موضوع: مــعــارفــے از ســوره هاے قــرآن (ســوره ڪــهف)

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ

مــعــارف قــرآن
جــلــد 4
نــویــســنــده: جــمــعــے از نــویــســنــدگــان
فــصــل اول
مــعــارفــے از ســوره ڪــهف

ثروتمند طغيانگر و فقير مؤمن‌

«وَاضْرِبْ لَهُمْ مَثَلًا رَجُلَيْنِ جَعَلْنا لِاحَدِهِما جَنَّتَيْنِ مِنْ اعْنابٍ وَ حَفَفْنا هُما بِنَخْلٍ وَ جَعَلْنا بَيْنَهُما زَرْعاً كِلْتَا الْجَنَّتَيْنِ اتَتْ اكُلَها وَ لَمْ تَظْلِمْ مِنْهُ شَيْئاً وَ فَجَّرْنا خِلالَهُما نَهَراً وَ كانَ لَهُ ثَمَرٌ فَقالَ لِصاحِبِهِ وَ هُوَ يُحاوِرُهُ انَا اكْثَرُ مِنْكَ مالًا وَاعَزُّ نَفَراً » (كهف، آيات 32- 44)
براى آنها مَثل دو مردى را بزن كه براى يكى از آنها دو باغ انگور قرار داديم و آن دو را با درختان خرما احاطه كرده، در ميان آن دو باغ كشتزارى قرار داديم. هر دو باغ، ميوه مى‌دادند و چيزى فروگذار نكرده بودند و لابلاى آن دو باغ نهرى قرار داديم. صاحب اين دو باغ، محصول زيادى داشت (به همين جهت) در گفتگويى به رفيقش گفت: من از جهت ثروت از تو برتر و نفراتم نيرومندتر است.

#در_ادامه: هدف قرآن مجيد

1397/07/14
21
https://t.me/shahrenuraniquran

هدف قرآن مجید

براى روشن شدن هدف قرآن مجيد از مثال فوق(كهف، آيات 32- 44)، ابتدا به يك اصل كلى كه در آيات اول همين سوره آمده است، اشاره مى‌كنيم و آن اينكه نعمتهاى دنيا، فناپذير است و نبايد به آنها دل بست و آنها تنها براى آزمايش انسانها به وجود آمده است. آيات 7 و 8 همين سوره تصريح نموده كه:
ما آنچه را روى زمين است، زينت آن قرار داديم تا مردم را بيازماييم كه كدامينشان بهتر عمل مى‌كنند؟ و ما (آن زينتها را از بين مى‌بريم و) روى زمين را خاكى هموار و بى‌گياه قرار مى‌دهيم.
در اينجا نيز خداوند پيامبرش را مأمور مى‌كند تا براى متنبّه شدن انسانهاى دلبسته به اين زينتهاى‌ ناپايدار و روگردان از ياد خدا و آخرت داستان آن دو مردى را مثل بزند كه يكى داراى مال و اولاد و دلبسته‌ به‌ دنيا و ديگرى‌ فقير و دلبسته‌ به‌ حق بود؛ بعد از گذشت مدتى كوتاه، اموال دنيا دار متكبّر از بين رفت و او بى‌ثباتى دنيا را به چشم خود ديد و از غرور و تكبر خود پشيمان‌ شد.

#ادامه: غرور ثروت و فرزند 

1397/07/15
21
https://t.me/shahrenuraniquran

غرور ثروت و فرزند

اگر نور ايمان در قلب انسان تابيد، خود و هرچه در اختيارش هست را مِلك مولاى حقيقى دانسته و با زبان حال و مقال مى‌گويد:

«هذا مِنْ فَضْلِ رَبّى‌ لِيَبْلُوَنى‌ ءَاشْكُرُ امْ اكْفُرُ»
اينها از بخششهاى خدا بر من است تا مرا بيازمايد كه آيا شكر مى‌گذارم يا كفران مى‌كنم.

اما انسانى كه تربيت نيافته، وقتى به اموال و اولادش مى‌نگرد كه در چنگ اويند و هرگونه بخواهد در آنها تصرف مى‌كند، خود را مالك حقيقى مى‌پندارد و آنها را رهاورد عقل و تدبير خود مى‌شمرد و كسانى را كه از مال و اولاد و ديگر نعمتها بى‌بهره‌اند، بى‌صلاحيت مى‌پندارد. از اين رو، به خود اجازه مى‌دهد كه خويشتن را از آنها برتر شمرده و بدانها فخر بفروشد و بگويد:
ثروت من از تو بيشتر و نفراتم (فرزندانم) از تو قويترند.
از طرف ديگر گمان مى‌كند كه مال و فرزند و ديگر نعمتها متناسب با ارزش و صلاحيت باطنى انسانها بدانها داده مى‌شود، بدين معنا كه هر كس در درگاه خدا محبوب گردد، صاحب فرزند مى‌شود و بلاها از او برطرف مى‌شود و هر كس در درگاه خدا بى‌ارزش گردد، نعمتهاى مادى از او دريغ مى‌شود.

