منظور از رجعت چيست؟

[گل مريم]

پاسخ: «رجعت» در لغت به معني بازگشت است، و در اصطلاح به معني بازگشت گروهي از مؤمنان خالص و عده اي از منافقان فاجر پيش از قيامت به اين جهان است.

اعتقاد به رجعت يکي از عقايد مسلم و ترديد ناپذير شيعه است، که بر اساس آيات قرآن و احاديث معصومين عليهم السلام استوار مي باشد. باري، خداوند منان بر طبق حکمت بالغه اش، مقرر فرموده که به هنگام پياده شدن احکام الهي و استقرار يافتن حکومت واحد جهاني، چشم انتظاران آن روزگار مسعود باز گردند و از برکات بي پايان دولت کريمه خاندان وحي برخوردار شوند.

هنگامي که مؤمنان خالص براي مشاهده الطاف حق، و درک لذت زندگي در پناه دولت حق باز مي گردند، ستمگران و ملحدان نيز باز مي گردند، تا پيش از آخرت قسمتي از واکنش اعمال خود را ببينند و مايه سرور و تشفي خاطر ستمديدگان گردد. فرمان رجعت همانند فرمان ظهور، از طرف خداوند قادر متعال صادر مي شود، و [ صفحه 258] جمعي از بندگان خالص خداوند، که سالها و احيانا قرنها پيش از آنان ديده از جهان فرو بسته اند، باز مي گردند و تجلي قدرت خداوند را در دولت کريمه امام مهدي (ع) مي بينند.

آيات بي شماري از قرآن کريم، توسط پيشوايان معصوم - عليهم السلام - به عنوان آيات رجعت مطرح شده، که از بررسي آنها وقوع رجعت در ميان پيشينيان و امکان آن در آينده به روشني اثبات مي گردد.

[گل مريم]

در اينجا به چند نمونه از آياتي اشاره مي کنيم، که در احاديث اهل بيت عصمت و طهارت به رجعت گروهي از مؤمنان و مشرکان خالص بعد از ظهور حضرت مهدي (عج) تفسير شده است:

1- «و لئن قتلتم في سبيل الله او متم لمغفره من الله و رحمه خير مما يجمعون.» [1] .
اگر در راه خدا کشته شويد، و يا بميريد، رحمت و مغفرت خدا بهتر است از آنچه گرد مي آوريد.

امام باقر (ع) در پيرامون اين آيه از جابر پرسيد: اي جابر! آيا مي داني که معناي «سبيل الله» چيست؟
جابر گفت: نه به خدا سوگند، جز اينکه از شما بشنوم.
فرمود: «سبيل الله» راه علي و اولاد علي است. هر کس با ولايت وي کشته شود، در راه خدا کشته شده است. و هر کس با ولايت او بميرد، در راه خدا مرده است. هيچ مؤمني از اين امت نيست جز اينکه براي او قتل و مرگي هست، هر کدام از آنها کشته شود يک بار ديگر برمي گردد تا بميرد، و هر کدام از آنها بميرد، برمي گردد تا کشته شود.» [2] .

و امام رضا (ع) نيز در اين رابطه فرموده است:
«هر مؤمني در بستر بميرد در رجعت کشته مي شود، و هر مؤمني کشته شود، در رجعت در بستر خود مي ميرد.» [3] . [ صفحه 259]

2- «ان الله اشتري من المؤمنين انفسهم و اموالهم بان لهم الجنه، يقاتلون في سبيل الله فيقتلون و يقتلون، وعدا عليه حقا في التوراه و الانجيل و القرآن، و من اوفي بعهده من الله فاستبشروا ببيعکم الذي بايعتم به، و ذلک هو الفوز العظيم.» [4] .
خداوند از مؤمنان جانها و مالهايشان را خريداري کرد و در برابر، بهشت را از آن آنها ساخت، آنها در راه خدا کارزار کنند و بکشند و کشته شوند. وعده حق خدا در تورات و انجيل و قرآن است. چه کسي از خداوند، به وعده خود وفادارتر است؟ بشارت باد بر شما با اين معامله اي که با خدا کرديد، و اين رستگاري بزرگ است.

