آیا برای خواندن نامه ای ترسناک آماده اید!

[ملکوت]

و نامه اعمال در آنجا گذارده شود، گنهکاران را می بینی که از آنچه در آن است، ترسان و هراسناکند، و می‌گویند: ای وای بر ما، این چه کتابی است که هیچ عمل کوچک و بزرگی نیست، مگر اینکه آن را شماره کرده است؟

---

نامه اعمال در قیامت چیزی مانند ورق های کاغذ و دفتر و کتاب معمولی نیست، بلکه نقش هایی است گویا که هیچ کس را یارای نفی آن نمی باشد.
شاهد این سخن این است که اگر به شکل دفتر و اوراق معمولی باشد، هزاران برگ لازم است که اعمال یک عمر را در آن بنویسند و چنین کتابی برای همه به آسانی قابل مطالعه نیست و نمی تواند مایه رسوایی بدکاران و افتخار نیکوکاران گردد.

به علاوه خطوط و نقش های معمولی چنان نیست که قابل انکار نباشد، در حالی که از آیات [کهف، آیه 49; حاقه، آیه 25 ـ 29; اسراء، آیه 14] و روایات به خوبی برمی آید که خطوط این کتاب قابل انکار نیست و سندی زنده و روشن برای همه و صاحبان آن است.

در تفسیر نامه عمل چند دیدگاه وجود دارد:

1. دیدگاه ملا محسن فیض (ره) : «نامه عمل عیناً همان روح آدمی است که آثار عمل در آن رسوخ می کند؛ به گونه ای که با آن نقش گرفته است».[ر. ک: ملا محسن فیض، تفسیر صافی، ج 3، ص 182، ذیل آیه 13 اسراء] بنابراین تفسیر «نامه عمل» کنایه از روح آدمی است که آثار عمل در آن نقش می بندد.


2. دیدگاه مرحوم علامه طباطبائی (ره) ایشان با استفاده از آیه: (یَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُّحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِن سُوَءٍ ...)[آل عمران، آیه 30] می فرماید: نامه عمل هر کس، حقایق تمامی اعمال او را در بر دارد، بدون آن که کوچک ترین عملی را از قلم انداخته باشد؛ چنان که آیه ذیل می فرمایدوَوُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِینَ مُشْفِقِینَ مِمَّا فِیهِ وَیَقُولُونَ یَا وَیْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْكِتَابِ لَا یُغَادِرُ صَغِیرَةً وَلَا كَبِیرَةً إِلَّا أَحْصَاهَا ...)[کهف، آیه 49] ; و كارنامه [عمل شما در میان‏] نهاده مى‏شود، آن گاه بزهكاران را از آنچه در آن است بیمناك مى‏بینى، و مى‏گویند: «اى واى بر ما، این چه نامه‏اى است كه هیچ [كار] كوچك و بزرگى را فرو نگذاشته، جز اینكه همه را به حساب آورده است. ...

نامه عمل ، نفس اعمال انسان است که خداوند آدمی را آشکارا بر آن آگاه می کند و هیچ دلیلی بهتر از مشاهده نیست.

[ملکوت]

ریز و درشت اعمال در نامه ای می آید

دفتر اعمال گشوده شود،مجرمان را بینی که از آنچه در آن آمده است بیمناک اند و می گویند: وای بر ما، این چه دفتری است که هیچ گناه کوچک و بزرگی را حساب ناشده رها نکرده است! آنگاه اعمال خود را در مقابل خود بیایند؛ و پروردگار تو به کسی ستم نمی کند.

