موضوع: حسين عليه السلام و مهدى (عج)

از نواي غريبانه استغاثه امام حسين(ع)، سال‏ها و قرن‏ها مي‏گذرد، اما انعكاس آن را مي‏توان در لحظه لحظه تاريخ به گوش جان شنيد، اين فرياد نه تنها رو به خاموشي و افول نگذاشته، بلكه هر روز رساتر و پرصلابت‏تر، خروش وجوشش آزادگان عالم را افزوده است.
گويا امام حسين (ع) سال‏ها و قرن‏ها چشم به راه دوخته و به انتظار نشسته است؛ تا امام عصر (عج)، ندايش را پاسخ گويد؛ پرچم بر زمين مانده‏اش را به دوش گيرد؛ داغ‏هاي كهنه‏اش را التيام بخشد و آرمان‏هاي بلندش را لباس تحقق بپوشاند. روز ظهور، هنگام پاسخ به استغاثه مظلومانه امام حسين(ع) است و حضرت مهدي (ع) پاسخ دهنده آن. در اين گستره بي‏انتها و افق‏هاي دور آن، كسي به خروش و التهاب فرزندش كه براي رسيدن آن روز، گذر آرام آرام و جانكاه لحظه‏ها را به تماشا مي‏نشيند و روزها و سال‏ها را با چشمان منتظرش بدرقه مي‏كند وجود ندارد.


به راستي چه رمزي مهر سكوتْ بر لبان بسته و چه سرّي در اين ميان رخ پنهان كرده است؟ چرا ياد امام حسين(ع) هميشه و همه جا، همراه و هم پاي ياد حضرت مهدي (ع) است؟ چرا هر جا سخن از حسين(ع) است، نام حضرت مهدي(ع) نيز رخ مي‏گشايد؟ چرا عاشورا روز ((ظهور)) است و ياد حسين (ع) آغازين كلام مهدي (ع)...؟
اين گفتار مي‏كوشد گوشه‏هايي از اين ارتباط و پيوست را، از منظرهاي مختلف و در ابعاد گوناگون بررسي كند و فهرست وار آنها را در چهار بخش (همراه با قرآن، همراه با روايات، ادعيه و زيارات، تشرفات) و يك خاتمه برشمارد تا به عنوان دستمايه برخي از محققان و مبلغان و نيز ابزاري براي تحقيق و پژوهش بيشتر و مقدمه‏اي براي كشف زوايايي ديگر از حقايق نوراني حيات اين دو امام همام (ع) باشد. گرچه بررسي و تحليل اين پيوستگي‏ها و نيز نتايج و آثار آن، مجالي ديگر و فرصتي فراخ‏تر مي‏طلبد و گشودن گره اسرار اين پيوستگي‏ها، دل‏هايي راز دان و جان‏هايي آگاه از آن اسرار را مي‏طلبد.

