چهل حديث، سيره باقرى

[گل مريم]

چهل حديث، سيره باقرى
مؤلف: سيد محمود مدنى بجستانى

مقدمه

امام سجاد(عليه السلام) فرمود:
الا و ان اءبغض الناس الى الله
من يقتدى بسنة امام و لا يقتدى باءعماله ^{( الكافى، 8:234، ح 312.)}.

هشدار كه منفورترين مردم نزد پروردگار، كسى است كه شيوه امامى را پيروى كند ولى از سيره عملى او پيروى ننمايد.
براى ((چگونه بودن)) نياز به الگو داريم و نقش الگو در تربيت چنان روشن است كه نيازى به بيان و توضيح نيست.
آنچه در اين الگوگيرى و اسوه يابى و تاءسى به اخلاق اولياء الهى كارساز است، آشنايى با جزئيات صفات و رفتار آن حضرت است، نه كليات. خوشبختانه در كتب حديث و سيره، نمونه هاى رفتارى پيامبر و امامان بصورت ريز و جزئى آمده است كه آشنايى با آنها بسيار سودمند است و گامى جهت خودسازى و تعالى بخشيدن به جامعه است.
انسان در ديد ژرف نگر اسلام بيابانگردى سرگردان و گمگشته اى در تاريكزار زندگى نيست. او كشتى شكسته اى شوربخت و نااميد و اسير موجهاى بيم زا و هراس آفرين نمى باشد.
بلكه موجودى مسؤ ول است كه با مقصد و مقصودى مشخص با زاد و توشه اى كامل و راهنمايانى درونى و برونى به سفر پرداخته كه از صحراى عدم آغاز مى شود و تا بار يافتن به لقاءالهى ادامه دارد.
تمامى نيروهاى خلقت، انسان را در اين سفر صادقانه يارى مى كنند و خداى با لطف بيكران خويش به هدايت او از راههاى گوناگون پرداخته است و بهترين جايگاه جاودانه را در سراى آخرت براى او مهياكرده است.

انسان براى به دست آوردن نيك بختى خويش و سعادتمندى جامعه و رضايت خداوند بايد در طول اين سفر چگونه زيستن را بياموزد و اين آموزه ها را در زندگى خويش بكار گمارد.

اسلام عزيز براى پاسخ گويى بدين سؤال بسيار اساسى دو شيوه را دنبال نموده است:

الف: بيان احكام و دستوراهاى زندگى از آغاز تا فرجام
ب: ارائه الگوهاى تربيتى و نمونه هاى عينى كمال

براساس همين شيوه دوم در قرآن مجيد بارها از پيامبران و ديگر انسانهاى والا سخنى به ميان آمده است، و از جنبه هاى الگويى آنان ستايش شده تا ديگران نيز به آنان تاءسى بجويند.

[گل مريم]

در مكتب حياتبخش تشيع (اسلام راستين) معرفى اين الگوهاى الهى گسترده تر است و پيشوايان معصوم كه بهترين اسوه و الگوهاى زندگى هستند فرا روى چشمان باز و دلهاى آگاه قرار دارد تا آنانكه مسئوليت الهى و رسالت انسانى خويش را درك كرده اند و تصميم براى رسيدن به چكادهاى فرازمند فضيلت و كمال دارند با درس گرفتن از آنان زيستنى شرافتمدانه كه سعادت دنيا و آخرت را تاءمين مى كند در پيش گيرند.

رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) و امام معصوم (عليه السلام)، اسوه بشريت اند و تبعيت عملى از آنان رهنمون كمالجويان است.
پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود:

ادبنى ربى فاءحسن تاءديبى.^{( ميزان الحكمه ج 1 ص 78.)}، خداوند مرا تاءديب كرده و ادبم را نيكو ساخته است.

ويژگى سيره معصومين در اين است كه مورد پسند و قبول پروردگار است و با اطمينان مى توان از آن پيروى كرد.

اكنون به عنوان نمونه اى از درياى مواج و گرانقدر روايات، چهل حديث از سيره هر يك از معصومين (عليه السلام) به پيشگاه امت اسلامى عرضه مى شود.
اميد كه همه ما را چراغ راه و رهتوشه سفرى باشد براى رسيدن به سعادت دنيا و نيك بختى آخرت.
در چهل حديثى كه در اين كتاب مى خوانيد، لحظاتى در آستان بلند كمالات حضرت امام محمد باقر (عليه السلام) قرار مى گيريم و با نمونه هايى از سيره عملى آن پيشواى معصوم آشنا مى شويم.
با اين اميد كه افتخار تبعيت از آن حضرت را در همه مراحل و ابعاد زندگى داشته باشيم و به حق، شيعه و پيرو آن امام رهنما به شمار آييم.

[گل مريم]

سيره امام باقر (عليه السلام) در رابطه با خداوند متعال
1: پيوسته به ياد خدا

قال الصادق (عليه السلام):
كان اءبى كثير الذكر لقد اءمشى معه و اءنه ليذكرالله واكل معه الطعام و اءنه ليذكرالله و لقد كان يحدث القوم و ما يشغله ذلك عن ذكر الله.