آیات قرآن در باب نامه اعمال متعدد است و از جنبه های مختلف قابل تأمل و توجه است.
یک جنبه مهم آن این است که ریز و درشت و پنهان و آشکار اعمال همه در آن موجود و حاضر است: للَّهِ ما فِی السَّمَاواتِ وَمَا فِی الأَرْضِ وَإِن تُبْدُواْ مَا فِی أَنفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ یُحَاسِبْكُم بِهِ اللّهُ ... (بقره : 284)

آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آنِ خداست. و اگر آنچه در دلهاى خود دارید، آشكار یا پنهان كنید، خداوند شما را به آن محاسبه مى‏كند،...)
وَإِنَّ عَلَیْكُمْ لَحَافِظِینَ * كِرَامًا كَاتِبِینَ * یَعْلَمُونَ مَا تَفْعَلُونَ ( انفطار: 10 - 12) (و قطعاً بر شما نگهبانانى [گماشته شده‏] اند ، [فرشتگان‏] بزرگوارى كه نویسندگان [اعمال شما] هستند ، آنچه را مى‏كنید، مى‏دانند. )


هیچ چیز قیامت با دنیا قابل مقایسه نیست، لذا كیفیت نامه اعمال و گرفتن و خواندن آن براى ما قابل درك نیست و تنها آن چه در آیات و روایات بیان شده مى توان بازگو كرد

أمْ یَحْسَبُونَ أَنَّا لَا نَسْمَعُ سِرَّهُمْ وَنَجْوَاهُم بَلَى وَرُسُلُنَا لَدَیْهِمْ یَكْتُبُونَ(زخرف: 80) (آیا مى‏پندارند كه ما راز آنها و نجوایشان را نمى‏شنویم؟ چرا، و فرشتگان ما پیش آنان [حاضرند و] ثبت مى‏كنند.)

از این رو قرآن می فرماید که همه می فهمند که اگر از خداوند غافل بوده اند خداوند از آنان غافل نبوده است : یَوْمَ یَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِیعًا فَیُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوا أَحْصَاهُ اللَّهُ وَنَسُوهُ ...(مجادله : 6) (روزى كه خداوند همه آنان را بر مى‏انگیزد و به آنچه كرده‏اند آگاهشان مى‏گرداند. خدا [كارهایشان را] برشمرده است و حال آنكه آنها آن را فراموش كرده‏اند، ...)

یک جنبه مهم دیگر نامه اعمال این است که این کتاب فقط از واقعیات و حقایق سخن می گوید، بی هیچ خطا و لغزشی : ... وَلَدَیْنَا كِتَابٌ یَنطِقُ بِالْحَقِّ ... (مۆمنون : 62) (... و نزد ما كتابى است كه به حق سخن مى‏گوید ،...)

[ملکوت]

آیا کتاب قیامت شخصی است یا جمعی؟

با بررسی آیات قرآن روشن می شود که در عالم قیامت سه نوع کتاب و نامه اعمال وجود داردبا استفاده از تفسیر المیزان)
یک کتاب واحد و جامع وجود دارد، که حساب اعمال همه خلایق در آن ثبت است، از اولین تا آخرین، زیرا قرآن می فرماید: و وضع الکتاب؛ دیگر کتابی است که برای هر امتی تنظیم شده، یعنی اعمال یک امت در آن ثبت و درج شده است :

(وَتَرَى كُلَّ أُمَّةٍ جَاثِیَةً كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعَى إِلَى كِتَابِهَا الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ: و هر امّتى را به زانو در آمده مى‏بینى هر امّتى به سوى كارنامه خود فراخوانده مى‏شود [و بدیشان مى‏گویند:] «آنچه را مى‏كردید امروز پاداش مى‏یابید. (جاثیه : 28)

این آیه : (هَذَا كِتَابُنَا یَنطِقُ عَلَیْكُم بِالْحَقِّ ... ؛ این است كتابِ ما كه علیه شما به حق سخن مى‏گوید.)(جاثیه : 29)

و سوم کتاب و نامه ای است که خاص هر انسان است :

وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَآئِرَهُ فِی عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ كِتَابًا یَلْقَاهُ مَنشُورًا ؛و كارنامه هر انسانى را به گردن او بسته‏ایم، و روز قیامت براى او نامه‏اى كه آن را گشاده مى‏بیند بیرون مى‏آوریم. (اسراء: 13) نكته دیگر این كه نامه اعمال از جنس كاغذ و كتاب نیست؛ بلكه مجموعه اى گویا و مجسمه اعمال است - اعمالى كه به صورت نیروهاى پراكنده در این جهان از نظرها محو شده، اما در حقیقت نابود نشده است و به فرمان خداوند در موقع مقرر بدل به ماده مى شود و به صورت هاى مناسبى تجسم مى یابد: اعمال نیك به صورت هاى زیبا و اعمال بد در چهره هایى زشت.

[ملکوت]

کتابی که در دنیا پوشیده شده، در آخرت رسوا می شود

این كتاب در دنیا از درك انسان پنهان است و حجاب و غفلت روى آن را پوشانده ، در قیامت خداوند آن را مى گشاید و پرده هاى غفلت را كنار مى زند و آدمى را از آن باخبر مى سازد: (لَقَدْ كُنتَ فِی غَفْلَةٍ مِّنْ هَذَا فَكَشَفْنَا عَنكَ غِطَاءكَ فَبَصَرُكَ الْیَوْمَ حَدِیدٌ ) [ق، آیه 22]

ظاهراً منظور علامه طباطبائى از تفسیرى كه براى نامه اعمال ارائه مى دهد، همان صورت ملكوتى اعمال است. [المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوى همدانى، ج 13، ص 95]

3. دیدگاه تفسیر نمونه؛ اعمال انسان، همان گونه كه در درون جان او اثر مى گذارد، در عالم بیرون،در فضا و هواى اطراف، در زمینى كه بر آن زندگى مى كند و در همه چیز اثر دارد؛ گویى بر آن نقش مى بندد، نقش هاى طبیعى و غیر قابل انكار، نقش هایى كه به وسیله قوا و نیروهاى عالم هستى و فرشتگان در دل این موجودات ثبت مى شود و در قیامت پرده از آن برداشته مى شود و آشكار مى گردد.

این آثار از تمام محیط بیرون جمع آورى مى شود و فشرده مى گردد و به دست هر كس داده مى شود و با یك نگاه در آن حال هر كس معلوم است. [تفسیر نمونه، ج 12، ص 55; ناصر مكارم شیرازى و همكاران، پیام قرآن، ج 6، ص 105; ناصر مكارم شیرازى، یكصد و هشتاد پرسش و پاسخ، ص 374]

از این سه دیدگاه در مورد نامه اعمال، دیدگاه علامه طباطبائى كه نامه اعمال را نفس اعمال آدمى مى داند، ارجح و بهتر است. این آیه گواه بر ارحجیت است: (هَذَا كِتَابُنَا یَنطِقُ عَلَیْكُم بِالْحَقِّ إِنَّا كُنَّا نَسْتَنسِخُ مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ) [جاثیه، آیه 29] ; این است كتابِ ما كه علیه شما به حق سخن مى‏گوید. ما از آنچه مى‏كردید، نسخه برمى‏داشتیم.»
ظاهر آیات قرآن (حاقه، 19 و 25; انشقاق، 7 و 10)

این است كه نامه اعمال افراد نیكوكار به دست راستشان داده مى شود و نامه اعمال افراد بدكار به دست چپشان، ولى نظر دیگرى هست كه مى گوید: راست و چپ دو امر اعتبارى است، در قیامت اصحاب یمین هر دو دستشان راست است؛ هم چنان كه در مورد خدا گفته مى شود كلتا یدیه یمین[شیخ حر عاملى، وسائل الشیعه، ج 24، ص 260] و اصحاب شمال هر دو دستشان چپ است.