همراه با قرآن
1. امام حسين (ع) از نگاه امام مهدي (عج)
سعد بن عبدالله قمي گويد: به امام عصر - اوراحنا له الفداه - عرض كردم: ((اي فرزند رسول خدا! تأويل آيه ((كهيعص)) چيست؟ فرمود: ((هذه اگ‏روف من انباء الغيب، اطلع الله علشا عبده زكريا، د قيّك‏ا عط تمد (ص) و ذلك ان زكريا سأل ربه ان يعلّمه اي‏ء اگ‏مسة فاهبط عليه جقئيل فعلّمه اياها...؛(1) اين حروف از اخبار غيبي است كه خداوند زكريا را از آن مطّلع كرده و بعد از آن داستان آن را به حضرت محمد (ص) باز گفته است...)).
داستان از اين قرار است كه: زكريا از پروردگارش درخواست كرد كه ((اسماء خمسه طيّبه)) را به وي بياموزد. خداوند، جبرئيل را بر او فرو فرستاد و آن اسماء را به او تعليم داد.
زكريا چون نام‏هاي محمد، علي، فاطمه، و حسن (عليهم السلام) را ياد مي‏كرد، اندوهش بر طرف مي‏شد و گرفتاريش از بين مي‏رفت. و چون حسين (ع) را ياد مي‏كرد، بغض و غصّه، گلويش را مي‏گرفت و مي‏گريست و مبهوت مي‏شد.
روزي گفت: بارالها! چرا وقتي آن چهار نفر را ياد مي‏كنم، آرامش مي‏يابم و اندوهم بر طرف مي‏شود؛ اما وقتي حسين را ياد مي‏كنم، اشكم جاري مي‏شود و ناله‏ام بلند مي‏شود؟
خداي تعالي او را از اين داستان آگاه كرد و فرمود: ((كهيعص))! ((كاف)) اسم كربلا و ((هاء)) رمز هلاك عترت طاهره است، و(( ياء)) نام يزيد ظالم بر حسين (ع) و ((عين)) اشاره به عطش و ((صاد)) نشان صبر او است.
زكريا چون اين مطلب را شنيد، نالان و غمين شد و تا سه روز از عبادتگاهش بيرون نيامد، و به كسي اجازه نداد كه نزد او بيايد. و گريه و ناله سر داد و چنين نوحه گفت:
بارالها! از مصيبتي كه براي فرزند بهترين خلايق خود، تقدير كرده‏اي دردمندم.
خدايا! آيا اين مصيبت را بر آستانه او نازل مي‏كني؟ آيا جامه اين مصيبت را بر تن علي و فاطمه مي‏پوشاني!؟ آيا اين فاجعه را بر ساحت آنان فرود مي‏آوري؟
بعد از آن گفت: بارالها! فرزندي به من عطا كن تا در پيري چشمم به او روشن شود و او را وارث و وصيّ من قرار ده؛ آنگاه مرا دردمند او گردان؛ همچنان كه حبيبت محمد را دردمند فرزندش گرداندي.
خداوند، يحيي را به او بخشيد و او را دردمند وي ساخت. و دوره حمل يحيي شش ماه بود و مدت حمل امام حسين (ع) نيز شش ماه بود و براي آن نيز قضيه‏اي طولاني است.

2. امام مهدي (عج)، از نگاه امام حسين (ع)
امام باقر (ع) مي‏فرمايد: حارث اعور به امام حسين (ع) عرض كرد: ((يابن رسول الله! جعلت فداك: اخقص عن قول الله ص كتابه ((والشمس و ضحشا)) قال: و ب‏ك يا حارث، ذلك تمد رسول الله (ص)، قلت: جعلت فداك: قوله: ((والقمر اذا تلشا))، قال: ذلك امفاثؤمنغ عط بن اض طالب يتلو تمداً، قال: قلت: ((و الش‏ار اذا جلّشا))، قال: ذلك القاذ من آل تمد، ج‏لأ الارض قسطا و عدلا؛(2)اي زاده رسول خدا! فدايت شوم. مرا از معناي آيه شريفه والشمس و ضحيها [سوگند به خورشيد و گسترش نور آن‏] مطّلع ساز. حضرت فرمود: مراد از خورشيد، رسول الله (ص) مي‏باشد.
پرسيد: فدايت شوم! منظور از آيه شريفه ((والقمر اذا تليها)) [سوگند به ماه چون پس از آن آيد. ]چيست؟
فرمود: منظور از ماه، اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب (ع) است كه بعد از پيامبر(ص) مي‏باشد.
گفت: مقصود از آيه شريفه ((والنهار اذا جلّيها)) [و سوگند به روز و چون آن را روشن سازد ]چيست؟
فرمود: مقصود از روز، قائم آل محمد (عج) است كه زمين را پر از قسط و عدل كند)).

