درس سی ام تکمیلی( بررسی آیات 80 تا 84)

[هندیانی]

وَقَالُوا لَن تَمَسَّنَا النَّارُ‌ إِلَّا أَيَّامًا مَّعْدُودَةً ۚ قُلْ أَتَّخَذْتُمْ عِندَ اللَّـهِ عَهْدًا فَلَن يُخْلِفَ اللَّـهُ عَهْدَهُ ۖ أَمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّـهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿٨٠﴾ بَلَىٰ مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِيئَتُهُ فَأُولَـٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ‌ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿٨١﴾ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَـٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿٨٢﴾ وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَ‌ائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّـهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْ‌بَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِّنكُمْ وَأَنتُم مُّعْرِ‌ضُونَ ﴿٨٣﴾


«لن‏ تمسّنا»: هرگز چيزى به ما نخواهد رسيد.
«فلن يخلف»: هرگز تخلّف نخواهد ورزيد.
«اخذنا»: گرفتيم.
«يتامى‏»: كودكان پدر ازدست‏ داده.
«مساكين»: بينوايان. (مجمع البیان)

سلام بر شما دوستان قرآنی

[هندیانی]

وَقَالُوا لَن تَمَسَّنَا النَّارُ‌ إِلَّا أَيَّامًا مَّعْدُودَةً ۚ قُلْ أَتَّخَذْتُمْ عِندَ اللَّـهِ عَهْدًا فَلَن يُخْلِفَ اللَّـهُ عَهْدَهُ ۖ أَمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّـهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿٨٠﴾



جملات فعلیه در این آیه:


قالوا که فعل ماضیست و واو در ان فاعل و جمله ی لن تمسنا النار در محل نصب مفعول

در این ایه لَن رو داریم که لن از حروف ناصبه هست و فقط سر فعل مضارع می آید و مضارع رو منصوب میکند و معنای نفی ابد دارد.
لَن تَمَسَّنَا: یعنی هرگز نخواهد رسید ما را. و فعل مضارع منصوب؛ فاعل : النار و مفعول: نا

قل: فعل امر فاعل انت مستتر و جمله ی اتخذتم عند الله عهدا در محل نصب مفعول

إتخذتم فعل ماضی فاعل تم و عهدا مفعول و منصوب

لن یخلف الله: فعل مضارع منصوب فاعل الله و مفعول عهد و ه در اینجا مضاف الیه هست.

تقولون: فعل مضارع فاعل واو مفعول ما در محل نصب

تعلمون: فعل مضارع فاعل واو

جمله ی اسمیه ندارد

شبه جمله:

عندالله عند ظرف مکان و منصوب و متعلِّق به إتخذتم و الله مضاف الیه

علی الله جارو مجرور متعلِّق به تقولون

ترکیب کلمات دیگر آیه:

إلّا ادات حصر

أیاما ظرف زمان منصوب

معدودة صفت برای ایاما

أم حرف عطف

ما اسم موصول
لا تعلمون صله
عاید ه محذوف یعنی لاتعلمونه

ترجمه آیه را بنویسید؟

[هندیانی]

بَلَىٰ مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِيئَتُهُ فَأُولَـٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ‌ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿٨١﴾

بله هر کس بدست آورد بدی را و احاطه کند او را گناهش، پس آنان یاران آتشند و ایشان در آن (آتش) جاودانند.

درمورد واژه «سيّئه»، ديدگاهها متفاوت است:
عدّه ‏اى بر اين اعتقادند كه منظور، شرك و شرك گرايى است؛ و دسته ‏اى برآنند كه مقصود، گناه بزرگى است كه كيفر آن آتش دوزخ است.
از ديدگاه ما، نظر اوّل درست است؛ زيرا آتش جاودانه‏ اى كه در آيه شريفه از آن سخن رفته، با شرك و شرك گرايى هماهنگ است.

