انتظار

[گل مريم]

مرحوم آيت الله سيد صدرالدين صدر مى نويسد:

انتظار، مراقبت حصول و تحقق امر مورد انتظار است ، پوشيده نيست كه آثار انتظار ظهور حضرت مهدى عليه السلام از اصلاح خود و اصلاح اجتماعى به ويژه اجتماع اماميه به شرح زير است :

1 - انتظار خود بخود تمرين و رياضت مهمى براى نفس انسان است ، تا آنجا كه گفته شده : الانتظار اءشد من القتل و لازمه انتظار مشغول داشتن ذهن و توجه دادن و جمع كردن نيروى فكر و خيال به سوى مطلب مورد انتظار مى باشد، و اين كار بى شك دو فايده در بردارد:

الف ) نيروى فكر انسان موجب افزايش نيروى عمل مى گردد.
ب ) انسان توانايى و قدرت متمركز كردن حواس و نيروى خود را پيرامون موضوع واحدى پيدا مى كند.

و اين دو فايده از مهم ترين امورى است كه انسان در معاد و معاش خود به آن نياز دارد.

2 - انتظار موجب آسانى مصيبت ها و مشكلات بر انسان مى شود، زيرا مى داند در معرض جبران و برطرف شدن هستند، و چقدر تفاوت است ميان مصيبتى كه انسان بداند جبران مى شود و مصيبتى كه جبران آن معلوم نيست ؛ به ويژه آنكه احتمال جبران نزديك باشد. حضرت مهدى عليه السلام با ظهور خود زمين را پر از قسط و عدل مى سازد و همه مصيبت ها را برطرف مى سازد.

[گل مريم]

3 - لازمه انتظار آن است كه انسان شوق و علاقه پيدا مى كند كه از اصحاب امام عصر عجل الله تعالى فرجه الشريف و شيعه او بلكه از انصار و ياوران او شود، و لازمه اين علاقه سعى و تلاش در اصلاح نفس و تهذيب اخلاق است تا شايستگى همراهى با آن گرامى و جهاد در حضور او را پيدا كند؛ آرى اين نيازمند به اخلاق اسلامى است كه امروز در جامعه ما كمياب است .

4 - انتظار همان طورى كه موجب اصلاح نفس فرد بلكه ديگرى مى گردد، موجب مى شود كه انسان به آماده سازى مقدمات و شرايطى بپردازد كه موجب غلبه حضرت مهدى عليه السلام بر دشمنانش گردد، و لازمه اين هدف ، كسب معارف و علوم و فنونى است كه هدف نيازمند آنهاست ، به ويژه آنكه معلوم شده غلبه آن گرامى بر دشمنانش به طريق عادى خواهد بود، اينها برخى از آثار انتظار راستين است .^{( المهدى ، ص 201 و 202.)}

سيد محمّدتقى موسوى اصفهانى در نورالابصار مى نويسد:

بدان كه اصل انتظار امرى است قلبى ، كه امور جسمانى از آن ظاهر مى شود، امورى كه با توجه به تفاوت درجات انتظار با هم متفاوت است ، اما مقدار واجب از انتظار قلبى براى ظهور آن بزرگوار، بر اساس آنچه از اخبار ظاهر مى شود، اين است كه مومن بايد يقين داشته باشد به اين كه حضرت قائم عليه السلام كه امام دوازدهم است ، و فرزند بى واسطه حضرت امام حسن عسكرى است ، از روزى كه متولد شده تاكنون زنده است و با همين بدن باقى است و در همين عالم است و نمرده است و نخواهد مرد، تا اينكه با همين بدن ظاهر شود و در همين عالم سلطنت كند و عالم را پر از عدل و داد نمايد و دين اسلام را در تمام عالم رواج دهد و ظهور او وقت معينى ندارد كه مردم بدانند بلكه احتمال دارد در همين سال روى دهد و احتمال دارد تا سال هاى بسيار ديگر تاءخير بيفتد.