3. امام مهدي (عج) و امام حسين (ع)
خداوند متعال مي‏فرمايد: ((و لا تقتلوا النفس الط حرّم الله الا باگ‏ق و من قتل مظلوما فقد جعلنا لوليّه سلطانا، فلا يي‏ف ص القتل انه كان منصورا(3)؛ كسي را كه خداوند خونش را حرام شمرده، به قتل نرسانيد، مگر به حق و آن كسي كه مظلوم كشته شده، براي وليش سلطه (حق قصاص) قرار داديم؛ اما در قتل اسراف نكند، چرا كه او مورد حمايت است)).
سلاّم بن مستنير مي‏گويد: امام محمد باقر (ع) درباره آيه ((و من قتل مظلوما)) فرمود: ((او حسين بن علي (ع) است كه مظلوم كشته شد و ما اولياي او هستيم. و قائم ما چون قيام كند، در طلب انتقام خون امام حسين (ع) بر آيد؛ پس مي‏كشد تا جايي كه گفته مي‏شود اسراف در قتل كرده است. مقتول، حسين (ع) و وليّ او قائم (عج) است. و اسراف در قتل اين است كه غير قاتل او كشته شود. او منصور است؛ زيرا از دنيا نمي‏گذرد تا اين كه ياري شود به مردي از خاندان پيامبر خدا كه زمين را پر از قسط و عدل كند، همچنان‏كه پس از جور و ظلم شده باشد)).(4)
قندوزي حنفي نيز مي‏گويد: ((از امام علي الرضا فرزند موسي الكاظم (رضي الله عنهما) رسيده كه آن حضرت فرمود: آيه ((و من قتل مظلوما))(5) درباره حسين و مهدي(ع) نازل شده است)).

همراه با روايات
1. امام مهدي (ع) فرزند امام حسين (ع)
در 308 روايت، وارد شده كه امام مهدي (عج) نهمين فرزند امام حسين (ع) است و در بيشتر احاديثي كه از وجود مقدس رسول اكرم (ص) درباره حضرت ولي‏عصر (عج) آمده، به آن حضرت به عناويني چون: ((از تبار پسرم حسين)) و ((از نسل اين پسرم))، ((نهمين فرزند پسرم حسين)) معرفي شده است.(6) كه مجموع روايات پيامبر (ص) در اين زمينه 185 حديث مي‏باشد.(7)
در اين جا چند روايت از قول امام حسين (ع) نقل مي‏شود:
1. مردي از طايفه همدان مي‏گويد: ((حعت اگ‏سغ بن عط بن اض طالب علشأ السلام يقول: قاذ هذه الامة هو التاسع من ولدي و هو صاحب الغيبة و هو الذي يقيَّ مفاثُه و هو حيّ؛(8) از امام حسين بن علي (ع) شنيدم كه مي‏فرمود: قائم اين امت نهمين از فرزندان من است و او صاحب غيبت است، و او كسي است كه ميراثش را در حياتش تقسيم مي‏كنند)).
2. امام حسين (ع) مي‏فرمايد: ((كان رسول الله يقول فآ بلاص به، يا حسغ! انت السيد ابن السيد، ابوالسادة تسعة من ولدك اچ‏ة ابرار امناء معصومون و التاسع مهدسّم قاچ‏هم. انت الامام بن الامام، ابوالاچ‏ة تسعة من صلبك اچ‏ة ابرار و التاسع مهدسم ج‏لأ الدنيا قسطا و عدلا، يقوم ص آخر الزمان كأ حت ص اوله؛(9) رسول خدا (ص) در بشارتي به من فرمود: اي حسين! تو سيد پسر و پدر ساداتي، و ((نه)) فرزند از تو، امامان ابرار و امين و معصوم‏اند، و نهمين آنان مهدي قائم (عج) است. تو امام پسر امام و پدر ائمه هستي و نه فرزند از پشت تو ائمه ابراراند و نهمين آنان، مهدي است كه دنيا را در آخر الزمان، پر از عدل و قسط مي‏كند...))... .

