تولي و تبري در اسلام

[سحر]

تولي و تبري در اسلام

در فرهنگ شيعه «تولي» و «تبري» از اصول مذهب محسوب مي شوند و اين بدين معنا است که هر کس وظيفه دارد به مفاد «تولي» و «تبري» عمل کند و اگر نکند مرتکب گناه شده است .
مفهوم تولي و تبري

- «تولي» يعني دوست داشتن اميرالمؤمنين «علي» عليه السلام و فرزندان معصوم آن حضرت عليهم صلوات الله اجمعين
- «تبري» يعني دشمن داشتن دشمنان علي (ع) و فرزندان معصوم آن بزرگوار و منظور از دوست داشتن حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام و فرزندان معصوم آن وجود مقدس تنها محبت و ارادت خاص قلبي نيست بلکه هدف آن است ضمن داشتن محبت قلبي معتقد باشيم هر 12 نفر امام هستند و هر يک سه مقام مشخص دارند:
الف) مقام مرجعيت و ولايت ديني
ب) مقام ولايت قضايي
ج) مقام ولايت سياسي و اجتماعي (1)
بر اساس اين انديشه ما تکليف داريم معصومين (ع) را الگوي اعمال و رفتار خودمان قرار دهيم و دستورهاي ديني ، سياسي، قضايي خود و جامعه مان را از آنان بياموزيم «قول» و «عمل» آنان را حجت بدانيم و اگر اين گونه باشيم «تولي» مدار هستيم و از مزاياي آن نيز بهره مند خواهيم شد وگرنه گناهکار بوده و معاقب نيز خواهيم بود.
مفهوم «تبري» هم بر اساس الگوي «تولي» مشخص مي شود يعني اين که ما همگي وظيفه داريم ضمن داشتن عداوت قلبي نسبت به دشمنان حضرت اميرالمؤمنين (ع) و اولاد طاهرينش معتقد باشيم:
اعمال ، رفتار، کردار مخالفين ولايت در تمام مسايل ديني، سياسي، قضايي حجت نيست و سنديت ندارد ما هم حق الگوبرداري از آنان را نداريم و اگر چنين باشيم هم گناهکار و هم معاقب و هم هيچ گونه عمل خيري در پيشگاه حضرت حق سبحانه و تعالي نخواهيم داشت.

[سحر]

اهميت تولي و تبري از ديدگاه معصومين عليهم السلام :

«قال رسول الله (ص): و لايه علي بن ابي طالب ولايه الله و حبه عباده الله و اتباعه فريضه الله و اوليائه اولياء الله و أعدائه اعداء الله و حربه حرب الله و سلمه سلم الله عزوجل (2). »
«رسول اکرم (ص) فرمود: ولايت اميرالمؤمنين علي بن ابيطالب [صلوات الله و سلامه عليه] ولايت خدا و محبت او عبادت خدا است و پيروي او واجب الهي است و اولياي او دوستان خدايند و دشمنان او دشمنان خدا و جنگ با او جنگ با خدا است و صلح با او صلح با خدا مي باشد.» زراره از امام باقر (ع) نقل کرده که آن حضرت فرموده است:
«بني الاسلام علي خمسه اشياء: علي الصلاه و الحج و الصوم و الولايه قال زراره: فقلت و اي شيء من ذلک افضل؟ فقال: الولايه افضل لأنها مفتاحهن هو الدليل عليهن (3).»
«اسلام بر پنج چيز بنا شده است: بر نماز و زکات و حج و روزه و ولايت زراره (رض) گفت: عرض کردم کدام يک از اين پنج چيز برتر است؟ فرمود: ولايت برتر است زيرا مفتاح و کليد چهار چيز ديگر مي باشد و ولي راهنمايي بر آن ها مي کند.»
ابوذر صحابي بزرگ رسول الله (ص) از آن حضرت نقل کرده است که از حضرتش شنيديم که مي فرمود:
«الا ان مثل اهل بيتي فيکم مثل سفينه نوح من قومه ، من رکبها نجا و من تخلف عنها غرق (4).»
«مثل اهل بيت من (ع) در ميان شما مانند کشتي نوح (ع) در قومش مي باشد هر کس بر آن نشيند نجات يابد و هر که از آن تخلف ورزد غرق شود.»

   

1- هر چند معصومين (ع) ولايت تکويني نيز دارند ولي چون ولايت تکويني فقط به اعتقاد قلبي مربوط مي باشد از موضوع بحث خارج بود، و لذا از آوردن آن خودداري شده است.
2- امالي صدوق ص 32.
3- ولايه الفقيه ج 1 ص13.
4- بحار الانوار ج 27 ص 112 .