معارفی از سوره های قرآن(سوره ی هود)

[دژدان]

مــعــارف قــرآنــ , جــلــد 3
نــویــســنــده:
جــمــعــے از نــویــســنــدگــانــ
فــصــل ســومــ
مــعــارفــى از ســوره هود

[دژدان]

معارفى از سوره هود

مشهور ميان مفسران اين است كه تمام اين سوره در مكّه نازل شده است و اين مطلب از سياق آيات و مضامين به هم پيوسته‌اش بخوبى روشن است. سرگذشت پيامبران پيشين، بخصوص حضرت نوح (ع) قسمت عمده آيات اين سوره را تشكيل مى‌دهد. يادآورى سرگذشتها، هم وسيله آرامش خاطر پيامبر اكرم (ص) ومؤمنان در برابر انبوه دشمنان بود و هم درس عبرتى براى مخالفان آنان است.
سوره هود، مانند ساير سوره‌ها و آيات مكّى، اصول معارف اسلام بخصوص «مبارزه با شرك و بت‌پرستى»، توجه به «معاد و جهان پس از مرگ» و «صدق دعوت پيامبر» را تشريح مى‌كند.

#فشرده_مطالب_سوره‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

فشرده مطالب سوره‌

ابتدا به نزول قرآن براى دعوت به توحيد اشاره نموده و ضمن معرفى خالق و رازق جهان، به بيان حالات انسان در موقع رسيدن به نعمت و بلا پرداخته است.
سپس منكران آسمانى بودن قرآن را دعوت به تحدّى نموده و از آنان خواسته كه اگر مى‌توانند ده سوره مانند سوره‌هاى قرآن بياورند.
همچنين كافران را زيانكار شمرده و آنان را در قياس با مؤمنان همانند كوران و كران نسبت به افراد بينا و شنوا معرفى نموده است.
براى تنبّه مشركان به بيان داستان و سرانجام اقوام گذشته پرداخته ودعوت حضرت نوح، هود، صالح، لوط، شعيب و موسى عليهم السلام را آورده و در پايان هر قسمت عذاب آن قوم را در اثر تكذيب آيات الهى و بعثت پيامبران، متذكّر گرديده است؛ و بدين وسيله علاوه بر تسلّاى پيامبر، مشركان را تهديد نموده است.
در ادامه سوره، انسانها را بطور كلى به دو دسته #اهل_سعادت و #اهل_شقاوت تقسيم نموده و پايان كار هر گروه را مشخص كرده است.
از فرازهاى مهم اين سوره، دستور
#استقامت_به_پيامبر_و_يارانش
#ترك_ركون و
#تكيه_بر_ظالمان و #اقامه_نماز_و_صبر است.
در اواخر سوره نيز به اين سنت الهى اشاره كرده كه هلاكت امتها به خاطر ظلمى بوده كه مرتكب‌ شده‌اند و خداوند هيچ‌گاه قومى‌ را كه‌ اهل صلاح‌ باشند، بوسيله عذاب هلاك‌ نمى‌گرداند.

#خداوند_رزاق‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

خداوند رزّاق‌

«وَ ما مِنْ دابَّةٍ فِى الْارْضِ الّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُها وَ يَعْلَمُ مُسَتَقَرَّها وَ مُسْتَوْدَعَها كُلٌّ فى كِتابٍ مُبينٍ»
هيچ جنبنده‌اى در زمين نيست مگر اينكه روزى او با خداست، او قرار گاه و محل نقل و انتقالش را مى‌داند، همه اينها در كتاب روشنى- لوح محفوظ علم خداوند- ثبت شده است.

كلمه «دابّه»

كلمه «دابّه» به معناى هر موجودى است كه حركتى هر چند اندك داشته باشد؛ و تمام موجودات زنده و جنبندگان را شامل مى‌شود.
علامه طباطبايى در مورد مفهوم و مراد آيه مى‌گويد:
 «كل جنبنده‌هايى كه در زمين هستند، رزقشان بر عهده خداى تعالى است- و هر گز بدون رزق نمى‌مانند- پس خداى تعالى دانا و باخبر از احوال آنهاست، هر جا كه باشند، اگر قرارگاهى معين داشته باشند، قرارگاهى كه هرگز از آن خارج نمى‌شوند مانند دريا براى ماهى و نظير صدف كه در گوشه‌اى از ته دريا زندگى مى‌كند، خداى تعالى رزقش را در همان دريا مى‌دهد؛ و اگر قرارگاه معينى نداشته باشند و هر جا كه هستند به عنوان موقّتند مانند مرغان هوا و مسافران دور شده از وطن، و يا آنجا كه هستند تا زمان معين‌ مى‌باشند و پس از مدتى بيرون مى‌آيند، مانند جنين در رحم مادر، خداى تعالى رزقشان را در همان جا مى‌دهد؛ و كوتاه سخن اينكه، خداى تعالى آگاه به حال هر جنبنده‌اى است كه در پهناى زمين، زندگى مى‌كند ... و معلوم است كه رزق، وقتى به روزى خوار مى‌رسد كه روزى دهنده آگاه به حاجت او و باخبر از وضع او و مطلع از محل زندگى او باشد، چه محل زندگى موقت و چه محل زندگى دائمى‌اش.»