2. نسب حضرت مهدي (عج) از زبان امام حسين (ع)
سالار شهيدان، فرزندش امام مهدي (ع) را فرزند حضرت فاطمه (س) مي‏خواند. آن حضرت فرمود:
از رسول خدا (ص) شنيدم كه فرمودند: ((اثهديّ من ولد فاطمة؛(10) مهدي از فرزندان فاطمه است)).
در روايت ديگري امام حسين (ع) مي‏فرمايد: ((پيامبر (ص) به فاطمه زهرا (س) فرمود: ((اِبلاي يا فاطمة! اثهدي منك؛ اي فاطمه! بشارت بر تو باد، كه مهدي (عج) از فرزندان توست)).(11)

3.القاب امام مهدي (عج) از زبان امام حسين (ع)
امام زمان (ع) القاب مباركي دارند كه بعضي از آن‏ها، مستقيماً با ((عاشورا)) در ارتباط است و بعضي از لقب‏هاي مقدس آن‏حضرت، بر زبان جد بزرگوارشان (ع) جاري شده است.
عيسي الخشاب مي‏گويد: از محضر امام حسين (ع) سؤال كردند: آيا شما صاحب اين امر هستيد؟
فرمود: ((لا و لكن صاحبُ الامر الطريد اللايد اثوتور بابيه، اثكظ بعمّه، يضع السيف عط عاتقه جانية اءك‏ر؛(12) نه من نيستم، بلكه صاحب اين امر كسي است كه از ميان مردم كناره‏گيري مي‏كند و خون پدرش بر زمين مي‏ماند و كنيه او كنيه عمويش خواهد بود. آن‏گاه شمشير بر مي‏دارد و هشت ماه تمام شمشير بر زمين نمي‏گذارد)).
((طريد)) و ((شريد)) كه هر دو به يك معنا است - از القاب حضرت ولي عصر (عج) به شمار مي‏آيد. اين دو عبارت در زبان امامان معصوم(ع) نيز به كار رفته، و معناي آن كنار زده و رانده شده است. حاجي نوري (ره) در معناي ((شريد)) مي‏گويد: ((رانده شده از مردمي كه آن حضرت را نشناختند و قدر وجود نعمت او را ندانستند و در مقام شكر گزاري و مقام حقش بر نيامدند؛ بلكه پس از اين‏كه از دست يافتن بر او نااميد شدند، به قتل و قمع ذرّيه طاهره ايشان پرداختند و به كمك زبان و قلم، سعي بر بيرون راندن نام و ياد او، از قلوب و اذهان مردم كردند)).(13)
علامه مجلسي (ره) درباره اين حديث مي‏فرمايد: ((اثوتور بابيه))؛ يعني، كسي كه پدرش را كشته‏اند و طلب خونش را نكرده‏اند. مراد از ((والد))، امام حسن عسگري (ع)، يا امام حسين (ع) و يا جنس والد است كه شامل همه ائمه(ع) مي‏شود، و ((مكظ بعمه)) شايد كنيه برخي از عموهاي حضرت، ابوالقاسم باشد، يا اين‏كه امام زمان (عج) كنيه‏اش ابوجعفر، ابي الحسن و يا ابي محمد باشد. بعيد نيست علت تصريح نكردن به اسم حضرت و آوردن كنيه، به جهت خوف از عموي حضرت باشد. و قول وسط، ظاهرتر است)).(14)

4.توصيف امام حسين(ع) از زبان امام مهدي (ع)
حضرت مهدي (عج)، امام حسين(ع) را اين‏گونه توصيف فرموده است: ((كنت للرسول ولداً و للقرآن سندا و للامّة عضُدا و ص الطاعة ث‏ش‏دا حافظا للعهد و اثيثاق ناكبا عن سبُل الفسّاق تتاوّة تأوّه اگهود طويل الركوع و السجود زاهداً ص الدنيا زهد الرّاحل عش‏ا ناظراً بعغ اثستوحشغ مش‏ا؛(15) تو اي حسين! براي ((رسول خدا)) فرزند و براي ((قرآن)) سند و براي ((امت))، بازويي بودي. در طاعت خدا تلاشگر و نسبت به عهد و پيمان، حافظ و مراقب بودي. از راه فاسقان سر بر مي‏تافتي. آه مي‏كشيدي؛ آه آدمي كه به رنج و زحمت افتاده است. ركوع و سجود تو طولاني بود. زاهد و پارساي دنيا بودي؛ زهد و اعراض كسي كه از دنيا رخت بر كشيده است و با ديد
وحشت زده بدان نگاه مي‏كردي)).
در اين عبارت، بسيار جالب و جامع، جد بزرگوار خود امام حسين (ع) را با ده عنوان وصف كرده است:


امام حسين (ع) فرزند رسول خدا است؛
او سند و پشتوانه قرآن است؛ هر آنچه در قرآن، در قالب الفاظ است، در وجود مطهر امام حسين(ع) رؤيت و مشاهده مي‏شود؛
توان اسلام، امامت است و امام حسين(ع) بازوي پرتوان امّت و دين اسلام در همه اعصار است؛
در راه اطاعت پروردگار، سخت كوش و تلاشگر بود. عبادت آن حضرت (نماز و دعاء خصوصاً دعاي عرفه) مايه اعجاب است.
آن بزرگوار، نگه‏دار عهد و ميثاق است و با خدا و خلق او در عهد و پيمان، استوار و ثابت و باوفا است؛
آن حضرت از راه و روش فاسقان روي گردان بود و از راه مسامحه و مداهنه وارد نمي‏شد؛
آه امام حسين (ع) دردمندانه بود؛ مانند كسي كه بار سنگيني از غصه دردل دارد و درد سينه‏اش جراحتي التيام ناپذير است؛
آن حضرت ركوع‏ها و سجده‏هاي طولاني داشت. كه نمونه‏هاي آن در تاريخ ثبت و درج شده است؛
سيد الشهدا(ع)، نسبت به دنيا زاهد و بي علاقه بود. و زهد با عمل اين خاندان معنا مي‏گيرد؛
نظر او به دنيا، نظر وحشت زدگان بود و آنجايي‏كه نظر ديگران به دنيا نظر عاشقانه بود، نظر آن حضرت به دنيا، مانند انسان وحشت زده بود.(16)

----------------------
پي‏نوشت‏ها:
1) كمال الدين، ج 2، ص 420.
2) تفسير فرات كوفي، ص 212.
3) سوره اسراء، آيه 33.
4) تفسير عياشي ج 2، ص 290: ((عن سلام بن المستنير عن ابي جعفر عليه السلام في قوله: ((و من قتل مظلوما فقد جعلنا لوليّه سلطانا فلا يسرف في القتل انه كان منصورا)) قال: هو الحسين بن علي عليه السلام قتل مظلوما و نحن اولياؤه، و القائم منّا اذا قام طلب بثار الحسين، فيقتل حتي يقال قد اسرف في القتل، و قال: المقتول الحسين عليه السلام و وليه القائم، و الاسراف في القتل ان يقتل غير قاتله انه كان منصورا، فانه لا يذهب من الدنيا حتي ينتصر برجل من آل رسول الله صلي الله عليه و آله يملأ الارض قسطا و عدلا كما ملئت جورا و ظلما)). (البرهان، ج 2، ص 419؛ البحار، ج 10، ص 150؛ اثبات الهداة، ج‏7 ، ص 102)
5) ينابيع المودة، ص 590.
6) يادمهدي، محمدخادمي‏شيرازي، ص 16 و ص 132.
7) منتخب‏الاثر، آيةالله صافي گلپايگاني، ص‏254.
8) كمال الدين، ج 1، ص 317؛ اثبات الهداة، ج 6، ص 397؛ بحارالانوارج 51، ص 134.
9) كفاية الاثر، ص 167.
10) كنوز الحقائق، (چاپ شده در حاشيه جامع الصغير) ج 1، ص 161. (به نقل از مهدي موعود). ج 1، ص 161.
11) البرهان، ص 94 (به نقل المهدي علي لسان الحسين، صابري همداني، ص 12، ح 15).
12) كمال الدين، ج 1، ص 318؛ اثبات الهداة، ج 6، ص 397؛ بحارالانوار، ج 51، ص 133 .
13) النجم الثاقب، ص 78.
14) بحار الانوار، ج 51، ص 37.
15) بحارالانوار، ج 101، ص 239، ح 38.
16) خلاصه قسمت دهم مقاله آية الله كريمي جهرمي، در مجله جان جهان.