پاداش بیماری چیست؟

[ملکوت]

---

یکی از نعمت های بزرگی که خداوند به آدمی عطا میکند تندرستی و سلامت تن است اما این به این معنا نیست که بیماری نقمت بوده و فرد بیمار از رحمت خدا دور گشته است.



فضیلت بیمارى‏ ‏

امام علی علیه السلام به یكى از یارانش كه بیمار بود فرمود: خدا آنچه را كه از آن شكایت دارى (بیمارى) موجب كاستن گناهانت قرار داد، در بیمارى پاداشى نیست امّا گناهان را از بین مى‏برد، و آنها را چونان برگ پاییزى مى‏ریزد، و همانا پاداش در گفتار به زبان، و كردار با دست‏ها و قدم‏هاست و خداى سبحان به خاطر نیّت راست، و درون پاك، هر كس از بندگانش را كه بخواهد وارد بهشت خواهد كرد. (راست گفت امام على علیه السّلام «درود خدا بر او باد» كه بیمارى پاداشى ندارد، بیمارى از چیزهائى است كه استحقاق عوض دارد، و عوض در برابر رفتار خداوند بزرگ است نسبت به بنده خود، در ناملایمات زندگى و بیمارى‏ها و همانند آنها، امّا اجر و پاداش در برابر كارى است كه بنده انجام مى‏دهد. پس بین این دو تفاوت است كه امام علیه السّلام آن را با علم نافذ و رأى رساى خود، بیان فرمود . (نهج البلاغة / ترجمه دشتى / حكمت 42)امام باقر علیه السّلام فرمود: هر گاه بدن بیمار نشود شرارتش بیشتر است، و بدنى كه شرارت برساند خیر ندارد و امام صادق علیه السّلام از رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله نقل كند كه فرمود: حكایت مۆمن حكایت ساقه گیاهى است كه بادها او را به این سو و آن سو حركت مى‏دهند، مۆمن را هم دردها و بیماریها خم و راست مى‏كنند، و حكایت منافق حكایت عصاى آهنین راستى است كه آسیبى به آن نرسد، تا مرگش فرا رسد و او را در هم شكند. (مشكاة الأنوار / ترجمه هوشمند و محمدى/ متن 595 )


روزى پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلم به اصحاب فرمود: كدامیك از شما دوست دارد، سالم بماند و بیمار نشود؟ عرض كردند: همه ما اى پیامبر خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلم. فرمود: آیا دوست دارید همانند خران گمشده باشید، نه اصحاب كفّارات؟ (چون بیمارى كفّاره گناهان مى‏گردد) سوگند به كسى كه جانم در دست اوست، انسان در بهشت مقامى دارد كه با عمل به آن نمى‏رسد، اما به صبر بر بلا به آن مى‏رسد و بزرگى پاداش، در مقابل بلاى بزرگ است و خداوند هر گاه بنده‏اى را دوست بدارد، او را به بلاى بزرگ مبتلا مى‏سازد كه اگر صابر بود، رضا و خشنودى خدا را به دست مى‏آورد، و اگر صبر نكرد مورد خشم و غضب او قرار خواهد گرفت. و فرمود: اگر مۆمن در بیمارى نیكویى حال خود را بداند، دوست نمى‏دارد، از آن خارج گردد. و فرمود: اهل عافیت در قیامت دوست مى‏دارند، كه بدن‏شان را در دنیا با مقراضى مى‏بریدند، چون پاداش بزرگ اهل بلا را مى‏بینند. حضرت موسى عرض كرد: خدایا دوست ندارم كه بیمار و ضعیف گردم و در عبادت من سستى پیدا گردد و هم دوست ندارم همیشه سالم باشم كه تو را فراموش كنم، بلكه دوست دارم گاهى بیمار شوم كه تو را یاد كنم و گاهى سالم شوم، و تو را شكرگذارم. (إرشاد القلوب / ترجمه سلگى / ج‏1 / 121 )

