شناسایی اقسام حال در سوره ی بقره

[گل مريم]

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ
الم ﴿١﴾ذَٰلِكَ الْكِتَابُ لَا رَ‌يْبَ ۛ فِيهِ ۛ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ ﴿٢﴾الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَ‌زَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ ﴿٣﴾وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ وَبِالْآخِرَ‌ةِ هُمْ يُوقِنُونَ ﴿٤﴾أُولَـٰئِكَ عَلَىٰ هُدًى مِّن رَّ‌بِّهِمْ ۖ وَأُولَـٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿٥﴾

با نام خدا شروع می کنیم شنایی اقسام حال رو در آیات سوره ی بقره.
این تاپیک إن شاءالله حاصل کار گل مریم و دیگر دوستانیست که در جمع آوری اقسام حال در آیات نورانی قرآن همکاری می کنند.
لطفا در صورت کپی از مطالب حتما با ذکر منبع(شهر نورانی قرآن) اقدام فرمایید. اجرتون با صاحب قرآن إن شاءالله


لَا رَ‌يْبَ ۛ فِيهِ ۛ جمله ی حالیه هست. علت آن معرفه نقش شبه جمله یا جمله حال


هُدًى حال از ضمیر فیه یعنی لَا رَ‌يْبَ ۛ فِيهِ هادیاً

[گل مريم]

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم

وَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّـهِ وَبِالْيَوْمِ الْآخِرِ‌ وَمَا هُم بِمُؤْمِنِينَ ﴿٨﴾

واو حالیه علت سر جمله ی اسمیه اومده. و ما هم بمؤمنین توضیحی هست برای جمله ی قبل واو

مَا هُم بِمُؤْمِنِينَ جمله ی اسمیه در محل نصب حال

يُخَادِعُونَ اللَّـهَ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَمَا يَخْدَعُونَ إِلَّا أَنفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُ‌ونَ ﴿٩﴾

جمله ی يُخَادِعُونَ در محل نصب حال از فاعل یقول یا از ضمیری که در مؤمنین پوشیده هست. یعنی در حالی که ایشان نیرنگ میزنند خدا را...

واو حالیه

مَا يَخْدَعُونَ در محل نصب حال از فاعل یخادعون

واو حالیه

مَا يَشْعُرُ‌ونَ در محل نصب حال از فاعل یخادعون

[گل مريم]

تا ایه ۱۵ حال نداریم

ایه ۱۵

جمله ی یعمهون در محل نصب حال است به علت ضمیر نصب در یمدهم

یعنی مهلت میدهد ایشان را.
در چه حالی
در حالیکه سرگردان بمانند


ایه ۱۷

جمله ی لایبصرون در محل نصب حال به خاطر ضمیر نصب در ترکهم

ترک میکند ایشان را
در چه حالی
در حالیکه نمی بینند.

[گل مريم]

آیه ۱۹

جمله ی فیه ظلمات در محل نصب حال برای این که قبل آن معرفه اومده السماء

[گل مريم]

الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْ‌ضَ فِرَ‌اشًا وَالسَّمَاءَ بِنَاءً وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَ‌جَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَ‌اتِ رِ‌زْقًا لَّكُمْ ۖ فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّـهِ أَندَادًا وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿٢٢﴾

فراشاً حال مفرد و منصوب
بناءً حال مفرد و منصوب

واو حالیه
جمله ی انتم تعلمون در محل نصب حال


فَإِن لَّمْ تَفْعَلُوا وَلَن تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ‌ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَ‌ةُ ۖ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِ‌ينَ ﴿٢٤﴾

جمله ی اعدت حال هست به سبب معرفه بودن الحجارة

[گل مريم]

وَبَشِّرِ‌ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِ‌ي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ‌ ۖ كُلَّمَا رُ‌زِقُوا مِنْهَا مِن ثَمَرَ‌ةٍ رِّ‌زْقًا ۙ قَالُوا هَـٰذَا الَّذِي رُ‌زِقْنَا مِن قَبْلُ ۖ وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهًا ۖ وَلَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَ‌ةٌ ۖ وَهُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿٢٥﴾


وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهًا
واو در این جمله یا حالیه هست یا اعتراضیه

متشابها حال مفرد و منصوب

جمله ی أُتُوا در محل نصب حال یا محلی برایش نیست اعتراضیه
جمله ی هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ در محل نصب حال از ضمیر در لهم

[گل مريم]

إِنَّ اللَّـهَ لَا يَسْتَحْيِي أَن يَضْرِ‌بَ مَثَلًا مَّا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا ۚ فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا فَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّ‌بِّهِمْ ۖ وَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُ‌وا فَيَقُولُونَ مَاذَا أَرَ‌ادَ اللَّـهُ بِهَـٰذَامَثَلًا ۘ يُضِلُّ بِهِ كَثِيرً‌ا وَيَهْدِي بِهِ كَثِيرً‌ا ۚ وَمَا يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفَاسِقِينَ ﴿٢٦﴾

مَثَلًا ۘ: تمیز برای اسم اشاره و منصوب یا حال

كَيْفَ تَكْفُرُ‌ونَ بِاللَّـهِ وَكُنتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْيَاكُمْ ۖ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْ‌جَعُونَ ﴿٢٨﴾

کیف: اسم استفهام مبنی در محل نصب حال از واو در تکفرون
واو حالیه
كُنتُمْ أَمْوَاتًادر محل نصب حال به تقدیر قد

[گل مريم]

إِنَّ اللَّـهَ لَا يَسْتَحْيِي أَن يَضْرِ‌بَ مَثَلًا مَّا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا ۚ فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا فَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّ‌بِّهِمْ ۖ وَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُ‌وا فَيَقُولُونَ مَاذَا أَرَ‌ادَ اللَّـهُ بِهَـٰذَا مَثَلًا ۘ يُضِلُّ بِهِ كَثِيرً‌ا وَيَهْدِي بِهِ كَثِيرً‌ا ۚ وَمَا يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفَاسِقِينَ ﴿٢٦﴾

مَثَلًا در این جا نقش تمیز برای اسم اشاره هذا را دارد یا حال است یعنی درحالی که مثال زده شده

جمله ی يُضِلُّ بِهِ كَثِيرً‌ا در محل نصب صفت برای مثلا هست ولی
جایزه که باشه در محل نصب حال برای لفظ جلاله الله

[گل مريم]

كَيْفَ تَكْفُرُ‌ونَ بِاللَّـهِ وَكُنتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْيَاكُمْ ۖ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْ‌جَعُونَ ﴿٢٨﴾

كَيْفَ اسم استفهام برای تعجب در محل نصب حال برای واو در تکفرون

وَ حالیه است . حالت فاعل رو در انجام فعل نشون میده. و جمله ی بعد واو توضیح بیشتری برای نشان دادن حالت فاعل در جمله ی قبل واو هست.

كُنتُمْ أَمْوَاتًا: جنله ی بعد واو حالیه در محل نصب حال است با تقدیر قد ( و قد كُنتُمْ أَمْوَاتًا )

یعنی در چه حالی کفر می ورزید به خدا و حال آن که شما بودید مردگانی.

[هندیانی]

هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُم مَّا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ اسْتَوَىٰ إِلَى السَّمَاءِ فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ ۚ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿٢٩﴾
جَمِيعًا حال منصوب یعنی مجتمعین

وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ واو حالیه و جمله یهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ در محل نصب حال


وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً ۖ قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ ۖ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿٣٠﴾

وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ: واو حالیه و جمله ی نُسَبِّحُ بِحَمْدِك در محل نصب حال