زراره بن اعين گويد: دوست داشتم از امام باقر (ع) در مورد «رجعت» سوال کنم، ولي نمي خواستم به طور مستقيم بپرسم، از اين رو پرسش خود را چنين مطرح کردم:

جانم به فدايت، به من خبر ده از کسي که کشته مي شود، آيا او مرده است؟
فرمود: نه، مرگ مرگ است و قتل قتل.
گفتم: بالاخره کسي که کشته مي شود مي ميرد.
حضرت فرمود: اي زراره! گفتار خدا حق است که ميان مرگ و قتل فرق مي گذارد و مي فرمايد: «اگر بميرد و کشته شود» [5] و در جاي ديگري مي فرمايد: «اگر بميرد و اگر کشته شويد، به سوي خداوند باز مي گرديد.» [6]
و مي فرمايد: «خداوند از مؤمنان جان و مالشان را در برابر بهشت خريداري کرده است.» [7]

عرض کردم: خداي تبارک و تعالي مي فرمايد: «هر کس طعم مرگ را خواهد چشيد.» [8] آيا کسي که کشته مي شود طعم مرگ را نمي چشد؟
فرمود: «کسي که با شمشير کشته مي شود، همانند کسي نيست که در بستر بميرد. کسي که کشته مي شود به ناگزير بايد برگردد تا طعم مرگ را بچشد.» [9] . [ صفحه 260]

آيات بسيار ديگري وجود دارد که براي آگاهي بيشتر، به کتابهاي مربوط به رجعت مراجعه شود.

[گل مريم]

اينک با آياتي از قرآن کريم آشنا مي شويم که وقوع رجعت را در ميان امتهاي پيشين اثبات مي کند. هنگامي که وقوع رجعت در ميان امتهاي پيشين ثابت شود، اثبات امکان و لزوم وقوع آن در امت اسلامي نيز ثابت مي شود، زيرا بهترين دليل بر امکان چيزي وقوع آن است.

1- «ثم بعثناکم من بعد موتکم لعلکم تشکرون.» [10] .
آنگاه شما را پس از مرگتان برانگيختيم تا شايد سپاسگزار باشيد.

اين آيه در مورد هفتاد نفر از برگزيدگان قوم حضرت موسي (ع) است که حضرت موسي آن را از ميان قوم خود برگزيد و با خود به طور سينا برد تا بر جريان مکالمه اش با خدا و گرفتن الواح از جانب خدا شاهد باشند، و در نتيجه بني اسرائيل صدور الواح را از جانب خدا تکذيب نکنند. چون به «طور» رسيدند و مکالمه حضرت موسي را با خدا مشاهده کردند گفتند: «اي موسي، ما به تو ايمان نمي آوريم مگر اينکه خداوند را آشکارا به ما بنماياني.»
هر چه حضرت موسي آنها را از اين خواسته جاهلانه منع نمود، آنها بر خواهش خود اصرار ورزيدند تا سرانجام صاعقه آمد و همه آنها را نابود کرد.
حضرت موسي عرضه داشت: بار پروردگارا! اگر اين هفتاد نفر زنده نشوند، من چگونه به سوي قوم خود بروم؟ آنها مرا به قتل اينها متهم خواهند کرد.
خداوند بر او منت نهاد و آنها را زنده کرد و همراه حضرت موسي به سوي خانه و کاشانه خود بازگشتند.

در مورد سرگذشت اين هفتاد نفر هيچ اختلافي نيست، و صريح قرآن است که آنها بر اثر صاعقه جان سپردند، و به درخواست حضرت موسي از نو زنده شدند، که معناي «رجعت» چيزي جز زنده شدن پس از مرگ نيست.
چنانکه امير المؤمنين (ع) نيز در روايتي [ صفحه 261] به استناد آيات، در مورد مسئله رجعت استدلال نموده اند. [11] .