روایت است كه پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: جبرئیل به من داروئى آموخت كه با داشتن آن به داروئى دیگر نیاز ندارم، پرسیدند یا رسول الله آن دوا چیست فرمود: آب باران را پیش از آنكه به زمین بریزد بگیر و در ظرفى تمیز بریز و بر آن (حمد) و (توحید) و (معوّذتین) را 70 بار بخوان و لیوانى صبح و لیوانى شب از آن بیاشام، بآن كس كه مرا بحق فرستاد درد و بیمارى را از بدن و استخوان‏ و مخ و عروق ببرد

[ملکوت]

ثواب بیمار

رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: براى بیمار (مۆمن) چهار خصوصیّت و ویژگى وجود دارد: (1) 1- قلم از او برداشته مى‏شود (گناهى بر او نوشته نمى‏شود). 2- و خداوند به فرشتگان مراقب او فرمان مى‏دهد تا (ثواب) تمام كارهاى خوبى را كه در زمان سلامتى، توفیق انجام آن را داشته است، در نامه اعمال او ثبت كنند. 3- و (اثر) آن بیمارى به هر عضوى از اعضاى بدن او رسیده، گناهانى را كه توسّط آن عضو انجام گرفته است از بین مى‏برد. 4- و اگر در این حالت بمیرد، آمرزیده از دنیا رفته است و اگر زنده بماند (و از این بیمارى جان سالم بدر برد) باز هم مورد آمرزش قرار خواهد گرفت. حسن روایت كرده است كه رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: اگر مسلمانى بیمار شود، خداوند (ثواب) بهترین اعمالى را كه در زمان سلامتى انجام داده است در نامه اعمال او ثبت مى‏كند، و همان گونه كه برگ از درخت فرو مى‏ریزد گناهان او نیز فرو مى‏ریزد. (پاداش نیكیها و كیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال /488 )


امیر المۆمنین (علیه السلام ) از پیامبر خدا (صلی الله علیه ) نقل مى‏كند كه به سلمان فارسى فرمود:اى سلمان! براى تو در بیماریت سه خصلت است: تو در یاد خدا هستى و دعاى تو در آن حالت مستجاب است و بیمارى براى تو گناهى را باقى نمى‏گذارد مگر اینكه آن را از بین مى‏برد، خداوند تو را تا آخر عمرت از سلامتى برخوردار سازد. (الخصال / ترجمه جعفرى / ج‏1 / 251 )

[ملکوت]

استجابت دعای بیمار

امام صادق علیه السّلام فرمود: از بیمارانتان عیادت كنید و از آنان بخواهید تا برایتان دعا كنند، زیرا دعاى آنان با دعاى فرشتگان برابرى مى‏كند، و هر كس شبى بیمار شود و آن را به خوشنودى بپذیرد، خداوند ثواب عبادت شصت سال را برایش بنویسد، پرسیدم: معناى پذیرفتن آن چیست؟ فرمود: از مصیبتى كه برایش پیش آمده نزد كسى شكایت نكند.


امام باقر علیه السّلام فرمود: به عیادت بیمارانتان بروید و از آنان بخواهید تا برایتان دعا كنند، زیرا دعاى آنان با دعاى فرشتگان برابر است، هر كس شبى مریض شود و آن را به خوشنودى بپذیرد و شكرش را بجا آورد، این شكر معادل با شصت سال عبادت است.راوى گوید: از امام پرسیدم: معناى قبولش چیست؟ فرمود: بر آن صبر كند، و كسى را به گرفتاریش خبر ندهد، و هر گاه شبش را به صبح رساند خدا را بر آنچه مبتلایش بوده سپاس گوید. (مشكاة الأنوار / ترجمه هوشمند و محمدى / متن 59)

امام صادق علیه السّلام از رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله نقل كند كه فرمود: حكایت مۆمن حكایت ساقه گیاهى است كه بادها او را به این سو و آن سو حركت مى‏دهند، مۆمن را هم دردها و بیماریها خم و راست مى‏كنند، و حكایت منافق حكایت عصاى آهنین راستى است كه آسیبى به آن نرسد، تا مرگش فرا رسد و او را درهم شكند

