موضوع: جلسه هفتم.صرف(اعلال)

اعلال :


عبارتست از اعلال به حذف یا قلب یا تسکین حرف علة (الف،واو،یاء)





نکته :


حرف الف در همه ی اسماء معرب و افعال اصلی نیست.یعنی یا بطور کلی :


یازاید است مثل " الف " در( ضارب و کتاب)


یا مقلوب است مثل (قال و غزا ).





برعکس دو حرف " واو " و " یاء " که هریک ممکن است :


اصلی باشد مانند (نور و میل )


مقلوب باشند مانند (موسر و میزان)


زاید باشد مانند (صبور و کریم )

اعلال به حذف

حرف های عله در موارد زیر حذف می شود :

1- وقتی ساکن و بعد از حرکت مجانسش باشد و مابعد آن نیز ساکن باشد مانند : " قُم و خَف " که اصل آن ها " قُوم و خَاف " بوده.

2- از آخر مضارع مفرد مجزوم مانند " لم یَخشَ "

3- از آخر امر مفرد مذکر مانند " اِخش "



دو حرف {واو ، یاء} در موارد زیر حدف می شوند :

1- از فعل ناقص وقتی به واو جمع یا یاءمخاطب مونث بپیوندد مانند : " رَمَوا و یَرمون " که در اصل {رَمَیوا و یَرمِیون} بوده است.

2- از آخر ماضی ناقص مفتوح العین وقتی به ضمیر غایب مونث مفرد یا مثنی بپیوندد. مانند : " رَمت و دَعت " که در اصل {رَمَیَت و دَعَیَت} بوده است.

3- از آخر اسم نکره منقوصی که بخواهد تنوین بپذیرد برای اینکه دو حرف ساکن با هم جمع نشوند.مانند "غازٍ " که در اصل {غازِوٌ}بوده است.

حرف " واو " از مثال واوی مجرد معلوم که عین الغعل مضارعش مکسور باشد در دو مورد حذف می شود :

1- در مضارع و امر مانند : "یَعِدُ و عِد "

2- در مصدر اگر بر وزن فِعل بیاید که عین الفعل آن مکسور می شود و به جای فاءالفعل آن که حذف می شود تاءتانیث در

آخرش می آید.مانند : " ثقة و عَدة " که در اصل {وِثقٌ و وِعدٌ} بوده است.

دوستان اگه سؤالی باشه در من خدمتم

سلام خدمت شما
ببینید در گزینه ی اول اصل فعل ما (وَعَدَ) بوده است که وقتی ما این فعل را صرف میکنیم در صرف مضارع این فعل یَعِدُ میشود.که می بینیم " واو " حدف شده است
و همینطور در (عِد) که فعل امر است میبینیم که " واو " حذف شده است.یعنی به طور کلی می بینیم که در مثال واوی اعلال به حذف در مضارع و امر این فعل رخ می دهدو به عنوان یک قانون کلی در عربی محسوب میشود.{وَعَدَ یَعِدُ عِد}


واما در مورد دوم اگر مصدری داشته باشیم که اصل آن بر وزن "فِعل" باشد مانند {وِثق} که یک مثال واوی است،در این حالت "واو" آن حذف می شود و به جای "واو" حذف شده، "ة" گرد به آخر آن افزوده می شود.یعنی در مثال واوی قاعده ی کلی به بدین شکل می باشد(واو حذف شده و ة به آن افزوده میشود)