موضوع: معارفی از سوره های قرآن (سوره انبیاء)

مـــعــارف قــــرآن
جــلــد 4
نــویـــسـنــده: جــمــعــے از نــویــســنــدگـان
فــــصــــل ســوم
مــعــارفــے از ســــوره انـبـیاء

منظور از رتق و فتق آسمانها و زمين

احتمالاتى داده شده است:

الف- به هم پيوستگى آسمانها و زمين
اشاره به آغاز خلقت است كه طبق نظرات دانشمندان، مجموعه اين جهان به صورت توده عظيمى از گاز بوده و سپس بر اثر انفجارات درونى و حركت، به تدريج قسمتهايى از آن جدا شد و ستاره‌ها و سيارات و از جمله منظومه شمسى و كره زمين به وجود آمد.

ب- منظور از به هم پيوستگى، يكنواخت بودن مواد جهان است
بطورى كه همه در هم فرو رفته و به صورت ماده واحدى خودنمايى مى‌كرد، اما با گذشت زمان مواد از هم جدا شد و تركيبات جديدى پيدا كرد و انواع مختلف گياهان و حيوانات و موجودات ديگر، در آسمان و زمين ظاهر شد و هر كدام نشانه‌اى است از عظمت پروردگار و علم و قدرت بى‌پايانش.

ج- منظور از رتق و پيوسته بودن آسمان اين است كه در آغاز، باران نمى‌باريد و منظور از رتق و پيوسته بودن زمين آن است كه در آن گياهى نمى‌روييد، اما خدا هر دو را گشود.
البته مطابق اين وجه، زمين و آسمان به هم رتق و پيوسته نبودند، بلكه هر كدام خودش رتق و پيوسته بود و بعد فتق گرديد.

#در_ادامه: آب و حيات موجودات‌ 

1397/10/11
20
https://t.me/shahrenuraniquran

آب و حيات موجودات‌

در مورد اين قسمت از آيه شريفه كه مى‌فرمايد:

«وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ كُلَّ شَىْ‌ءٍ حَىٍّ»

معانى مختلفى بيان شده است:

الف- منظور آن است كه به وسيله آبى كه به صورت باران از آسمان نازل مى‌شود هر چيزى را زنده گردانيديم، يعنى حيات همه موجودات به آب بستگى دارد و علم امروز نيز آن را ثابت كرده است، چنان كه بعضى از صاحب نظران علوم زيست‌شناسى معتقدند كه 98 درصد حيات مرهون آب است و دو درصد مرهون عناصر ديگر، يعنى بدون آب هيچ موجود زنده‌اى نمى‌تواند به حيات خود ادامه دهد.

ب- مراد از آب، نطفه است، يعنى هر موجود زنده‌اى را از نطفه آفريديم.

ج- نخستين موجودى كه خداوند آفريد، آب بوده است، سپس انسانها را از آب آفريد.

#در_ادامه: نقش كوهها  

1397/10/12
20
https://t.me/shahrenuraniquran

نقش كوهها

كوهها دور تا دور زمين را فرا گرفته‌اند و ريشه‌هاى آنها به هم پيوسته و زره‌ نيرومندى را تشكيل داده است و در برابر فشارهاى داخلى زمين و حركات جذر و مد خارجى كه بر اثر جاذبه ماه، پيدا مى‌شود، مقاومت مى‌كند و نيز مانعى است براى توفانهاى عظيم كه آرامش زمين را بر هم مى‌زند.
دانشمندان مى‌گويند: اگر سطح زمين صاف بود، قشر هوا به هنگام حركت زمين روى آن مى‌لغزيد و توفانهاى عظيم ايجاد مى‌شد و ممكن بود اين اصطكاك دايمى، سطح زمين را داغ و سوزان و غير قابل سكونت كند.

#در_ادامه: اهميت راه‌ها 

1397/10/13
20
https://t.me/shahrenuraniquran

اهميت راه‌ها

آيه 31، به اهميت راهها در رسيدن مردم به مقاصد و منازل موردنظر خود اشاره مى‌كند؛ راههايى كه حتى در ميان بزرگترين رشته كوههاى دنيا نيز وجود دارد و حركت انسانها را به سوى مقاصد مورد نظرشان آسان مى‌كند.