براى شفاء هر بیمارى‏



روایت است كه پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: جبرئیل به من داروئى آموخت كه با داشتن آن به داروئى دیگر نیاز ندارم، پرسیدند یا رسول الله آن دوا چیست فرمود: آب باران را پیش از آنكه به زمین بریزد بگیر و در ظرفى تمیز بریز و بر آن (حمد) و (توحید) و (معوّذتین) را 70 بار بخوان و لیوانى صبح و لیوانى شب از آن بیاشام، بآن كس كه مرا بحق فرستاد درد و بیمارى را از بدن و استخوان‏ و مخ و عروق ببرد. و فرمود: سیاه دانه شفاء هر بیمارى است مگر مرض موت و امام میفرماید: ما میگوئیم در پشت كوفه قبریست كه هیچ بیمارى بدان پناه نبرد مگر آنكه شفاء یابد (مراد قبر مقدّس امیر مۆمنان (ع) است). (مكارم الأخلاق / ترجمه میرباقرى/ ج‏2 /263 ) با این اوصاف دیگر بیماری را نمیتوان مطلقاً در زمره نقمات خداوندی به حساب آورد. مریم پناهنده

بخش نهج البلاغه تبیان

---

منابع:1.نهج البلاغه / ترجمه دشتی2.مكارم الأخلاق / ترجمه میرباقرى / ج‏2 3. مشكاة الأنوار / ترجمه هوشمند و محمدى4.الخصال / ترجمه جعفرى / ج‏15.پاداش نیكیها و كیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال6.إرشاد القلوب / ترجمه سلگى / ج‏1

[ملکوت]

این آثار برآمده از سخنان معصومان عبارتند از:
1ـ غفلت زدایی

سلامتی اگرچه یکی از نعمت های الهی است اما گاهی انسان را مغرور می کند و او را از یاد خداوند غافل مینماید. اما در مقابل لحظات سخت زندگی همانند تلنگری به شیشه دل انسان او را از خواب غفلت بیدار میکند و ضعف و کوچکی او را یادآور می شود و حباب کاذب غرور را می شکند. امام باقر علیه السلام میفرماید:
الجَسَدُ إذا لم یَمرَضْ أشِرَ و لا خَیرَ فی جَسَدٍ یَأشَرُ(مشكاة الأنوار، 487)؛ جسم اگر بیمار نشود، سرمست مى شود و در بدنى كه(به بیمارى دچار نشود و) سرمست شود، خیرى نیست.

[ملکوت]

2ـ افزایش روحیه صبر و شکیبایی

سختی و گرفتاری در زندگی هر انسانی وجود دارد و ناخوشایندی ها ممکن است برای برخی بیش از دیگران وجود داشته باشد. اما مهم آن است که انسان بتواند در برابر مشکلات زندگی صبورانه عمل کند و راه حلی مشکل گشا بیابد.
زندگی همانند یک جنگ تمام عیار است که باید در برابر ناملایمات آن شکیبایی ورزید و با مشکلات و سختی های آن دست و پنجه نرم کرد.



اما گاهی بد نیست که به صورت آزمایشی نیروی خود را محک زد و برای جنگ های بزرگ رزمایشی واقعی به راه انداخت. گویا خداوند نیز گاه به وسیله بیماری، یک مانور شکیبایی به راه می اندازد و روحیه انسان را برای روزهای سخت تر از آن آماده می سازد.
یکی از یاران امام صادق علیه السلام می گوید که از حضرت شنیدم که می فرمود:
هر كس شبى بیمار شود و آن را نیكو بپذیرد و خدا را شکر و سپاس گوید، كفّاره شصت سال (عمر سراسر لغزش) او خواهد بود. راوى مى‏گوید: گفتم: معناى نیكو پذیرفتن آن چیست؟ فرمود: بر رنج و ناراحتى آن صبر كند.(ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 193)

[ملکوت]