#حق_مردم_بر_خدا...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

حق مردم بر خدا

اينكه فرمود:
«عَلَى اللَّهِ رِزْقُها»
روزى هر جنبنده‌اى بر عهده خداست
دلالت مى‌كند كه خداوند روزى همه موجودات را تضمين كرده و يكى از اسماى حسناى الهى نيز «رزّاق» است.
اين اشكال وارد نيست كه چگونه مردم بر خدا حق دارند، زيرا خود پروردگار اين حق را به عهده گرفته، نه اينكه كسى از او طلبكار باشد. مثل اين كه مى‌فرمايد:
«كَتَبَ عَلى‌ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ»
خدا رحمت را بر خود لازم كرده است.
و يا مى‌فرمايد:
«وَ كانَ حَقّاً عَلَيْنا نَصْرُ الْمُؤْمِنينَ»
يارى مؤمنان، حقى است بر عهده ما.

تلاش براى كسب روزى‌ آيا روزى هر كس از آغاز تا پايان عمر، تعيين شده وخواه ناخواه به او مى‌رسد، يا اينكه براى به دست آوردن روزى بايد تلاش كرد؟ بعضى افراد بى‌اراده گمان مى‌كنند انسان نبايد براى كسب روزى كوشش كند، چرا كه روزى مقدّر است و به هر حال به انسان مى‌رسد، و به اصطلاح هيچ دهان بازى بدون روزى نمى‌ماند! اين چنين افراد به بيراهه رفته‌اند و فقط ظاهر بعضى آيات و روايات را گرفته‌اند، بدون آنكه مجموع آنها و رفتار و اعمال معصومان كه مبيّن دين هستند را مورد توجه قرار دهند.
معناى صحيح اين جمله شريفه «روزى هر جنبنده‌اى بر عهده خداست» اين است كه خداوند هم نيازمنديهاى همه موجودات را در جهان خلقت قرار داده و هم توان و وسيله به دست آوردن روزى را به همه موجودات عطا كرده و هم راه بدست آوردن را به آنها نمايانده است. هر موجودى آنچه نياز داشته باشد، در جهان خلقت مى‌يابد. البته كار و كوشش لازم است و معناى تقدير روزى هم همين است.

#سيره_و_روش_معصومان...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

سيره و روش معصومان

سيره و روش معصومان, خود بهترين دليل بر اين است كه انسان وظيفه دارد براى كسب روزى و استفاده از مواهب الهى اقدام كند و نشستن و دهان را باز كردن صحيح نيست و كسى كه قدرت كسب روزى دارد حق ندارد تنبلى پيشه كند و به خيال اينكه خداوند روزى هر موجودى را مى‌رساند، در گوشه‌اى به انتظار بنشيند.
همچنانكه وقتى مى‌گوييم خداوند براى هر كس اجلى قرار داده است كه دير و زود نمى‌شود معنايش اين نيست كه كسى‌ بگويد تا اجل نرسد، نمى‌ميرم، پس خودم را از پشت‌بام پائين مى‌اندازم.

#درسهايى_از_داستان_حضرت_هود_ علیه_السلام...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

درسهايى از داستان حضرت هود (ع)

