دیه اعضای بدن

[امیرحسین تسلیمی]

هر جنایتی که بر عضو کسی وارد شود و شرعاً مقدار خاصی به عنوان دیه برای آن تعیین نشده باشد جانی باید ارش بپردازد.

نکته:ارش در متون فقه به ما به التفاوت جنس سالم و معیوب گفته میشود که تعاریف متعددی مشابه با تعریف ذکر شده در زمینه های گوناگون برای آن بکار میرود.


فصل اول - دیه مو

ماده ۳۶۸

هر گاه کسی موی سر یا صورت مردی را طوری از بین ببرد که دیگر نروید عهده‌دار دیه‌ی کامل خواهد بود و اگر دوباره بروید نسبت به موی سر ضامن ارش است و نسبت به ریش ثلث دیه‌ی کامل را عهده‌دار خواهد بود.
ماده ۳۶۹

هر گاه کسی موی سر زنی را طوری از بین ببرد که دیگر نروید، ضامن دیه کامل زن می‌باشد و اگر دوباره بروید عهده‌دار مهرالمثل خواهد بود و در این حکم فرقی میان کوچک و بزرگ نیست‌.
تبصره: اگر مهرالمثل بیش از دیه کامل باشد فقط به مقدار دیه‌ی کامل پرداخت می‌شود.
ماده ۳۷۰

هر گاه مقداری از موهای از بین رفته دوباره بروید و مقدار دیگر نروید، نسبت مقداری که نمی‌روید با تمام سر ملاحظه‌ می‌شود و دیه به همان نسبت دریافت می‌گردد.
ماده ۳۷۱

تشخیص روییدن مجدد مو و نروییدن آن با خبره است و اگر طبق نظر خبره دیه یا ارش پرداخت شده و بعد از آن دوباره ‌رویید باید مقدار زاید بر ارش به جانی مسترد شود.
ماده ۳۷۲

دیه‌ی موهای مجموع دو ابرو در صورتی که هرگز نروید پانصد دینار است و دیه‌ی هر کدام دویست و پنجاه دینار و دیه‌ی هر مقدار از یک ابرو به همان نسبت خواهد بود و اگر دوباره روییده شود در همه‌ی موارد ارش است و اگر مقداری از آن دوباره روییده شود و مقدار دیگر هرگز نروید نسبت به آن مقدار که مجدداً روییده شود ارش است و نسبت به آن مقدار که روییده نمی‌شود دیه با احتساب مقدار مساحت تعیین می‌شود.
ماده ۳۷۳

از بین بردن موهای ‌پلک ‌چشم موجب ‌ارش ‌است خواه دوباره بروید خواه نروید و خواه تمام آن باشد و خواه بعض آن‌.
ماده ۳۷۴

از بین بردن مو در صورتی موجب دیه یا ارش می‌شود که به تنهایی باشد نه با از بین بردن عضو یا کندن پوست و مانند آن که‌ در این موارد فقط دیه‌ی عضو قطع‌شده یا مانند آن پرداخت می‌گردد.


در فصل دوم به دیه چشم ها خواهیم پرداخت.