ادامه دارد...
1397/07/16
21
https://t.me/shahrenuraniquran

غرور ثروت و فرزند

«فَامَّا الْأِنْسانُ اذا مَا ابْتَلاهُ رَبُّهُ فَاكْرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَيَقُولُ رَبّى‌ اكْرَمَنِ وَ امَّا اذا مَا ابْتَلاهُ فَقَدَرَ عَلَيْهِ رِزْقَهُ فَيَقُولُ رَبّى‌ اهانَنِ»
و انسان هر گاه پروردگارش او را بيازمايد و اكرام كند و نعمت بخشد، گويد: پروردگارم مرا گرامى داشت؛ و هر گاه او را آزمايش كند و روزى‌اش را كم‌نمايد، گويد: پروردگارم مرا خوار كرد.

از ديدگاه چنين شخصى، علامت كرامت و خوارى در درگاه حق، مال و فرزند است و او كه بهره‌مند از اموال و اولاد است، در درگاه حق محترم است.
محبت بيش از حد به ثروت و فرزند او را به جاويد پنداشتن آنها وا مى‌دارد و مى‌گويد:

«ما اظُنُّ انْ تَبيدَ هذِهِ ابَداً ما اظُنُّ السَّاعَةَ قائِمَةً وَ لَئِنْ رُدِدْتُ الى‌ رَبّى‌ لَأَجِدَنَّ خَيْراً مِنْها مُنْقَلَباً»
گمان نمى‌كنم اين باغ نابود گردد و گمان نمى‌كنم قيامت برپا شود و اگر به سوى پروردگارم بازگردانده شوم، در آنجا بهتر از اين را خواهم يافت.

#ادامه: كفر عملى‌

1397/07/17
21
https://t.me/shahrenuraniquran

كفر عملى‌

از ظاهر آيات چنين بر مى‌آيد كه اين ثروتمند مغرور، مشرك و بت‌پرست اعتقادى نبوده است، او برخلاف مشركان ربوبيت خدا را باور داشت و منكر قيامت هم نبود، بلكه دلبستگى به مظاهر دنيا او را از خدا غافل كرده و به استكبار كشاند.
بحدى كه خيال جاودانگى به ذهنش خطور كرده و قيامت را هم بعيد شمرد.
بسيارى از مسلمانان ثروتمند و قدرتمند نيز به‌ ثروت و قدرت‌ خويش مغرور شده و مى‌پندارند، با ثروت وقدرت براى‌ خويش جاودانگى تحصيل مى‌كنند و نور چشمى درگاه خدايند و از ديگران برترند و اين همان‌ طغيان و استكبارى است كه مال و فرزند و قدرت براى انسانهاى تربيت‌ نشده به ارمغان مى‌آورد.

#ادامه: ستم بر خويش‌

1397/07/18
21
https://t.me/shahrenuraniquran

ستم بر خويش‌

اين شرك، استكبار، خدا فراموشى و فخر كردن بر ديگران و كوچك شمردن آنان ظلم به نفس است و ساحت عظمت كبريائى، برتر از آن است كه كسى بتواند با انكار او يا با ارتكاب نواهى و ترك اوامر خدا به او ظلم كند. انسان با طغيان در برابر خدا و نيز ظلم به ديگران، در حقيقت فقط به خودش ظلم مى‌كند، چون خدا مظلوم واقع نمى‌شود و نتيجه ستم به مردم نيز بطور مستقيم به خود ستمكار برمى‌گردد؛ زيرا با ستمى كه مرتكب مى‌شود صفات خدا پسندانه و برجسته خود را از دست مى‌دهد، خانه آخرت و ابدى خود را ويران نموده، از خداى تبارك و تعالى فاصله مى‌گيرد و تنها كارى كه در مورد ديگران مى‌تواند انجام دهد اين است كه به امور مادى و دنيوى آنها صدمه بزند، ولى قدرت اينكه ايمان و اعتقاد آنها را خدشه‌دار كند، ندارد و در آخرت نيز بايد خسارت اين لطمه دنيوى را بر دوش بكشد و از اين روست كه قرآن شريف مى‌فرمايد:
«وَ لا يَحيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ الَّا بِاهْلِهِ»
حيله‌ گريهاى زشت فتنه‌ انگيز تنها دامن خودش را مى‌گيرد.

#ادامه: دوست ناصح‌ 

1397/07/19
21
https://t.me/shahrenuraniquran

دوست ناصح‌

در اينجا از اين دو مرد كه يكى مغرور و متكبر و ديگرى مؤمن است، به عنوان همراه و رفيق ياد كرده است كه مرد مؤمن چون هنوز از اصلاح دوست متكبرش مأيوس نبود با وى قطع رابطه نكرد، بلكه حق دوستى را به جا آورده و با زبانى نرم به نصيحت او پرداخت.
وقتى ثروتمند مغرور بر دوست فقيرش فخر ورزيد و خود را بزرگ شمرد و به هنگام ورود به باغ، آن را ابدى پنداشت و وقوع قيامت را بعيد دانست، دوستش كه اين طغيان و سركشى را مى‌ديد، خشم خود را فرو برد و با اطمينان، سكينه، متانت و آرامى گفتگو را پى گرفت و دوستانه او را سرزنش كرد كه آيا به خدا كفر ورزيدى و او را انكار كردى؟
بعد او را به مراحل خلقتش از خاك و سپس نطفه توجه داد تا دريابد پروردگارش كه او را از خاك بى‌جان و نطفه بدبو آفريد و بدين صورت زيبا آراست، مالك اوست و در مقابل او اظهار مالكيت و گردنكشى كردن از عقل و منطق بدور است. سپس او را سرزنش كرد كه چرا قوه و قدرت خداوند را فراموش كرده و به هنگام ورود به باغ، سرسبزى، ميوه‌ها و محصولات آن را به خواست و مشيت خدا نسبت نداده است.