«وَ الى‌ عادٍ اخاهُمْ هُوداً قالَ يا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ما لَكُمْ مِنْ الهٍ غَيْرُهُ انْ انْتُمْ الّا مُفْتَرُونَ يا قَوْمِ لاأَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ اجْراً انْ اجْرِىَ الّا عَلَى الَّذى‌ فَطَرَنى‌ افَلا تَعْقِلُونَ وَ يا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا الَيْهِ يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً وَ يَزِدْكُمْ قُوَّةً الى‌ قُوَّتِكُمْ وَ لاتَتَوَلَّوْا مُجْرِمينَ قالُوا يا هُودُ ما جِئْتَنا بِبَيِّنَةٍ وَ ما نَحْنُ بِتارِكى‌ الِهَتِنا عَنْ قَوْلِكَ وَ ما نَحْنُ لَكَ بِمُؤْمِنينَ انْ نَقُولُ الَّا اعْتَريكَ بَعْضُ الِهَتِنا بِسُوءٍ، قالَ انّى‌ اشْهِدُ اللَّهَ وَ اشْهَدُوا انّى‌ بَرى‌ءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ مِنْ دُونِهِ فَكيدُونى‌ جَميعاً ثُمَّ لاتُنْظِرُونِ انّى‌ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ رَبّى‌ وَ رَبِّكُمْ، ما مِنْ دابَّةٍ الّا هُوَ اخِذٌ بِناصِيَتِها انَّ رَبّى‌ عَلى‌ صِراطٍ مُسْتَقيمٍ فَانْ تَوَلَّوْ فَقَدْ ابْلَغْتُكُمْ ما ارْسِلْتُ بِهِ الَيْكُمْ وَ يَسْتَخْلِفُ رَبّى‌ قَوْماً غَيْرَكُمْ وَلاتَضُرُّونَهُ شَيْئاً انَّ رَبّى‌ عَلى‌ كُلِّ شَىْ‌ءٍ حَفيظٌ وَ لَمَّا جاءَ امْرُنا نَجَّيْنا هُوداً وَالَّذينَ امَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنَّا وَ نَجَّيْناهُمْ مِنْ عَذابٍ غَليظٍ»[۵۸-۵۰]

و بسوى عاد، برادرشان هود را فرستاديم، (به آنها) گفت: اى قوم من، خدا را پرستش كنيد كه جز او معبودى براى شما نيست، شما به خدا افترا مى‌بنديد. قوم من، من از شما اجر و مزدى بر ابلاغ رسالت نمى‌طلبم، اجر و مزد من بر كسى است كه مرا آفريده، آيا نمى‌انديشيد؟ اى قوم من! از پروردگارتان آمرزش طلب كنيد. سپس بسوى او بازگرديد تا (باران) آسمان را پى در پى بر شما بفرستد و نيرويى بر نيروى شما بيفزايد، و به نابكارى و عصيان، روى (از حق) برنتابيد. گفتند: اى هود! تو دليلى براى ما نياورده‌اى، ما با حرف تو خدايان خود را ترك نمى‌گوييم و به تو ايمان نداريم. ما فقط- درباره تو- مى‌گوييم تو به نفرين بعضى از خدايان ما دچار بيمارى روانى شده‌اى. (هود) گفت: من خدا را به شهادت مى‌طلبم شما نيز گواه باشيد كه من از آنچه شريك- خدا- قرار مى‌دهيد بيزارم. شما با همه خدايانتان يكسره حيله كنيد و مرا مهلت ندهيد، چرا كه من بر اللَّه كه پروردگار من و شماست توكّل كرده‌ام، هيچ جنبنده‌اى نيست مگر اينكه خدا بر وى تسلّط دارد، پروردگار من بر صراط مستقيم است اگر روى گردانديد اين را بدانيد كه من پيام رسالت را به شما ابلاغ كردم، و خداوند گروه ديگرى را جانشين شما مى‌كند و شما كمترين ضررى به او نمى‌رسانيد. پروردگار من حافظ و نگهبان هر چيز است. و چون فرمان ما از راه سر رسيد، هود را با رحمت و مهربانى به همراهى ساير مؤمنان، نجات بخشيديم و از عذاب سخت و دشوارى كه دامن آنان را فرا گرفت، نجات داديم.

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

در سوره هود- همان طور كه در گذشته گفتيم- سرگذشت دعوت پنج پيامبر بزرگ آمده است.
آيات فوق[آیات ۵۰ الی ۵۸] به بيان رسالت هود پيامبر (ع) پرداخته است.
نخستين آيه، اشاره به نخستين دعوت هود دارد- كه نخستين دعوت تمام انبيا نيز هست- يعنى دعوت بسوى توحيد و نفى هرگونه شرك (يا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ما مِنْ الهٍ غَيْرُهُ).
توحيد از آن جهت محور دعوت تمام انبيا قرار گرفته كه همچون روحى در كالبد تمام معارف و احكام دين جريان دارد و حقيقت يگانه‌اى است كه همه معارف و احكام دين، شاخ و برگ آنند. در حقيقت توحيد اصل واحدى است كه وقتى تفصيل داده شود و شكافته گردد به صورت اين احكام و معارف در مى‌آيد و وقتى اين احكام و معارف را فشرده كنيم، به آن اصل واحد برمى‌گردد.