3ـ افزایش درجات معنوی

بیماری، همانند یک سوهان زبر روح انسان را صیقلی می کند و بر مراتب معنوی او می افزاید. بی تردید بدون گذر از کوره پرحرارت سختی ها نمی توان طلای ناب وجود را پدیدار کرد. شاید به همین خاطر است که خداوند برخی از شایستگی ها را جز با سختی و بیماری به انسان نخواهد داد. پیامبر خدا می فرماید:
انسان نزد خداوند درجه ای دارد که تنها با عمل خود به آن نخواهد رسید تا اینکه بدنش به بلایى گرفتار شود و بدین وسیله، به آن درجه دست یابد. (الدعوات، ص172)
بنابراین خداوند به وسیله شکیبایی در برابر بیماری مقامی به انسان خواهد داد که دستیابی به آن با هیچ عملی ممکن نیست.

[ملکوت]

4ـ کفاره گناهان

هر عملی عکس العملی دارد و هر اشتباهی تاوانی را می طلبد. اما چه بهتر که این تاوان در همین دنیا پس داده شود و این عقاب در همین سرای ناپایدار صورت پذیرد و چیزی برای سرای باقی، باقی نماند. امیر مومنان می فرماید:
إذا ابتَلَى اللّهُ عَبداً أسقَطَ عنهُ مِنَ الذُّنوبِ بقَدْرِ عِلَّتِهِ(دعائم الإسلام, ج 1، ص 218)؛ هرگاه خداوند بنده اى را دردمند كند به اندازه بیمارى اش گناهان او را مى زداید.


گویا خداوند نمی خواهد که بنده اش را به خاطر گناهانش در آتش سوزان جهنم بسوزاند و او را در کنار ددمنشان و هرزگان روزگار قرار دهد. به همین خاطر است که آتشی کوچک مهیا می کند و او را کمی در تب و تاب بیماری می سوزاند و به همین وسیله از گناهان او در می گذرد. پیامبر خدا می فرماید:
المَریضُ تَحاتُّ خَطایاهُ كَما یَتَحاتُّ وَرَقُ الشَّجَرِ(میزان الحکمه، ج 10، ص 490)؛ گناهان شخص بیمار، همچون برگ درخت، مى ریزد.

[ملکوت]

5ـ پاکسازی روح

بیماری نه تنها کارنامه عمل انسان را از زشتی ها پاک می کند و کفاره گناهان او به حساب می آید بلکه روح زنگار بسته انسان را نیز شست و شو می دهد و پاک می نماید. تب و رنجی که انسان در طول بیماری متحمل می شود گویا بر پیشانی دل، آبی پاک را می نشاند که شست و شو دهنده آلودگی های گذشته او است. امام رضا علیه السلام می فرماید:
الْمَرَضُ لِلْمُؤْمِنِ تَطْهِیرٌ وَ رَحْمَةٌ (ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 193)؛ بیمارى، مایه پاكى و رحمت مؤمن است.

[ملکوت]

6ـ پاکسازی تن

گناه، همانگونه که روح انسان را آلوده می کند، تاثیرات نامیمونی بر روی تن آدمی نیز خواهد گذاشت که برخی از بیماری ها این تاثیرات سوء را می سوزانند و از بین می برند. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله می فرماید:
بیمارى، تن را از گناهان مى پالاید، همچنان كه دم (و کوره) آهنگرى، ناخالصى آهن را مى زداید. (بحارالأنوار، ج 81، ص 197)

[ملکوت]

7ـ عبادت

تحمل بیماری یکی از عبادت ها به حساب می آید. انسان در ایام بیماری می تواند با صبر و شکیبایی توشه آخرتش را لبریز کند و عبادات فراوانی برای خود ثبت نماید. پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله به امیرمومنان علیه السلام می فرماید:
ای على! ناله مؤمن بیمار چون تسبیح است و فریادش تهلیل و خوابش در بستر بیمارى عبادت است و پهلو به پهلو شدنش جهاد.(مكارم الأخلاق, ص 439)