2- «و اذ قتلتم نفسا فادارتم فيها و الله مخرج ما کنتم تکتمون. فقلنا اضربوه ببعضها کذلک يحيي الله الموتي و يريکم آياته لعلکم تعقلون.» [12] . «به ياد آوريد هنگامي را که فردي را به قتل رسانديد. سپس درباره قاتل او به نزاع پرداختيد، و خداوند آنچه را که مخفي مي کرديد آشکار مي سازد. پس گفتيم که قسمتي از گاو را به مقتول بزنيد (تا زنده شود و قاتل خود را معرفي کند) خداوند اين گونه مردگان را زنده مي کند و آيات خود را به شما نشان مي دهد، شايد عقل خود را به کار بريد.»

اين آيات پيرامون حادثه قتلي است که در بني اسرائيل روي داد و به امر خدا گاوي ذبح گرديد و قسمتي از بدن گاو به مقتول زده شد و مقتول زنده شد و قاتل خود را معرفي کرد.
داستان از اين قرار است: در ميان بني اسرائيل پير مردي بود که ثروتي سرشار و نعمتي بي شمار و پسري يگانه داشت که پس از مرگ پدر همه آن ثروت به او منتقل مي شد اما عموزادگانش که تهيدست بودند بر او حسد کردند و او را به قتل رسانيدند و جسدش را در محله قومي ديگر انداختند پيکار به محضر حضرت موسي (ع) کشيده شد تا در ميان آنها داوري کند. حضرت موسي (ع) به وحي خدا فرمود تا ماده گاوي ذبح کنند و زبان آن گاو را بر تن مقتول بزنند تا زنده گردد و قاتل خود را معرفي کند. هر گاو ماده اي را که ذبح مي کردند کفايت مي کرد، ولي با پرسشهاي بيجا کار خود را دشوار ساختند و در هر بار نشانه هايي گفته شد که آن نشانه فقط با يک گاو تطبيق نمود که از آن کودکي يتيم بود. ناگزير آن را به قيمت بسيار گزافي خريدند و سر بريدند و قسمتي از بدن گاو را به بدن مقتول زدند. او با قدرت الهي زنده شد و گفت:
اي پيامبر خدا! مرا [ صفحه 262] پسر عمويم به قتل رسانيده است، نه آنهايي که به قتل متهم شده اند، و حضرت موسي امر فرمود: پسر عمويش را قصاص کردند.» [13] .

از امام حسن عسکري (ع) روايت شده که شخص مقتول 60 سال داشت، هنگامي که به اذن خدا زنده شد، خداي متعال 70 سال ديگر به او عمر داد و 130 سال عمر نمود. و تا پايان عمر از نشاط و تندرستي و سلامتي حواس برخوردار بود. [14] .

و نيز داستان معروف اصحاب کهف که در قرآن آمده دلالت بر همين امر دارد.

در دعاها و زيارات مأثوره نيز «رجعت» بيان شده است که از جمله آنها اين فراز از زيارت جامعه کبيره است: «معترف بکم مؤمن بايابکم، مصدق برجعتکم منتظر لامرکم مرتقب لدولتکم.» [15] . «به شما ايمان دارم، بازگشت شما را باور دارم، رجعت شما را تصديق مي کنم، امر شما را انتظار مي کشم، دولت شما را چشم به راهم.» [16] .

بيش از صد کتاب پيرامون رجعت (کتاب مستقل يا بخشي از يک کتاب) از علما و دانشمندان شيعه نوشته شده است که اهميت مساله رجعت در نظر شيعه را نشان مي دهد.


مطالب بالا از کتاب يکصد پرسش و پاسخ پيرامون امام زمان میباشد.
http://www.alemoon.ir/index.php/mahdi