امام صادق در نگاه ديگران
فقها و دانشمندان زمان امام صادق (ع) و هـمچنين عالمان بعد از او, همگى آن حضرت را به عظمت و برترى علمى و گستردگى دانش ستوده اند. از آن جمله:
1 ـ ابـوحنفيه, پيشـواى مشهور فـرقه حنفى , گفته است:
(مـن دانشمندتر از جعفربـن محمـد نديده ام.)(4)و نيز از او نقل شـده كه گفته است: (لـو لاالسنتان لهلك نعمان) يعنـى اگـر آن دو سال (شاگـردى مـن نزد او) نبود, نعمان هلاك مـى شد. (اسـم ابوحنفيه نعمان بـن ثابت بـوده است.)
2 ـ مالك , پيشواى فرقه مالك , گفته است:
(مدتى نزد جعفر بـن محمد رفت و آمد مى كردم, او را همـواره در يكى از سه حالت مى ديدم: يا نماز مى خـوانـد يا روزه بـود و يا قرآن تلاوت مـى كرد, و هرگز او را نـديـدم كه بـدون وضـو حـديث نقل كنـد.)(5) 3ـ ابـن حجـر هيتمـى گفته است:
(به قدرى علـوم از او نقل شـده كه زبانزد مردم گشته و آوازه آن, همه جا پخـش شده است و بزرگتريـن پيشوايان (فقه و حديث) مانند: يحيى بن سعيد, ابـن جريح , مالك , سفيان ثورى, سفيان بـن عيينه, ابـوحنيفه , شعبه و ايوب سبجستانى از او نقل روايت كـرده ايـد.)(6)
4 ـ ابـوبحـر جـاحظ گـويد:
(جعفر بـن محمد كسى است كه علـم و دانـش او جهان را پركرده است و گفته مى شود كه ابـوحنيفه و سفيان ثـورى از شاگردان اوست, و شاگـردى ايـن دو تـن در اثبات عظمت علمـى او كـافـى است.)(7)
5 ـ ابـن خلكـان مـورخ مشهور نـوشته است:
(او يكـى از امامان دوازده گانه در مذهب اماميه و از بزرگان خانـدان پيامبـر است كه به علت راستى و درستـى گفتار, وى را صادق مى خـواندند. فضل و بزرگـوارى او مشهورتر از آن است كه نياز به تـوضيح داشته باشد.ابـو مـوسى جابر بـن حيان طرطـوسى شاگرد او بـود. جابر كتابى شامل هزار ورق تالـيف كرد كه تعليمات جعفر صادق را در بـرداشت و حاوى پانصـد رساله بـود.)(8)
6ـ شيخ مفيـد مـى نـويسـد:
(به قدرى علـوم از او نقل شـده كه زبانزد مردم گشته و آوازه آن, همه جا پخـش شده است و از هيچ يك از افراد خاندان او, به اندازه او علوم و دانـش نقل نشده است.)(9)