موضوع: 15 فضیلت امام هادی علیه السلام

گذشت


«بُرَیحه عباسی»، که از سوی خلیفه به امامت جماعت مکه و مدینه منصوب شده بود، از امام هادی علیه‏السلام نزد متوکل، بدگویی کرد و برایش نوشت: «اگر نیاز به مکه و مدینه داری، علی بن محمد را از این دو شهر بیرون کن؛ زیرا او مردم را به سوی خود خوانده و گروه زیادی از او پیروی کرده‏اند».
بر اثر بدگویی‏های پی در پی بریحه، متوکل، امام علیه‏السلام را از مدینه به سامرا تبعید کرد. در مسیر انتقال حضرت به سامرا، بریحه نیز ایشان را همراهی کرد و با گستاخی تمام، به امام گفت: تو خود می‏دانی که عامل تبعید تو من بودم، اکنون اگر نزد متوکل از من شکایت کنی، به اموالت در مدینه آسیب رسانده و دوست‏دارانت را می‏کشم...». امام نگاهی به او کرد و فرمود: «نزدیک‏ ترین راه برای شکایت از تو این بود که شب گذشته شکایتت را نزد خدا بردم و چنین شکایتی را نزد غیر او از بندگانش نخواهم برد». بریحه با شنیدن این سخن به وحشت افتاد و با التماس و زاری، از امام تقاضای بخشش کرد. امام علیه‏السلام با وجود رنج‏هایی که به سبب بدگویی‏های او متحمل می‏شد، از او گذشتند و وی را بخشیدند.

خوشه چینان معرفت


شناسایی و جذب افراد با استعداد و تربیت آنان بر اساس اصول اسلامی و مجهزساختن آن‏ها به انواع دانش‏های مورد نیاز جامعه، از رسالت‏های مهم امامان معصوم علیهم‏السلام بود و محدودیت‏های اعمال شده از سوی حکومت‏های وقت، هرچند انجام این رسالت را در حد مطلوب، با مشکلاتی مواجه ساخت و بسیاری را از دست‏یابی به این سرچشمه‏های زلال دانش و معرفت، محروم کرد، ولی موجب تعطیل شدن آن نشد. بر اساس نوشته شیخ طوسی،تعداد دست پروردگان پیشوای دهم و کسانی که از آن حضرت، در زمینه‏های مختلف علوم اسلامی، روایت نقل کرده‏اند، بیش از 185 نفر می‏باشد که در میان آنان، می‏توان چهره‏های برجسته علمی و فقهی چون «ایوب بن نوح»، «حسن بن علی ناصر»، «عبدالعظیم حسنی» و «عثمان بن سعید» را نام برد.

آماده سازی مردم برای دوران غیبت


«تقدیر الهی این بود که امام هادی علیه‏السلام ، نوه گران مایه خویش را نبیند، چرا که ولادت حضرت مهدی علیه‏السلام ، حدود یک سال بعد از شهادت حضرت هادی علیه‏السلام رخ داد؛ اما آن حضرت، به دلیل آگاهی از نزدیک شدن وعده خدا درباره ولادت امام مهدی علیه‏السلام ، جوّ فکری، فرهنگی و اجتماعی جامعه خویش را برای میلاد نور آماده و مقدمات آن را فراهم می‏ساخت. از این رو، امام هادی علیه‏السلام ، به تدریج، از حضورش در میان مردم می‏کاهد تا مردم را رفته رفته برای دوران غیبت امام علیه‏السلام ، آماده سازد و به همین دلیل است که حضرت، در بغداد و مرکز کشور پهناور اسلامی، برای خویش نمایندگانی برگزید تا واسطه پیوند میان امام علیه‏السلام و دوست‏داران اهل‏بیت علیهم‏السلام باشند».

بشارت ظهور مهدی علیه‏السلام


امام هادی علیه‏السلام ، با بیان سخنانی خیلی روشن، امامان بعداز خود را ذکر کرده و فرمودند: «امامِ پس از من، فرزندم حسن علیه‏السلام و پس از او، پسرش قائم (عج) است؛ همو که زمین را از عدل و داد لبریز می‏سازد، همان‏گونه که در آستانه ظهورش، از ستم و بیداد لبریز است». و با این بیان، هرگونه شبهه و تردیدی را از دل‏ های حق جویان زدودند.

دانشگاه امام شناسی




یکی از یادگارهای امام هادی علیه‏السلام ، «زیارت جامعه» است. امام علیه‏السلام دراین زیارت، به توصیف جایگاه امام و در واقع، به امام‏شناسی برای تمامی دوست داران اهل بیت علیهم‏السلام پرداخته و آن‏ها را با مقام آن بزرگ‏واران آشنا می‏سازد. یکی از ویژگی‏های این زیارت‏نامه، عمومی بودن آن است؛ بدین معنا که می‏توان آن را در تمامی زیارت‏های مربوط به دوازده امام خواند و بهره‏مند شد. در فرازی از این زیارت پرمحتوا می‏خوانیم: «هر انسان شریفی، در برابر شرافت شما، سر فرود آورد و هر گردنْ‏فرازی، به فرمان شما درآید و فروتن گردد... نام شما در ردیف نام‏های دیگران است و پیکرتان با سایر پیکرها،... چه شیرین است نام‏های شما و چه گرامی است جان‏های‏تان و چه بزرگ و والاست مقام شما...».