امام صادق (عليه السلام) فرمود:
پدرم بسيار ياد خدا مى كرد.
با او راه مى رفتم و او ذكر خدا مى گفت و با او غذا مى خوردم، او ذكر خدا مى گفت و با مردم سخن مى گفت، ولى سخن گفتن، او را از ياد خدا باز نمى داشت.


وسائل الشيعة، ج 4، ص 1181، روايت 2.

[گل مريم]

2: ديدار خداوند به چشم ايمان

قال اءعرابى لمحمد بن على بن الحسين (عليه السلام):
هل راءيت الله حين عبدته؟
قال: لم اءكن اءعبد من لم اءره.
قال: كيف راءيته؟
قال: لم تره الابصار بمشاهدة العيان لكن راءته القلوب بحقيقة الايمان.

مردى صحرا نشين از امام باقر پرسيد:

آيا خداى را به هنگام عبادت ديده اى؟
امام باقر (عليه السلام) فرمود: من خدايى را كه نديده باشم عبادت نمى كنم. مرد گفت: چگونه او را ديده اى؟
فرمود: چشمها او را به ديدن آشكارا نديده است ولى قلبها با حقيقت ايمان او را مشاهده كرده است.


احقاق الحق، ج 12، ص 168.

[گل مريم]

3: غمگين آخرت

قال جابر بن عبدالله:
خرج (الباقر (عليه السلام)) يوما و هو يقول:
اصبحت و الله يا جابر محزونا مشغول القلب.
فقلت جعلت فداك ما حزنك و ما شغل قلبك؟
كل هذا على الدنيا؟
فقال: لا يا جابر ولكن حزن هم الاخرة....

جابر پسر عبدالله مى گويد:

يك روز امام باقر (عليه السلام) از خانه بيرون آمد در حالى كه مى فرمود:
اى جابر! به خدا سوگند كه غمناكم و دلم گرفتار گشته است.

گفتم: فدايت شوم چه غم و چه دلمشغولى؟ آيا براى دنيا؟ فرمود: نه اى جابر، بلكه غم و غصه آخرت.


تحف العقول، ص 328.

[گل مريم]

4: لباس ويژه نماز و دعا

قال الصادق (عليه السلام):
كان لابى ثوبان خشنان يصلى فيها صلاته و اذا اءراد اءن يساءل الحاجة لبسهما و ساءل الله حاجته.

امام صادق (عليه السلام) فرمود:
پدرم دو لباس خشن داشت كه نماز خود را با آن دو لباس مى گزارد و چون مى خواست از خداى خود حاجتى بخواهد، آن لباسها را مى پوشيد و حاجت خود را از خدا در خواست مى كرد.


وسائل الشيعة، ج 3، ص 331، روايت 7.

[گل مريم]

5: شيوه حاجت خواستن از خدا

عن اءبى عبدالله (عليه السلام):
كان اءبى اذا طلب الحاجة طلبها عند زوال الشمس فاذا اءراد ذلك قدم شيئا فتصدق به و شم شيئا من طيب وراح الى المسجد و دعا فى حاجته بما شاء الله.

امام صادق (عليه السلام) فرمود:
چون پدرم مى خواست از خداوند چيزى بخواهد، بهنگام ظهر در خواست مى كرد و چون اراده مى كرد از خداوند چيزى بخواهد قبلا چيزى صدقه مى داد و مقدارى بوى خوش به كار مى برد و به مسجد مى رفت و براى در خواست خود دعا مى نمود به آنچه خدا بخواهد.


وسائل الشيعة، ج 4، ص 1116، روايت 1.

[گل مريم]

6: در طواف كعبه

عن اءبى مريم قال:
كنت مع اءبى جعفر (عليه السلام) اءطوف فكان لا يمر فى طواف من طوافه بالركن اليمانى الا استلمه ثم يقول:
اللهم تب على حتى اءتوب و اعصمنى حتى لا اعود.

ابو مريم مى گويد:
همراه امام باقر (عليه السلام) به گرد خانه خدا طواف مى كردم. هر گاه امام در طوافش به ركن يمانى مى رسيد، دست بدان مى ماليد و مى گفت: خدايا به من توجه و عنايتى كن تا توبه كنم و مرا حفظ كن تا دوباره (به آنچه مورد رضاى تو نيست) بر نگردم.


الكافى، ج 4، ص 409، روايت 14.

[گل مريم]

7: شتاب براى حضور در مسجد

قال جابر:
كان اءبو جعفر (عليه السلام) يبكر الى المسجد يوم الجمعة حين تكون الشمس قيد رمح فاذا كان شهر رمضان يكون قبل ذلك.

جابر مى گويد:
امام باقر (عليه السلام) روزهاى جمعه صبحگاهان به هنگامى كه خورشيد به اندازه يك نيزه بر آمده بود به مسجد مى شتافت و چون ماه رمضان مى شد زودتر از اين به مسجد مى رفت.


وسائل الشيعة، ج 5، ص 42، روايت 2.

[گل مريم]

8: غسل جمعه

قال الصادق (عليه السلام):
و كان اءبى عليه السلام يغتسل يوم الجمعة عند الزوال.

امام صادق (عليه السلام) فرمود:

پدرم همواره در روز جمعه به هنگام ظهر غسل جمعه مى نمود.


قرب الاسناد، ص 360، روايت 1285.