ادامه دارد...
1397/07/21
21
https://t.me/shahrenuraniquran

دوست ناصح

در ادامه نصيحت، يادآور شد كه اگر به زيادى مال و اولاد خود مى‌نازد و بر وى فخر مى‌ورزد، بايد متوجه باشد كه خداوند قادر است باغ او را نابود سازد و به زمينى صاف و بى‌زرع تبديل كند يا بسوزاند. گفتنى است كه او را نفرين نكرد و حتى احتمال هلاكت نسبت به فرزندانش نداد، بلكه فقط احتمال نابودى باغش را يادآور شد و اين نشانگر رعايت ادب و رفاقت است.

#ادامه: ظهور قدرت حق‌
1397/07/22
21
https://t.me/shahrenuraniquran

ظهور قدرت حق‌

سرانجام، دوران استكبار و طغيان هر مغرور و متكبرى به پايان مى‌رسد و قهر خدا دامن او را مى‌گيرد، در آن روز براى او و ديگران آشكار مى‌شود كه نه مال و اولاد ياور واقعى آنان است و نه خود او مى‌تواند بر قهر خدا، غالب شود و معلوم مى‌گردد كه‌ قدرت و سلطنت فقط از آن خداست. در اين داستان نيز مدت بهره‌مندى ثروتمند مغرور و متكبر به سر رسيد و عذاب الهى باغ او را نابود ساخت و او صبحگاهان كه از خواب بيدار شد، ديد باغش نابود گشته و تمام زحمتهايش هدر رفته است. سرش به سنگ خورد و فرياد حسرت و ندامتش برخاست كه:

«يا لَيْتَنى‌ لَمْ اشْرِكْ بِرَبّى‌ احَداً»
اى كاش كسى را شريك پروردگارم قرار نداده بودم.

بدين ترتيب، برايش معلوم شد كه مال و اولادى كه مايه اميد و تكيه‌گاه او بود، جُز سرابى بيش نبوده و قدرت و حكومت و سلطنت فقط از آن خداست.

«هُنا لِكَ الْوَلايَةُ لِلَّهِ الْحَقُّ هُوَ خَيْرٌ ثَواباً وَ خَيْرٌ عُقْباً»
در آنجا آشكار شد كه سلطنت فقط حق خداست و بهترين ثواب و عاقبت در نزد اوست.

#ادامه: رويارويى دو جهان‌بينى‌

1397/07/23
21
https://t.me/shahrenuraniquran

رويارويى دو جهان‌بينى‌

در اين سرگذشت كه چندين آيه به آن اختصاص يافته‌است، برخورد بين دو جهان‌بينى متضاد مطرح شده است كه يكى تفكر دنياپرستى و متكى بر اسباب و علل ظاهرى است كه نعمتهاى دنيوى را مايه سعادت مى‌پندارد و ديگرى تفكر الهى است كه صاحب آن با شناختى واقع‌ بينانه نعمتهاى دنيا را در برابر نعمتهاى آخرت ناچيز مى‌شمارد و به هيچ چيز و هيچ كس جز ذات بارى تعالى دل نمى‌بندد. با تكيه بر همين باور، بهره‌ورى كمتر خود را از متاع دنيا، بى‌اهميت مى‌داند و به نعمت جاويد بهشت، چشم مى‌دوزد و خداوند را در بخشش و سلب نعمتها قادر مطلق مى‌شناسد. از اين روست كه تمام اميدش به اوست. در اين آيات با مطرح شدن برخورد بين مؤمن و كافر، در حقيقت تقابل دو جهان‌بينى نشان داده شده است. انسان مؤمن و موحد، اعتقاد كامل دارد كه قدرت حقيقى از آن خداوند است و قدرت ديگران اعتبارى و ناچيز و در محدوده‌اى است كه اراده الهى اجازه دهد. اين حقيقتى است كه هرگز نبايد از آن غافل شد. از اين رو، در اين ماجرا مؤمن، خطاب به ثروتمند مغرور 
مى‌گويد: «چرا وقتى كه داخل باغت شدى، نگفتى هيچ قوت و قدرتى جز از ناحيه خدا نيست»، يعنى اگر خدا نمى‌خواست تمام كوشش تو بيهوده بود، اگر او بخواهد، اين باغ را از تو مى‌گيرد و بهتر از آن را به من مى‌دهد.

#ادامه: داستان موسى و خضر(ع)

1397/07/24
21
https://t.me/shahrenuraniquran