ناقص یایی، اعلال به قلب، ثلاثی مزید، باب مفاعله، متعدی.


قَالَ رَ‌بِّ إِنِّي وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّي وَاشْتَعَلَ الرَّ‌أْسُ شَيْبًا وَلَمْ أَكُن بِدُعَائِكَ رَ‌بِّ شَقِيًّا ﴿٤﴾


قال: فعل ماضی، مفرد مذکر غایب، ریشه(ق.و.ل) معتل، اجوف واوی، اعلال به قلب، ثلاثی مجرد، متعدی.

وَهَنَ: فعل ماضی، مفرد مذکر غایب، ریشه(و.ه.ن) معتل، مثال واوی، ثلاثی مجرد، لازم، فاعل: العظم.

إشتَعَلَ: فعل ماضی، مفرد مذکر غایب، ریشه(ش.ع.ل) صحیح و سالم، ثلاثی مزید، باب افتعال، متعدی.

لم اَکُن: فعل جحد، مضارع متکلم وحده، فعل ناقصه، ریشه(ک.و.ن) معتل، اجوف واوی، اعلال به حذف، ثلاثی مجرد، لازم، فاعل: ضمیر مستتر أنا.

[گل مريم]

وَإِنِّي خِفْتُ الْمَوَالِيَ مِن وَرَ‌ائِي وَكَانَتِ امْرَ‌أَتِي عَاقِرً‌ا فَهَبْ لِي مِن لَّدُنكَ وَلِيًّا ﴿٥﴾

خِفتُ: فعل ماضی، متکلم وحده، ریشه(خ.و.ف) معتل، اجوف واوی، اعلال به حذف، ثلاثی مجرد، متعدی. فاعل: ضمیر بارز« ت».

کانت: فعل ماضی، مفرد مونث غایب، فعل ناقصه، ریشه(ک.و.ن) معتل، اجوف واوی، اعلال به قلب، ثلاثی مجرد، لازم،. إمرأتی: اسم کانت. عاقراً: خبر کانت.

هَب: فعل امر ،مفرد مذکر مخاطب، ریشه(و.ه.ب) معتل، مثال واوی، اعلال به حذف، ثلاثی مجرد، متعدی. فاعل: ضمیر مستتر أنت.


يَرِ‌ثُنِي وَيَرِ‌ثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ ۖ وَاجْعَلْهُ رَ‌بِّ رَ‌ضِيًّا ﴿٦﴾

یَرِثُنی: فعل مضارع همراه با نون وقایه و یاء متکلم، مفرد مذکر غایب، ریشه(و.ر.ث) معتل، مثال واوی، اعلال به حذف، ثلاثی مجرد، متعدی. فاعل: ضمیر مستتر هو. ن: وقایه
ی: متکلم وحده، اسم ضمیر متصل نصبی، معرفه.

یَرِثُ: فعل مضارع، مفرد مذکر غایب، ریشه(و.ر.ث) معتل، مثال واوی، اعلال به حذف، ثلاثی مجرد، متعدی. فاعل:ضمیر مستتر هو.

إجعَلهُ: فعل امر، مفرد مذکر مخاطب، ریشه(ج.ع.ل) صحیح و سالم، ثلاثی مجرد، متعدی. فاعل:ضمیر مستتر أنت.
ه: ضمیر متصل نصبی، اسم، مفرد مذکر غایب، معرفه.

[گل مريم]

يَا زَكَرِ‌يَّا إِنَّا نُبَشِّرُ‌كَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ يَحْيَىٰ لَمْ نَجْعَل لَّهُ مِن قَبْلُ سَمِيًّا ﴿٧﴾

نُبَشِرُکَ: فعل مضارع، متکلم مع الغیر، ریشه(ب.ش.ر) صحیح و سالم، ثلاثی مزید باب تفعیل، متعدی.
ک: ضمیر متصل نصبی، اسم ،مفرد مذکر مخاطب، معرفه.

لم نَجعل: فعل جحد، فعل مضارع، متکلم مع الغیر، ریشه(ج.ع.ل) صحیح و سالم، ثلاثی مجرد، متعدی. فاعل: ضمیر مستتر نحن.