نقش جوّ زمین

در مورد اهميت جوّ اطراف زمين در سلامت اين كره خاكى و حيات موجودات آن، مطالب علمى بسيارى وجود دارد كه در اينجا به عنوان نمونه، يكى از آنها ذكر مى‌گردد:
جوّ پيرامون زمين از پنج لايه متمايز تشكيل يافته است. يكى از اين لايه‌ها «ميانكره» يا «مزوسفر» نام دارد كه ضخامت آن به پنجاه كيلومتر مى‌رسد. از جمله خصوصيّات اين لايه، افزوده شدن ازن به تركيبات هواى آن است. ازن در واقع اكسيژن سنگينى است كه هر ملكول آن، سه اتم اكسيژن دارد و از خواصّ آن اين است كه بيشتر اشعه‌هاى ماوراء بنفشى را كه از خورشيد ساطع شده و به سوى زمين رهسپار مى‌گردند به خود جذب مى‌كند و مانع رسيدن آنها به سطح زمين مى‌گردد.
در هر ثانيه بيليونها بيليون ذرات اشعه كيهانى كه قدرت آنها به بيليونها وات مى‌رسد از خارج منظومه شمسى به سوى كره ماه، روان مى‌گردند كه در صورت برخورد با زمين متلاشى شده و از آنها ذرات اتمى ثانوى پديد مى‌آيد.
اين ذرات كه بسيار نافذ هستند دائماً كره زمين را زير بمباران خويش قرار داده و اين جوّ است كه همانند سپرى و سقفى در مقابل آنها ايستاده و اثرات مرگبار آنها را خنثى مى‌كند.

#در_ادامه: خلقت شب و روز  

1397/10/15
20
https://t.me/shahrenuraniquran

خلقت شب و روز

از آيات ديگر الهى كه در آيه آخر به آن اشاره شده آفرينش شب و روز است.
شب مايه آرامش و روز، مناسب جنبش و حركت است و اين دو با هم چرخهاى زندگى انسانها را به گردش منظم و متناوبى در مى‌آورند كه اگر هر كدام جاويدان و يا حتى طولانى مى‌بود، زندگى تمام موجودات زنده دستخوش فنا مى‌شد، از اين رو، كره ماه كه شبهايش معادل پانزده شبانه‌روز زمين و روزهايش به همين اندازه است، به هيچ وجه قابل سكونت نيست، چرا كه در شبهاى سرد و تاريكش همه چيز منجمد مى‌شود و در روزهاى سوزانش همه چيز آتش مى‌گيرد.

حركت خورشيد و ماه‌

اصل وجود خورشيد، از بزرگترين نعمتها براى انسان است، چرا كه بدون نور و حرارت آن، زندگى در منظومه شمسى غيرممكن است. سرچشمه اصلى هر جنبش و حركتى كه در كره خاكى، صورت مى‌گيرد، نور و حرارت خورشيد است، رشد و نمو گياهان و تمام مواد غذايى، بارش بارانها، وزش بادها، همه به بركت اين موهبت الهى است. ماه نيز به سهم خود، نقش مهمى را در حيات انسان ايفا مى‌كند، علاوه بر اينكه چراغ شبهاى تاريك است، جاذبه آن سرچشمه جزر و مدّ اقيانوسها و مايه تصفيه آب درياهاست.
«از ظاهر آيه بخوبى برمى‌آيد كه مى‌خواهد براى هريك از شب‌ و روز ... و براى هر يك از آفتاب و ماه، فلك اثبات كند و بنابراين قهراً بايد مراد از فلك، مدار هر يك از آنها باشد.» اين نظريّه قرآن با آخرين تحقيقات علم هيأت جديد كه براى خورشيد، سه حركت وضعى، طولى و دورانى ثابت كرده، موافق است.
پس بدين ترتيب يك معجزه ديگر علمى قرآن به ثبوت رسيده است.

#در_ادامه: موازين قسط در قيامت‌ 

1397/10/17
20
https://t.me/shahrenuraniquran

موازين قسط در قيامت‌

«وَ نَضَعُ الْمَوازينَ الْقِسْطَ لِيَوْمِ الْقِيمَةِ فَلا تُظْلَمُ نَفْسٌّ شَيْئاً وَ انْ كانَ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ اتَيْنا بِها وَ كَفى‌ بِنا حاسِبينَ» (انبيا، آيه 47)
و ترازوهاى قسط را براى روز قيامت قرار مى‌دهيم، پس به هيچ كس ستمى نخواهد شد و اگر به مقدار سنگينى دانه خردلى باشد، آن را مى‌آوريم و همين بس كه ما حسابگريم.

