سه پيامبر شكيبا و پرتلاش‏

[گل مريم]

بسم الله الرحمن الرحیم

وَإِسْمَاعِيلَ وَإِدْرِيسَ وَذَا الْكِفْلِ كُلٌّ مِّنَ الصَّابِرِينَ سوره انبیاء

و [نيز] اسماعيل و ادريس و ذوالكفل را [به ياد آور] كه همه [آنان ]از شكيبايان [روزگار ]بودند.

قرآن در ترسيم شايسته‏ كردارى و درست‏ انديشى و معنويت «اسماعيل»، «ادريس» و «ذوالكفل» اين سه پيامبر بزرگ مى‏ فرمايد:

وَ اِسْماعيلَ وَ اِدْريسِ وَ ذَا الْكِفْلِ كُلٌّ مِنَ الصّابِرينَ‏
و «اسماعيل» و «ادريس» و «ذوالكفل» را به ياد آور كه به آنان انواع نعمت‏ها را ارزانى داشتيم و آنان نيز در برابر رنج‏ها و گرفتارى‏ ها شكيبايى پيشه كردند، چرا كه همه آنان از شكيبايان روزگار بودند.

[گل مريم]

1 - اسماعيل عليه السلام‏

همان گونه كه آورده ‏اند «اسماعيل» پيامبر در سرزمينى كه نه آب و گياه بود و نه كشتزار و حيوان، با شكيبايى و پايدارى تحسين‏ برانگيزى اقامت گزيد و كعبه را ساخت و در پرتو لطف خدا به آن جا شكوه و رونق بخشيد.

[گل مريم]

2 - ادريس عليه السلام‏

و «ادريس» عليه السلام در راه دعوت به توحيد و تقوا و بنياد فرهنگ عدالت و آزادى و رعايت حقوق انسان‏ها شكيبايى ورزيد؛

و او نخستين پيامبرى بود كه به سوى جامعه و مردمش فرمان بعثت يافت و در دعوت خويش نهايت خيرخواهى و اخلاص را نشان داد، اما آن مردم سركش و حق ‏ناپذير نافرمانى خدا كردند و به كيفر گناهانشان نابود شدند و خدا آن پيامبر بزرگ را به آسمان ششم برد.

[گل مريم]

3- ذوالكفل عليه السلام‏

برخى از دانشوران آورده ‏اند كه اين انسان شايسته ‏كردار كه خدا جامه رسالت بر اندامش پوشانده بود، افزون بر انجام وظيفه پيام‏ رسانى، روزها را روزه مى‏گرفت و شب‏ها را به عبادت و نيايش به سحر مى‏ آورد.

او از كارهاى شايسته ‏اش اين بود كه تصميم گرفته بود هرگز بدون دليل شايسته و بايسته خشم نگيرد و در همه زندگى‏اش به حق و عدالت پاى‏بند باشد و از مرز مقررات ذرّه ‏اى نگذرد. و شگفت اين جاست كه در همه عمر با دقّت و ظرافت بسيار به تصميم خويش جامه عمل پوشيد و ذرّه‏ اى تخلف نورزيد و خدا نيز پاداشى پرشكوه به او ارزانى داشت.

و برخى مى‏ گويند: او از پيامبران خدا بود و بدان دليل او را به اين عنوان خوانده ‏اند كه به خاطر شرافت و معنويت بسيار عمل كردش، خدا پاداشى چندين و چند برابر به كارهاى او داد.

به باور پاره‏ اى او همان پيامبر بزرگى است كه در قرآن نامش به عنوان «الياس» آمده است.

اما به باور پاره ‏اى ديگر، او همان پيامبرى است كه «يسع» نام داشت، اما اين «يسع» آن پيامبرى نيست كه خدا نامش را در قرآن آورده بلكه همان كسى است كه به پادشاه بيدادگر روزگارش گفت: اگر از ستم و بيداد خويش باز ايستد و بر اساس عدالت رفتار كند، بهشت را براى تضمين مى‏كند، و در اين مورد نوشته ‏اى به او داد و آن پادشاه استبدادگر نيز راه و روش خود را به طور شگفت‏ انگيزى تغيير داد و به مسير عدالت گام سپرد و توبه اى راستين كرد، و آن جا بود كه آن پيامبر بشر دوست كه دست‏ نوشته‏ اى به آن بنده خدا داد، «ذوالكفل» يعنى صاحب نوشته و خط ناميده شد.

در كتاب «نبوت» از حضرت «عبدالعظيم حسنى» آورده ‏اند كه مى‏ گويد: من به حضور حضرت باقر عليه السلام نامه‏ اى نوشتم كه از شخصيت و موقعيت «ذوالكفل» پرسش كردم، كه آن حضرت نوشتند: خدا يكصد و بيست چهار هزار پيامبر براى هدايت بندگانش فرستاد كه «ذوالكفل» نيز در شمار آنان بود. او پس از «سليمان» برانگيخته شد و در ميان مردم بسان «داود» داورى كرد، و از كسانى است كه هرگز بى دليل شايسته و بايسته، خشم نگرفت.

منبع: تفسیر مجمع البیان