قَالَ رَ‌بِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَكَانَتِ امْرَ‌أَتِي عَاقِرً‌ا وَقَدْ بَلَغْتُ مِنَ الْكِبَرِ‌ عِتِيًّا ﴿٨﴾

یکون: فعل مضارع، مفرد مذکر غایب، فعل ناقصه، ریشه(ک.و.ن)، معتل، اجوف واوی، اعلال به سکون، ثلاثی مجرد، لازم.

بلغت: فعل ماضی، متکلم وحده، ریشه(ب.ل.غ) صحیح و سالم، ثلاثی مجرد، ثلاثی مجرد، لازم،.

[گل مريم]

قَالَ كَذَٰلِكَ قَالَ رَ‌بُّكَ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ وَقَدْ خَلَقْتُكَ مِن قَبْلُ وَلَمْ تَكُ شَيْئًا ﴿٩﴾

قال مثل آیه 4

خلقتک: فعل ماضی، متکلم وحده، ریشه(خ.ل.ق) صحیح و سالم، ثلاثی مجرد، متعدی.
ک : ضمیر متصل نصبی، اسم، مفرد مذکر مخاطب، معرفه.

لم تک: فعل مضارع مجزوم ، فعل جحد، مفرد مذکر مخاطب، ریشه(ک.و.ن)، معتل، اجوف واوی، اعلال به حذف، ثلاثی مجرد، لازم.


قَالَ رَ‌بِّ اجْعَل لِّي آيَةً ۚ قَالَ آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَ لَيَالٍ سَوِيًّا ﴿١٠﴾

قال مثل آیه 4

إجعَل: فعل امر، مفرد مذکر مخاطب، ریشه(ج.ع.ل) صحیح و سالم، ثلاثی مجرد، متعدی. فاعل:ضمیر مستتر أنت.


لا تکلم: فعل مضارع منفی و منصوب به أن ناصبه، مفرد مذکر مخاطب، ریشه(ک.ل.م)، صحیح وسالم، ثلاثی مزید باب تفعیل، متعدی.

[گل مريم]

فَخَرَ‌جَ عَلَىٰ قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرَ‌ابِ فَأَوْحَىٰ إِلَيْهِمْ أَن سَبِّحُوا بُكْرَ‌ةً وَعَشِيًّا ﴿١١﴾

خرج: فعل ماضی، مفرد مذکر غایب، ریشه(خ.ر.ج)، صحیح و سالم، ثلاثی مجرد، لازم.

أوحی: فعل ماضی، مفرد مذکر غایب، ریشه(و.ح.ی)، معتل، لفیف مفروق، اعلال به قلب، ثلاثی مزید باب افعال، متعدی.

سبحوا: فعل امر، جمع مذکر مخاطب، ریشه(س.ب.ح)، صحیح و سالم، ثلاثی مزید باب تفعیل، متعدی.

ص 305

[گل مريم]

آيه ١٢
خذ: فعل امر،مفرد مذکر مخاطب،ریشه(أ.خ.ذ) ،مهموز الفاء،ثلاثی مجرد،متعدی.آتیناه: فعل ماضی،متکلم مع الغیر،ریشه(ء.ت.ی) ،مهموز الفاء، ناقص یایی،ثلاثی مزید باب افعال، قانون تخفیف همزه،متعدی. هـ: ضمیر متصل نصبی،اسم،مفرد مذکر غایب،معرفه.

آیه 13:کان: فعل ماضی،مفرد مذکر غایب،ریشه(ک.و.ن) ،معتل اجوف واوی،فعل ناقصه،ثلاثی مجرد،لازم.

آیه 14:لم یکن: فعل مضارع،حجد،مفرد مذکر غایب،ریشه(ک.و.ن) ،معتل،اجوف واوی،فعل ناقصه،ثلاثی مجرد،لازم.

آیه15:ولد: فعل ماضی مجهول،مفرد مذکر غایب،ریشه(و.ل.د) ،معتل،مثال واوی،ثلاثی مجرد.یموت: فعل مضارع،مفرد مذکر غایب،ریشه(م.و.ت) ،معتل ،اجوف واوی،ثلاثی مجرد،لازم.یبعث: فعل مضارع،مفرد مذکر غایب،فعل مجهول،ریشه(ب.ع.ث) ،صحیح و سالم،ثلاثی مجرد،لازم.