تنها خدا


یکی از یاران امام هادی علیه‏السلام ، که به سبب ارادت به ایشان، از سوی متوکل، خلیفه وقت، مورد بی ‏مهری واقع شده و حقوق و مزایای او را قطع کرده بودند، نزد امام علیه‏السلام رفت و از وضع معیشتی خود، به امام علیه‏السلام شکایت کرد و از حضرت خواست تا نزد خلیفه، وساطت وی را بکند. امام علیه‏السلام به او فرمود: «اگر خدا بخواهد، بی‏نیاز خواهی شد». همان شب، فرستادگان متوکل به سراغ او آمده و از وی خواستند تا نزد خلیفه برود. پس از ورود این مرد به کاخ خلیفه، متوکل با رویی گشاده او را مورد توجه قرار داده و دستور داد تا حقوق وی را دو برابر کنند. مرد، خوشحال نزد امام علیه‏السلام حاضر شد و پس از سپاس‏ گزاری، باشگفتی از امام پرسید که چگونه با این که نزد خلیفه نرفته ‏اید، مشکل من حل شده است؟ امام علیه‏السلام پاسخ دادند: «خداوند متعال می‏داند که ما در کارهای خود، جز به او رجوع نمی‏کنیم و در سختی، جز به او توکل نداریم؛ لذا تمامی خواسته‏های ما را برآورده می‏سازد...». آن مرد فهمید که از برکت دعای حضرت، گرفتاری او برطرف گردیده است.

بهره‏ای از نور


ستایش دانشمندان دین

دانشمندان دین، در روزگار غیبت امام زمان(عج)، نقش بسیار حساس و مهمی دارند؛ از این رو، حضرت امام هادی علیه‏السلام ، در ستایش از این گروه فرمودند: «اگر پس از غیبت حضرت قائم علیه‏السلام ، دانشمندانی نبودند که به سوی او دعوت کنند و روش او را برای خواستاران، بیان و با برهان و دلیل، از دین او دفاع کنند و بندگان ضعیف را از چنگ ابلیسان و دام مخالفان اهل‏ بیت علیهم‏ السلام و ازدرگاه حقْ رانده شدگان، نجات دهند، تمام مردم، از حق روی گردان می‏شدند و حقیقت ایمان، برایشان روشن نمی‏شد، اما دانشمندان دین، مهار دل شیعیان ضعیف را در دست دارند، همان گونه که کشتی‏ بان، سّکّان کشتی را به دست دارد. آنان نزد خداوند متعال، برتر و گرامی‏ترین هستند...».

روزها را شوم ندانیم


امام هادی علیه‏السلام ، هم‏چون پیامبر اسلام صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏آله ، در مبارزه با عادت‏ ها و سنت‏ های باطل جاهلی، تلاش فراوان داشت؛ داستان زیر، نمونه‏ای است از این تلاش‏ها: یکی از اصحاب ایشان به نام «حسن بن مسعود» می‏گوید: روزی انگشتم زخم برداشت و در راه، با مرکبْ سواری بر خورد کردم و شانه‏ام آسیب دید و پس ازآن، وارد جمعیتی شدم و لباس‏هایم پاره گشت. همین که خدمت ابوالحسن، امام هادی علیه‏السلام ، رسیدم، گفتم: خداوند مرا از شر این روز آسوده بدارد، چه روز شومی است! حضرت، از شنیدن این سخن، ناراحت شده و سخنانی فرمودند که دانستم اندیشه ‏ام باطل و نادرست است. ایشان در بخشی از این نصیحت‏ ها به من فرمودند: «ای حسن! روزگار را چه گناهی است که چون به سزای کردار خویش می‏رسید، آن را شوم می‏شمارید؟... به راه خطا مرو و روزها را مؤثر در احکام الهی ندان و نقشی به عهده آن‏ها مگذار!».

سفارش به پاکیزگی


امام هادی علیه‏السلام ، مسلمانان را به پاکیزگی و آراستگی فرا خوانده و می‏فرمود: «خداوند، زیبایی و آراستگی را دوست می‏دارد، آلودگی و آشفتگی را برای مومن نمی ‏پسندد و خداوند دوست دارد اثر نعمت خود را بر بنده‏اش ببیند و او باید جلوه‏های نعمت‏ های خداوند را نشان دهد». به حضرت عرض کردند: چگونه اثر نعمت را ظاهر کند؟ حضرت فرمود: «لباس خود را پاکیزه نگه دارد، خود را خوش‏بو کند، خانه‏اش را نیکو بدارد و حیاط آن را جارو کند، حتی روشن کردن چراغ، پیش از غروب خورشید، فقر و تهی دستی را از بین می‏برد و روزی را افزون می‏کند».

ارزش کرامت



ارزش‏های انسانی، گوهرهای نابی را می ‏مانند، که جوینده آن، در واقع به دنبال دُرّ و یاقوت است و اگر بتواند با تلاش‏های خود، به آن برسد، سرمایه ‏ای اندوخته که کسی را چنین سرمایه گرانْ ‏سنگی به دست نیامده است. امام هادی علیه‏السلام ، در سرزنش کسانی که این ارزش‏ها را سبک شمرده و کرامت را درک نمی‏کنند، فرمودند: «هر که ارزش بزرگ‏واری را نداند، شایسته خواری و خفت است». و باید دانست که چنین انسانی، قابل اعتماد نمی‏باشد و به فرموده امام هادی علیه‏السلام : «هر که قدر خود نداند، از شرّ او ایمن نباش».