براى اندازه‌گيرى، شمارش و سنجش هر چيزى در اين عالم، ملاك و معيارى خاص وجود دارد. براى مثال، درجه براى اندازه‌گيرى حرارت، كيلو براى وزن، منطق براى فكر و به منظور اندازه‌گيرى اعمال انسان نيز ميزان در نظر گرفته شده است. اعمال انسان ايمان و نيت خالص است. اگر در روايات مى‌خوانيم كه پيشوايان معصوم مى‌فرمايند كه ما ميزان اعمال هستيم، به اين خاطر است كه آنان خود در نقطه اوج انسانيت هستند و اعمال آنان با خلوص، علم و ايمان كامل همراه بوده است.
بنابراين شخصيت، اخلاق و اعمال آنان، مقياس سنجش شخصيت، اخلاق و اعمال ديگران قرار مى‌گيرد.
از اين رو، در زيارت اميرمؤمنان على (ع) مى‌خوانيم:
«السَّلامُ عَلى‌ ميزانِ الْاعْمالِ»

#در_ادامه: وضع مردم در مقابل ميزان‌  

1397/10/18
20
https://t.me/shahrenuraniquran

وضع مردم در مقابل ميزان‌

گفتنى است كه لفظ ميزان به صورت جمع آمده است و اين خود، بيانگر آن است كه براى هر چيزى ميزانى وجود دارد و ميزانهاى مختلفى براى هر انسانى گذاشته مى‌شود، از قبيل ميزان عقايد، ميزان اعمال، ميزان اخلاق و چنان كه از اخبار برداشت مى‌شود، مردم در جايگاه ميزان بر چهار دسته‌اند:

دسته اول_ نيكان و صالحانِ مؤمن كه براى آنها ميزانى نصب نمى‌شود و بدون ميزان، داخل بهشت مى‌شوند.

دسته دوم_ مشركان و كافران كه براى آنان نيز ميزانى نصب نمى‌شود و بدون ميزان داخل جهنم مى‌شوند.

دسته سوم_ كسانى كه ميزان عملشان سنگين است و از رستگارانند.
«فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازينُهُ فَالئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُوُنَ»

دسته چهارم_ كسانى كه ميزان عملشان سبك است؛ اينان زيانكاران و گرفتار عذابند، مگر اينكه رحمت يا شفاعتى به واسطه ايمان، شامل حالشان شود و نجات يابند.

#در_ادامه: انبيا و تمدن بشرى‌ 

1397/10/19
20
https://t.me/shahrenuraniquran

انبيا و تمدن بشرى‌

---

«وَ عَلَّمْناهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَكُمْ لِتُحْصِنَكُمْ مِنْ‌بَأْسِكُمْ فَهَلْ انْتُمْ شاكِرُونَ» (انبيا، آيه 80)
و به او (داود عليهم السلام) آموختيم تا برايتان زره بسازد، تا شما را به هنگام جنگيدنتان حفظ كند، پس آيا سپاسگذارى مى‌كنيد؟

دنيا و آخرت با يكديگر رابطه تنگاتنگ دارند و سعادت دنيا و آخرت با هم توأم است و پيامبران هم سعادت دنيوى و هم سعادت اخروى انسان را مورد توجه داشته‌اند و در تعاليم خود هر دو جنبه را مطرح كرده‌اند. پيامبران در تكامل و پيشرفت تمدن و علوم نيز سهم عظيمى داشته‌اند. آنها زمانى با كنترل انگيزه‌هاى بشرى و هدايت استعدادها به طريق صحيح، و زمانى با تأييد و تشويق دانشمندان و عالمان، و در مواقعى خاص با تعليم صنايع، تمدن را به سوى كمال سوق داده‌اند.
ظاهر آيه شريفه بالا حضرت داوود را به عنوان كسى كه بر اثر تعليم الهى، زره ساخت، معرفى مى‌كند. تا آن زمان لباس دفاعى سربازان، صفحه‌هاى آهنى بود كه حمل آنها مشكل بود و تحرّك رزمنده را كم مى‌كرده خداوند با آموختن روش ساخت زره به داوود (ع)، يك وسيله دفاعى پيشرفته را به بشر عطا كرد تا از آن براى دفاع و مبارزه با ظالمان و ستمگران استفاده كند. در آيه‌اى ديگر مى‌فرمايد:
«ما به نوح دستور داديم تا با نظارت و وحى ما كشتى بسازد» ظاهر اين آيه بيانگر آن است كه خداوند در مورد ساختن آن كشتى، دستورهاى خاصّى به حضرت نوح داده بود و ساخت آن فقط بر اساس تجربه‌هاى گذشتگان نبوده است.

