تجزیه و ترکیب آیه ۲۷۵ سوره بقره

[دژدان]

تجزیه و ترکیب آیه ۲۷۵ سوره مبارکه بقره

[دژدان]

البقره
الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَن جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَىٰ فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ(275)

الَّذِينَ: اسم موصول، جمع، مذکر، معرفه، مبنی
«مبتدا و محلا مرفوع»

يَأْكُلُونَ: فعل مضارع، جمع مذکر غایب، (ء ک ل)، مهموز الفاء، ثلاثی مجرد، متعدی، معلوم، معرب
«فعل و فاعل ضمیر بارز واو»

الرِّبَا: اسم، مفرد، مذکر، معرفه به ال، معرب، جامد
«مفعول و تقدیرا منصوب»

لَا يَقُومُونَ: فعل نفی، جمع مذکر غایب، (ق و م)، اجوف واوی، ثلاثی مجرد، لازم، معلوم، معرب
«فعل و فاعل ضمیر بارز واو»

إِلَّا: حرف استثنا، غیرعامل، مبنی
«ادات حصر»

كَمَا: حرف جر/ما مصدری

يَقُومُ: فعل مضارع، مفرد مذکر غایب، (ق و م)، اجوف واوی، ثلاثی مجرد، لازم، معلوم، معرب
«فعل»

الَّذِي: اسم موصول، مفرد، مذکر، معرفه، مبنی
«فاعل و محلا مرفوع»

يَتَخَبَّطُهُ: فعل مضارع، مفرد مذکر غایب، (خ ب ط)، صحیح_سالم، ثلاثی مزید_باب تفعل، متعدی، معلوم، معرب/ضمیر، مفرد مذکر غایب، اسم، معرفه، مبنی
«فعل/مفعول و محلا منصوب»

الشَّيْطَانُ: اسم عَلَم، مفرد، مذکر، معرفه، معرب
«فاعل و لفظا مرفوع»

مِنَ الْمَسِّ: حرف جر، عامل، مبنی/اسم، مفرد، مذکر، معرفه، معرب، جامد
«جارومجرور متعلق به يَتَخَبَّطُ»

ذَٰلِكَ: اسم اشاره، مفرد، مذکر، معرفه، مبنی
«مبتدا و محلا مرفوع»

بِأَنَّهُمْ: حرف جر، عامل، مبنی/حرف مشبهة بالفعل، عامل، مبنی/ضمیر، جمع مذکر غایب، اسم، معرفه، مبنی
«حرف سببیه/ضمیر هُم در محل نصب اسم أنّ»

قَالُوا: فعل ماضی، جمع مذکر غایب، (ق و ل)، اجوف واوی، ثلاثی مجرد، لازم، معلوم، مبنی
«فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو»

{مصدر موول أنّهمْ قالُوا در محل جر متعلق به محذوف خبر برای ذلک}

إِنَّمَا: حرف کافه و مکفوف

الْبَيْعُ: اسم، مفرد، مذکر، معرفه به ال، معرب
«مبتدا و لفظا مرفوع»

مِثْلُ: اسم، مفرد، مذکر، معرب، نکره، جامد
«خبر و لفظا مرفوع»

الرِّبَا: مضاف الیه و تقدیرا مجرور

وَ: حرف، غیرعامل، مبنی
«واو استیناف»

أَحَلَّ: فعل ماضی، مفرد مذکر غایب، (ح ل ل)، صحیح_مضاعف، ثلاثی مزید_باب افعال، متعدی، معلوم، مبنی
«فعل»

اللَّهُ: اسم، مفرد، مذکر، معرفه، معرب
«فاعل و مرفوع»

الْبَيْعَ: مفعول و لفظا منصوب

وَ: واو عطف

حَرَّمَ: فعل ماضی، مفرد مذکر غایب، (ح ر م)، صحیح_سالم، ثلاثی مزید_باب تفعیل، متعدی، معلوم، مبنی
«فعل و فاعل ضمیر مستتر هو»

الرِّبَا: مفعول و تقدیرا منصوب

فَـ: حرف، غیرعامل، مبنی
«حرف استیناف»

مَن: اسم شرط جازم، عامل، نکره، مبنی
«مبتدا و محلا مرفوع»

جَاءَهُ: فعل ماضی، مفرد مذکر غایب، (ج ی ء)، اجوف یایی_مهموز اللام، ثلاثی مجرد، لازم، معلوم، مبنی، اعلال به قلب/ضمیر، مفرد مذکر غایب، اسم، معرفه، مبنی
«فعل/منصوب به نزع خافض»

مَوْعِظَةٌ: اسم، مفرد، مونث، نکره، معرب
«فاعل و لفظا مرفوع»