منظور از «خطيئه»، به عقيده عدّه‏ اى، «شرك» است و به اعتقاد گروهى ديگر، «گناه كبيره». پاره‏ اى نيز آن را «پافشارى و اصرار بر گناه» معنا كرده ‏اند. و علّت اينكه در اين جمله واژه «خطيئه» بكار رفته و از واژه «سيّئه» استفاده نشده، تنها نوعى ظرافت و رعايت عالى‏ترين درجه فصاحت و بلاغت است. (مجمع البیان)

بلی حرف جواب هست
من اسم شرط جازم و و در محل رفع مبتدا هست
کسب فعل ماضی و جمله ی شرط
و جمله ی کسب سیئة در محل رفع خبر من

ف حرف ربط برای جواب شرط
اولئک اصحاب النار جمله ی اسمیه و جواب شرط (اولاء اسم اشاره در محل رفع مبتدا، کاف حرف خطاب، اصحاب مرفوع و خبر، النار مضاف الیه و مجرور)
جمله ی هم فیها خالدون در محل رفع خبر دوم برای اولئک

[هندیانی]

وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَـٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿٨٢﴾

و کسانی که ایمان آوردند و انجام دادند نیکی ها را، آنان یاران بهشتند و ایشان در آن باغهای پر درخت جاودانند.

واو عاطفه
الذین اسم موصول و در محل رفع مبتدا
امنوا صله و عاید واو
جمله ی عملوا معطوف بر امنوا

نکته ی مهم در صله این است که جمله ی صله محلی از اعراب ندارد و نقش نمی پذیرد.

الصالحات مفعول و منصوب علامت نصب کسره(ات)

ترکیب بقیه آیه نیز مثل آیه ی قبل است.

[هندیانی]

وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَ‌ائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّـهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْ‌بَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِّنكُمْ وَأَنتُم مُّعْرِ‌ضُونَ ﴿٨٣﴾

و بیاد آورید آن زمانی را که گرفتیم پیمان محکم فرزندان اسرائیل را. پرستش نکنید مگر خدا را و به پدر و مادر نیکی کردن و خویشاوندان و یتیمان و بی نوایان(نیز نیکی کنید) و بگویید برای مردم نیکی را و بپای دارید نماز را و بدهید زکاة را.
سپس روی برتافتید مگر اندکی از میان شما و حال آن که شما رویگردانندگانید.

ترکیب آیه را بفرمایید؟
قرآن دوستان عزیز
در پناه خدای متعال موفق و سلامت باشید

[لاله مرداب]

با سلام و خدا قوت.


وَ( استیناف)إِذْ( مفعول به ) أَخَذْنَا ( فعل ماضی مبنی بر سکون + فاعل نا)مِيثَاقَ( مفعول به اول) بَنِي إِسْرَ‌ائِيلَ( مفعول به دوم) لَا تَعْبُدُونَ( فعل نفی مضارع مرفوع + و فاعل) إِلَّا ( حرف استثنا)اللَّـهَ ( مستثنی و مفعول ) وَ( عطف)بِالْوَالِدَيْنِ( جارو مجرور متعلق به فعل محذوف؟؟) إِحْسَانًا( مفعول به) وَ( عطف)ذِي( معطوف به والدین) الْقُرْ‌بَىٰ( مضاف الیه) وَ( عطف)الْيَتَامَىٰ( معطوف به والدین) وَالْمَسَاكِينِ( ایضا) وَ( استیناف)قُولُوا( فعل امر مبنی بر ضم + واو فاعل)) لِلنَّاسِ( جارو مجرور متعلق به قولوا؟؟) حُسْنًا ( صفت برای مفعول به محذوف=قولا)وَ( عطف )أَقِيمُوا ( عطف به قولوا و ایضا)الصَّلَاةَ( مفعول به) وَ( عطف)آتُوا (معطوف به قولو و ایضا)الزَّكَاةَ ( مفعول)ثُمَّ ( عطف) تَوَلَّيْتُمْ( فعل ماضی + فاعل تم) إِلَّا ( حرف حصر)قَلِيلًا ( صفت برای مستثنی محذوف)مِّنكُمْ ( جارو مجرور متعلق به اسم محذوف)وَ( حالیه)أَنتُم( مبتدا) مُّعْرِ‌ضُونَ ( خبر از نوع اسمیه؟؟) ﴿٨٣﴾



سلامت و موفق باشید استاد خوبم.