#در_ادامه: نقش اسلام در پيشرفت علم و تمدن‌

1397/10/20
20
https://t.me/shahrenuraniquran

نقش اسلام در پيشرفت علم و تمدن‌

---

اسلام همانند اديان ديگر الهى به فراگيرى علم و دانش دستور داده و تشويق كرده است.
علاوه بر آن، دعوت اكيد قرآن به مطالعه و تعقّل در جهان خلقت، طبيعت، تاريخ و آفرينش پيچيده انسان، اثر بسيار زيادى در پيشرفت دانش نظرى و تجربى بشر داشته است.
جداى از اينها در قرآن و روايات امامان معصوم (ع) موارد بسيارى وجود دارد كه حاوى اصول و ضوابط بنيادين براى هدايت و شكل‌گيرى علوم تجربى و نظرى است؛ آياتى كه بيانگر حقايق تجربى، طبيعى و تاريخى است و به بيان تاريخ تكوين و پيدايش زمين، آسمان، ستارگان، انسان و موجودات پرداخته يا ضمن نقل حوادث گذشتگان به بيان احكام و سنن غيرقابل تغيير حاكم بر زندگى فردى و اجتماعى انسان مى‌پردازد.
اين آيات و روايات، ناظر به اجتهاد در تمام رشته‌هاى علمى است و خود، به منزله اصولى است كه بايد مبناى تحقيقات دانشمندان و فقيهان قرار گيرد و فروعات را از آنها استنباط كنند. در اين راستا به روايت معروف زير توجه كنيد:

«عَلَيْنا الْقاءُ الْاصوُلِ الَيْكُمْ وَ عَلَيْكُمْ بِالتَّفَرُّعِ»
وظيفه ما آن است كه اصول (علوم) را به شما ياد دهيم و وظيفه شما استنباط فروعات است.

#ادامه_دارد…  

1397/10/22
20
https://t.me/shahrenuraniquran

نقش اسلام در پيشرفت علم و تمدن‌

---

«عَلَيْنا الْقاءُ الْاصوُلِ الَيْكُمْ وَ عَلَيْكُمْ بِالتَّفَرُّعِ»

وظيفه ما آن است كه اصول (علوم) را به شما ياد دهيم و وظيفه شما استنباط فروعات است.

اين روايت، ناظر به القاى اصول در همه علوم از جانب خدا، پيامبر و امامان و استنباط فروع توسط مجتهدان هر علمى است و اختصاص به فقه ندارد؛ اگر كسى اهل تحقيق باشد، درمى‌يابد كه اصول و كلمات جامع قرآن و حديث درباره جهان و انسان، كمتر از روايات فقهى نيست و در حقيقت اگر دانشمندان علوم و فنون اسلامى فهم كليدى خود را با اصول ارزشى و دانشى دين هماهنگ كنند، مفسران تجربى قرآن كريم هستند. در سده‌هاى قبل، عالمان مسلمان با رجوع به آيات و روايات وارده در علوم مختلف و تعقل و تفكر و تحقيق، فروعات بسيارى را كشف كردند، ولى متأسفانه در سده‌هاى اخير در اين زمينه عقب مانده‌ايم و اين وظيفه عالمان مسلمان است كه در زمينه‌هاى مختلف به قرآن و سنت رجوع كنند و آيات و روايات وارده در رشته‌هاى مختلف علمى را به دست آورده، به منزله اصول علمى قرار دهند و پيرامون آنها به تحقيق و تفريع بپردازند.

#در_ادامه: دستورالعملى به صنعتگران‌ 

1397/10/23
20
https://t.me/shahrenuraniquran