یک جنبه مهم دیگر نامه اعمال این است که این کتاب فقط از واقعیات و حقایق سخن می گوید، بی هیچ خطا و لغزشی : و لدینا کتاب ینطق بالحق (و نیز ما کتابی است که به حق سخن می گوید)

[ملکوت]

رابطه توبه و اعمال در نامه اعمال


اگر انسانى در دنیا، در زمان‏هاى مختلف و مكان‏هاى گوناگون، گناهانى مرتكب شد و سپس تائب و نادم شد؛ این گناهان قبل از توبه در باطن، در نامه عمل این شخص با چهره‏هاى گوناگونش، بدون مكان و زمان ثبت و ضبط شده است. اما وقتى كه از گذشته خود واقعاً و از سّر وجودش، منزجر و پشیمان شد و هر روز حسرت و خون ‏جگر خورد، آه كشید و انزجارش به حدى رسید كه دوست داشت و آرزو كرد كه گناهان و آلودگى‏هایش از صحنه وجود برچیده شود، در باطن صحیفه عمل خودچه وضعى خواهد داشت؟

این كنار كشیدن از گناهان و تعلقات و پشیمانى از گذشته، چگونه جلوه خواهد كرد؟
از آیات و روایات استفاده مى‏شود كه آن چهره مخالفت و عناد - كه بر اثر گناهان و تعلقات در نامه عمل او ثبت شده بود - كنار رفته و در باطن قیافه آن قطعه، شرمندگى، ندامت، كوچكى محض، تضرع محض، اطاعت محض و... مى‏شود؛ یعنى، وقتى در صحیفه عمل خود قرار گرفت، شخصى به جاى آن گناه، در حال تضرّع، ناله و شرمندگى ‏است و به جاى دلبستگى‏هاى گوناگون به غیر خدا، فرد عاشق و مطیع محض خداوند است.

وقتى چنین شد، در موقف «حساب» با تبدیل سیئات به حسنات و با تحوّل محبت غیرخدا به عشق و دلدادگى خدا، وضعیت انسان بهتر، حسابش آسان‏تر و ارتقاى او سریع‏تر خواهد بود.

هیچ چیز قیامت با دنیا قابل مقایسه نیست، لذا كیفیت نامه اعمال و گرفتن و خواندن آن براى ما قابل درك نیست و تنها آن چه در آیات و روایات بیان شده مى توان بازگو كرد.

فرآوری: زهرا اجلال
بخش قرآن تبیان

[1ayeh]

این كنار كشیدن از گناهان و تعلقات و پشیمانى از گذشته، چگونه جلوه خواهد كرد؟
از آیات و روایات استفاده مى‏شود كه آن چهره مخالفت و عناد - كه بر اثر گناهان و تعلقات در نامه عمل او ثبت شده بود - كنار رفته و در باطن قیافه آن قطعه، شرمندگى، ندامت، كوچكى محض، تضرع محض، اطاعت محض و... مى‏شود؛ یعنى، وقتى در صحیفه عمل خود قرار گرفت، شخصى به جاى آن گناه، در حال تضرّع، ناله و شرمندگى ‏است و به جاى دلبستگى‏هاى گوناگون به غیر خدا، فرد عاشق و مطیع محض خداوند است.

وقتى چنین شد، در موقف «حساب» با تبدیل سیئات به حسنات و با تحوّل محبت غیرخدا به عشق و دلدادگى خدا، وضعیت انسان بهتر، حسابش آسان‏تر و ارتقاى او سریع‏تر خواهد بود.

هیچ چیز قیامت با دنیا قابل مقایسه نیست، لذا كیفیت نامه اعمال و گرفتن و خواندن آن براى ما قابل درك نیست و تنها آن چه در آیات و روایات بیان شده مى توان بازگو كرد.

فرآوری: زهرا اجلال
بخش قرآن تبیان

تا اینجای مطلب میشد سندشو به قرآن و احادیث نسبت داد.
اما نتیجه گیری آخر سند نداشت و برا من مطلب تازه ای بود
از نظرعقلی درست و قابل انکاره اما مستند باشه بهتره
ممنون از مطلب زیباتون