[هندیانی]

وَ( استیناف)إِذْ( مفعول به ) أَخَذْنَا ( فعل ماضی مبنی بر سکون + فاعل نا)مِيثَاقَ( مفعول به اول) بَنِي إِسْرَ‌ائِيلَ( مفعول به دوم) لَا تَعْبُدُونَ( فعل نفی مضارع مرفوع + و فاعل) إِلَّا ( حرف استثنا)اللَّـهَ ( مستثنی و مفعول ) وَ( عطف)بِالْوَالِدَيْنِ( جارو مجرور متعلق به فعل محذوف؟؟) إِحْسَانًا( مفعول به) وَ( عطف)ذِي( معطوف به والدین) الْقُرْ‌بَىٰ( مضاف الیه) وَ( عطف)الْيَتَامَىٰ( معطوف به والدین) وَالْمَسَاكِينِ( ایضا) وَ( استیناف)قُولُوا( فعل امر مبنی بر ضم + واو فاعل)) لِلنَّاسِ( جارو مجرور متعلق به قولوا؟؟) حُسْنًا ( صفت برای مفعول به محذوف=قولا)وَ( عطف )أَقِيمُوا ( عطف به قولوا و ایضا)الصَّلَاةَ( مفعول به) وَ( عطف)آتُوا (معطوف به قولو و ایضا)الزَّكَاةَ ( مفعول)ثُمَّ ( عطف) تَوَلَّيْتُمْ( فعل ماضی + فاعل تم) إِلَّا ( حرف حصر)قَلِيلًا ( صفت برای مستثنی محذوف)مِّنكُمْ ( جارو مجرور متعلق به اسم محذوف)وَ( حالیه)أَنتُم( مبتدا) مُّعْرِ‌ضُونَ ( خبر از نوع اسمیه؟؟) ﴿٨٣﴾

سلام لاله ی مرداب عزیز
ممنون بابت ترکیب آیه

بنی اسرائیل مفعول دوم نیست. بنی مضاف الیه میثاق و اسرائیل مضاف الیه بنی هست.

همانطور که میدونید در اصل بنبن بوده چون اسرائیل اضافه شده نونش افتاده است.

بالوالدین جارو مجرور و متعلِّق به فعل محذوف استوصوا هست.

لِلنَّاسِ( جارو مجرور متعلق به قولوا) درسته

حسنا مفعول مطلق نایب از مصدر هست یعنی صفت برای قولا محذوف یعنی بوده و قولوا للناس قولا حسنا و بگویید برای مردم نوعی سخن نیکو
و چون بعد از مفعول مطلق صفت آمده مفعول مطلق نوعی میشود.

و حالا من از شما یک سؤال دارم
در مورد إلّا یکجا نوشتید حرف استتثناء و در جای دیگر حرف حصر میشه در این مورد توضیح دهید؟

[عزیزانی]

وَقَالُوا لَن تَمَسَّنَا النَّارُ‌ إِلَّا أَيَّامًا مَّعْدُودَةً ۚ قُلْ أَتَّخَذْتُمْ عِندَ اللَّـهِ عَهْدًا فَلَن يُخْلِفَ اللَّـهُ عَهْدَهُ ۖ أَمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّـهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿٨٠﴾


وگفتند هرگز نخواهد رسید ما را آتش(جهنم)جز روز هایی شمرده شده(انگشت شمار)
بگو :آیا گرفتید نزد خداوند عهدی را؟ پس هرگز خلاف نخواهد کرد خدا وعده اش را
آیا می گویید (نسبت میدهید)بر خداوند آنچه را که نمی دانید؟

[لاله مرداب]

سلام استاد راستش نمیدونم !!!

با تشکر

[عزیزانی]

وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَ‌ائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّـهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْ‌بَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِّنكُمْ وَأَنتُم مُّعْرِ‌ضُونَ ﴿٨٣﴾


و:استیناف
اذ:ظرف زمان -مفعول فیه برای اذکروا مقدر
اخذنا:فعل ونا فاعل
میثاق:مفعول به منصوب//بنی:مضاف الیه//اسرائیل :مضاف الیه برای بنی
لا تعبدون:مضارع منفی -واو فاعل
الا:استثنا-
الله:مستثنی
و:عاطفه
بالوادین:جار ومجرور متعلق به محذوف
احسانا:مفعول مطلق
و:عاطفه
ذی:عطف به والدین//القربی :مضاف الیه
و:عاظفه //الیتمی عطف به والدین
و:عاطفه//المساکین عطف به والدین
و:عاطفه//قولوا:فعل وفاعل واو//للناس :جار ومجرور متعلق به قولوا//حسنا: صفت برای مفعول مطلق مجذوف
و:عاطفه//اقیموا:فعل وفاعل واو//الصلوه:مفعول
و:عاطفه//اتو ا فعل واو فاعل //الزکاه مفعول
ثم:عاطفه
تولیتم:فعل -تم فاعل
الا:استثنا //قلیلا
منکم:جار ومجرور متعلق به محذوف
و:عاطفه //انتم:مبتدا //معرضون :خبر