مِّن رَّبِّ: حرف جر، عامل، مبنی/اسم، مفرد، مذکر، معرفه به اضافه، معرب
«جارومجرور متعلق به محذوف صفت موعظة»

هِ: مضاف الیه و محلا مجرور

فَـ: حرف عطف

انتَهَىٰ: فعل ماضی، مفرد مذکر غایب، (ن ه ی)، ناقص یایی، ثلاثی مزید_باب افتعال، لازم، معلوم، مبنی اعلال به قلب
«فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو»

فَـ: فاء رابطه برای جواب شرط

لَهُ: حرف جر، عامل، مبنی/ضمیر، مفرد مذکر غایب، اسم، معرفه، مبنی
«جارومجرور متعلق به محذوف خبر مقدم»

مَا: اسم موصول، مبنی، معرفه
«مبتدای موخر و محلا مرفوع»

سَلَفَ: فعل ماضی، مفرد مذکر غایب، (س ل ف)، صحیح_سالم، ثلاثی مجرد، لازم، معلوم، مبنی
«فعل و فاعل ضمیر مستتر هو»

وَ: واو عطف

أَمْرُهُ: اسم، مفرد، مذکر، معرفه به اضافه، معرب/ضمیر، مفرد مذکر غایب، اسم، معرفه، مبنی
«مبتدا و لفظا مرفوع/مضاف الیه و محلا مجرور»

إِلَى اللَّهِ: حرف جر، عامل، مبنی/اسم، مفرد، مذکر، معرفه، معرب
«جارومجرور متعلق به محذوف خبر»

وَ: واو عطف

مَنْ: مبتدا و محلا مرفوع

عَادَ: فعل ماضی، مفرد مذکر غایب، (ع و د)، اجوف واوی، ثلاثی مجرد، لازم، معلوم، مبنی
«فعل و فاعل ضمیر مستتر هو»

فَـ: فاء رابطه برای جواب شرط

أُولَٰئِكَ: اسم اشاره، جمع، مشترک برای مذکر و مونث، معرفه، مبنی
«مبتدا و محلا مرفوع»

أَصْحَابُ: اسم، جمع، مذکر، نکره، معرب
«خبر و لفظا مرفوع»

النَّارِ: اسم، مفرد، مونث، معرفه به ال، معرب
«مضاف الیه و لفظا مجرور»

هُمْ: ضمیر، جمع مذکر غایب، اسم، معرفه، مبنی
«مبتدا و محلا مرفوع»

فِيهَا: حرف جر، عامل، مبنی/ضمیر، مفرد مونث غایب، اسم، معرفه، مبنی
«جارومجرور متعلق به خَالِدُونَ»

خَالِدُونَ: اسم، جمع، مذکر، نکره، معرب
«خبر هُم و مرفوع به واو»

---

---

---

جملات آیه

[جمله اسمیه الَّذِينَ يَأْكُلُونَ جمله استیناف و محلی از اعراب ندارد.]

[جمله فعلیه يَأْكُلُونَ جمله صله الذین و محلی از اعراب ندارد.]

[جمله فعلیه لَا يَقُومُونَ در محل رفع خبر الذین]

[جمله فعلیه يَقُومُ الَّذِي جمله صله موصول حرفی مَا و محلی از اعراب ندارد.]

[جمله فعلیه يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ جمله صله الذی و محلی از اعراب ندارد.]

[جمله فعلیه ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا جمله تعلیل و محلی از اعراب ندار.]

[جمله فعلیه قَالُوا در محل رفع خبر أنّ]

[جمله اسمیه الْبَيْعُ مِثْلُ در محل نصب مقول القول قالوا]

[جمله فعلیه أَحَلَّ اللَّهُ جمله استیناف و محلی از اعراب ندارد.]

[جمله فعلیه حَرَّمَ معطوف به أحلّ الله و محلی از اعراب ندارد.]

[جمله اسمیه مَن جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ جمله استیناف و محلی از اعراب ندارد.]

[جمله فعلیه جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ فعل شرط در محل رفع خبر مَن]

[جمله فعلیه انتَهَىٰ در محل رفع معطوف به جَاءَ موعِظةٌ]

[جمله اسمیه لَهُ مَا سَلَفَ در محل جزم جواب شرط]

[جمله فعلیه سَلَفَ جمله صله مَا و محلی از اعراب ندارد.]

[جمله اسمیه أَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ در محل جزم معطوف به جمله لَهُ مَا سَلفَ]

[جمله اسمیه مَنْ عَادَ معطوف به جمله مَن جاءَ موعِظةٌ و محلی از اعراب ندارد.]

[جمله فعلیه عَادَ فعل شرط در محل رفع خبر مَن]

[جمله اسمیه أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ در محل جزم جواب شرط]

[جمله اسمیه هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ در محل رفع خبر دوم أولئک]