[گل مريم]

آیه 16:اذکر: فعل امر،مفرد مذکر مخاطب،ریشه(ذ.ک.ر) ،صحیح و سالم،ثلاثی مجرد،متعدی.انتبذت: فعل ماضی،مفرد مونث غایب،ریشه(ن.ب.ذ) ،صحیح و سالم،ثلاثی مزید،باب افتعال،لازم.

آیه17:اتخذت: فعل ماضی،مفرد مونث غایب،ریشه(أ.خ.ذ) ،صحیح مهموز الفاء،ثلاثی مزید،باب افتعال، متعدی.أرسلنا: فعل ماضی،متکلم مع الغیر،ریشه(ر.س.ل) ،صحیح و سالم،ثلاثی مزید،باب افعال،متعدی.تمثل: فعل ماضی،مفرد مذکر غایب،ریشه(م.ث.ل) ،صحیح و سالم،ثلاثی مزید،باب تفعل،لازم.

آیه18:قالت:فعل ماضی،مفرد مونث غایب،ریشه(ق.و.ل) ،معتل،اجوف واوی، اعلال به قلب،ثلاثی مجرد،متعدی.اعوذ: فعل مضارع،متکلم وحده،ریشه(ع.و.ذ) ،معتل،اجوف واوی، اعلال به سکون،ثلاثی مجرد،متعدی.کنت: فعل ماضی،مفرد مذکر مخاطب،ریشه(ک.و.ن) ،معتل ،اجوف واوی، اعلال به قلب، ثلاثی مجرد،لازم.

[گل مريم]

آیه19:
اهب: فعل مضارع،متکلم وحده،ریشه(و.ه.ب) ،معتل،مثال واوی، اعلال به حذف،ثلاثی مجرد،متعدی.

آیه20:
لم یمسنی: فعل مضارع، جحد، مفرد مذکر غایب، ریشه(م.س.س)،صحیح مضاعف،ثلاثی مجرد. ی: اسم، ضمیر متکلم وحده،معرفه.لم اک: فعل مضارع،جحد،متکلم وحده،ریشه(ک.و.ن) ،معتل،اجوف واوی، اعلال به حذف ،ثلاثی مجرد،لازم.

آیه21:
لنجعله:فعل مضارع منصوب ،متکلم مع الغیر،ریشه(ج.ع.ل) ،صحیح و سالم، ثلاثی مجرد،متعدی.هـ: اسم،ضمیر،مفرد مذکر غایب،معرفه،ضمیر متصل نصبی.

آیه22:
حملته: فعل ماضی،مفرد مونث غایب، ریشه(ح.م.ل) ، صحیح و سالم،ثلاثی مجرد،متعدی.هـ: اسم،ضمیر،مفرد مذکر غایب،معرفه،ضمیر متصل نصبی.

[گل مريم]

آیه23:
أجاءَها: فعل ماضی،مفردمذکرغایب،ریشه(ج.ی .ء) ،معتل،اجوف یایی، مهموز اللام،اعلال به قلب،ثلاثی مزید،باب افعال، متعدی.هـ: اسم،ضمیر،مفرد مونث غایب،معرفه،ضمیر متصل نصبی.مِتُّ: فعل ماضی،متکلم وحده،ریشه(م.و.ت) ،معتل،اجوف واوی،اعلال به حذف،ثلاثی مجرد،لازم.کُنتُ:فعل ماضی، متکلم وحده،ریشه (ک.و.ن)،معتل ،اجوف واوی،فعل ناقصه، اعلال به حذف، ثلاثی مجرد،لازم.
آیه 24:
لاتحزنی: فعل مضارع،فعل نهی، مفرد مونث مخاطب، ریشه(ح.ز.ن) ،صحیح و سالم، ثلاثی مجرد،لازم.جعل: فعل ماضی،مفرد مذکر غایب،ریشه(ج.ع.ل) صحیح . سالم،ثلاثی مجرد،متعدی.
آیه 25:
هزّی: فعل امر،مفرد مونث مخاطب،ریشه(ه.ز.ز) ،صحیح، مضاعف، ثلاثی مجرد،متعدی.تساقط: فعل مضارع ،مفردمونث غایب،ریشه(س.ق.ط) ،صحیح و سالم،ثلاثی مزید،باب مفاعله، لازم.