اصل توحيد

اصل توحيد غرض واحدى است كه در هر موردى به تناسب، شكل خاص آن مورد را به خود مى‌گيرد. در يك مورد اصل دينى است، در موردى دستورالعمل اخلاقى و در موردى، حكم اخلاقى يا قضايى يا سياسى است ولى همه اين شاخه‌ها در همان راستاست وهر چه ريز شود و مفصّل گردد از آن راستا خارج نمى‌شود.
توحيد در مقام اعتقاد به صورت اثبات اسما و صفات حسناى الهى است و در مقام اخلاق، آدمى را متخلّق به اخلاق كريمه‌اى همچون رضا، تسليم، صبر، شجاعت و ... مى‌سازد و در مرحله عمل او را وادار به انجام اعمال صالح و دورى از محرمات مى‌كند.
همه عقايد، اصول اخلاقى و احكام دين نشأت گرفته از اصل توحيد و دعوت كننده به سوى آن است و هيچ عقيده، خُلق پاك و نيك و حكم عملى نيست كه با آن تعارض داشته باشد و به عبارت ديگر، توحيد لبّ و مغز همه عقايد، اخلاق و احكام‌دينى است.

#پاداش_نخواستن_براى _تبليغ‌ 

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

پاداش نخواستن براى تبليغ‌

اين خصيصه پيشوايان واقعى است كه اقدامشان فقط براى انجام وظيفه الهى است و براى اينكه بتوانند به دور از هر گونه اتهام و در نهايت آزادى، ابلاغ رسالت كنند و پيروانشان را از انحراف و كجروى بازدارند، خود را از وابستگى و نيازمندى به آنان دور مى‌دارند تا منحرفان نتوانند از راه تطميع، تهديد و تحت فشار قرار دادن و قطع كمكهاى مادى، آنان را از مسير رسالت جدا كنند. از طرف ديگر، اَجر نخواستن براى ابلاغ رسالت و هدايت مردم، خود سبب مى‌شود كه آنان به پيامبران متمايل شوند و بر صدق و راستى آنان معتقد گردند؛ به همين دليل در آيات فوق[۵۸-۵۰]و ديگر آيات قرآن، مى‌خوانيم كه پيامبران در طول دعوت خود، اعلام مى‌كردند كه انتظار پاداش از پيروانشان را ندارند.

#بهره‌هاى_دنيايى_استغفار...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

بهره‌هاى دنيايى استغفار

در آيه 52 پيوند روشنى ميان مسائل معنوى و مادى برقرار ساخته و استغفار از گناه و بازگشت به سوى خدا را باعث نزول باران و مايه آبادانى، سرسبزى و اضافه شدن نيرويى بر نيروها معرفى مى‌كند.
از آيه مورد بحث استفاده مى‌شود كه ايمان به خدا و تقوا نه تنها از نيروى انسانها نمى‌كاهد، بلكه نيروهاى مادى را افزايش مى‌دهد و در سايه آن، انسانها قادر خواهند بود تا اجتماعى آباد، اقتصادى سالم و جامعه‌اى پرقدرت، آزاد و مستقل داشته باشند.
همچنين دلالت دارد كه علاوه بر علل مادّى، علل ديگرى نيز در جهان خلقت مؤثرند و وسعت و تنگى روزى، آسايش و رفاه وامنيت يا ناامنى، وحشت و فقر هم علل مادى دارد و هم علل معنوى. همان طور كه اعراض از ياد خدا، ظلم و ستم و طغيانگرى سبب قطع رحمت خدا، تسلط اشرار و فساد مى‌گردد، استغفار، ايمان و تقوا نيز سبب گسترش بركات، نزول رحمت و رفاه و امنيت مى‌گردد. اين حقيقت، در بسيارى از آيات ديگر قرآن به چشم مى‌خورد، از جمله در سوره نوح آيه ده تا دوازده از زبان اين پيامبر بزرگ مى‌خوانيم:

«فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ انَّهُ كانَ غَفَّاراً يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً وَ يُمْدِدْكُمْ بِامْوالٍ وَ بَنينَ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ انْهاراً»

به آنها گفتم از گناهان خود در پيشگاه پروردگارتان استغفار كنيد كه او آمرزنده است، تا باران آسمان را پشت سر هم بر شما فرو ريزد و شما را با اموال و فرزندان كمك بخشد و باغها و نهرهايى براى شما قرار دهد.

و در همين سوره، قرآن مجيد بعد از دعوت به توحيد مى‌فرمايد: از شرك و گناهان‌ 
استغفار كنيد و به سوى خدا روآوريد تا شما را از متاع نيكو و زندگى گوارا بهره‌مند گرداند.

#عناد_قوم_عاد...

https://t.me/shahrenuraniquran