و اما مقدار واجب از انتظار بدنى ، كه از آن انتظار قلبى سرچشمه مى گيرد، اين است كه مومن از گناهان دورى نمايد و صفات بد را از خود دور نمايد و خود را به صفات خوب آراسته كند تا اينكه اگر زمان ظهور آن حضرت را درك نمود مورد لطف و احسان آن جناب باشد و آن حضرت از او خشنود باشند نه دل آزرده .

در توقيع روايت شده از آن جناب در بحارالانوار و احتجاج آمده است :

بايد هر يك از شما كارى بكند و نوعى رفتار نمايد كه به محبت ما نزديك شود و از عملى كه او را به غضب ما نزديك مى كند، احتراز كند و پرهيز نمايد و انتظار قلبى كامل در صورتى حاصل مى شود كه شخص مومن در هيچ حالى از حالات و هيچ وقتى از اوقات و هيچ مكانى از مكانها از ياد امامش و انتظار قدوم وى غافل نباشد و هنگامى كه با اهل عالم گفت وگو مى كند قلبش پيش امام عليه السلام باشد و به انتظار او و خيال او و شوق و وصال او باشد.

اى غايب از دو ديده ، چنان در دل منى

كز لب گشودنت ، به من آواز مى رسد

^{( نورالابصار، ص 49.)}

[گل مريم]

نشانه ها و آثار درجه كامل انتظار

اول : شخص منتظر دائما محزون و غمگين است .

دوم : گريان بودن در انتظار آن حضرت ؛ چنانكه از حضرت امام صادق عليه السلام روايت شده است .

سوم : هميشه به ياد آن حضرت بودن و آنى از ذكر و فكر او غافل نبودن .

چهارم : كناره گرفتن از اهل دنيا و ترك معاشرت مگر به قدر حاجت و ضرورت .

پنجم : در غالب اوقات و در شرايط اميدوارى به اجابت ، به آن جناب دعا كردن و طلب فرج و ظهورش را از حق تعالى نمودن .

[گل مريم]

ششم : ترغيب و تحريص نمودن مومنان به دعا و از آنان التماس نمودن .

هفتم : هرچه غايب بودن او طولانى تر شود، شوق شخص منتظر شديدتر و زيادتر گردد.

هشتم : در انتظار محبوب ، صبر نمودن بر شدت ها و سختى ها و سبك شمردن سختى ها در كنار اين امر بزرگ .

نهم : همين كه شخص منتظر به حد كمال رسيد، از شدت ها و سختى هايى كه در انتظار، بر او وارد مى شود، لذت مى برد و به خاطر شوقى كه براى ديدار محبوب دارد، احساس سختى نمى كند:

لذت ديوانگى در سنگ طفلان خوردن است

حيف از آن اوقات مجنون را كه در هامون گذشت

دهم : چون انتظار و مقام محبت شديد شد، خواب و خوراك شخص كم مى شود، بلكه كار به جايى مى رسد كه به هيچ يك از اين مسائل توجه نمى كند و از خود بى خود مى شود، چنانكه اين حال از براى ائمه عليهم السلام در حال نماز اتفاق مى افتاد.

يازدهم : چون انتظار كامل شد، شخص از هيچ چيزى در دنيا لذت نمى برد، بلكه لذت او فقط در ذكر محبوب و معشوقى كه دارد منحصر است .

[گل مريم]

دوازدهم : مهيا بودن براى ورود محبوب كه به چند چيز حاصل مى شود:

1 - عزم حقيقى بر يارى و پيروى آن جناب .

2 - آراستن خود به صفات نيكو و پيراستن خود از صفات زشت :

آيينه شو جمال پرى طلعتان طلب

جارو بكن تو خانه و پس ميهمان طلب

^{( اين شعر منسوب به امام رضا عليه السلام است .)}

3 - مواظبت در اعمال و عبادات واجب و مستحب و ترك حرام و مكروهات شرعى .

4 - مهيا نمودن اسلحه .

5 - مرابطه .

6 - مواظبت در خواندن دعاى عهدنامه كوچك و بزرگ .^{(در زادالمعاد مذكور است .)}