از جمله دعاهاي شريفي كه شيعه اهتمام كامل به خواندن آن دارد و از دعاهايي كه در ميان جوامع شيعي و ديني به خوبي جا افتاده و از پايگاه رفيع و موقعيّت والايي برخوردار است، دعاي
ندبه ميباشد.
دعاي شريف ندبه مشتمل بر بخش مهم و عمدهاي از اعتقادات حقّه مانند توحيد، نبوّت عامّه و خاصّه و فضايل بيشمار اهل بيت عصمت و طهارت«عليهالسلام» و نيز جريان غيبت حضرت بقية الله مهدي موعود، ارواحنا فداه است و حاوي اظهار غم، اندوه، آه و حسرت درغم جدايي آن سرور ابرار ميباشد.
مضامين عالي و دلنشين آن طوري است كه گاهي اشخاصي را تكان ميدهد و برنامة زندگي آنها را به كلّي متحوّل ميسازد، و از اعمال خلاف خود دست برداشته رو به خدا و امام زمان «عليهالسلام» ميآورند.
نام دعاهايي كه از خاندان پيامبر به ما رسيده و از خواندن آنها بهرهمند ميشويم، گاهي برگرفته از نام راويان آنهاست مانند دعاي شريف كميل كه به نام كميل بن زياد نخعي، راوي آن دعاي مبارك، شهرت يافته و نيز دعاي ابوحمزة ثمالي كه چون ابوحمزه از اصحاب حضرت علي بن الحسين سجاد«عليهالسلام»، اين دعا را از آن بزرگوار نقل كرده بدين نام مشهور شده است. و گاهي اسم دعايي برگرفته از كلماتي است كه در خود آن دعا بكار رفته است، مانند دعاي مجير كه چون در اين دعا مكرّر ذكر (يا مجير) شده، لذا به اسم دعاي مجير نام گرفته است. و يا دعاي صباح اميرالمومنين «عليهالسلام» كه در آغاز آن كلمة صباح آمده چنانكه ميخوانيم: اللهُمَّ يا مَنْ دَلَعَ لِسانَ الصَّباحِ بِنُطْقِ تَبَلُّجِه، از اين رو اشتهار به دعاي صباح پيدا كرده. البته در دعاي صباح مناسبت ديگري هم هست و آن اين است كه دعاي مزبور مربوط به وقت صبح ميباشد.
و در بعضي موارد نام دعا برگرفتة از مضمون آن دعا است مانند دعاي سمات، زيرا سمات به معني علامات و نشانههاست و اين دعا مشتمل بر نشانهها و اسرار عجيب الهي است.
اكنون دعاي شريفه ندبه ممكن است از قبيل قسم دوّم باشد، زيرا در اين دعا ميخوانيم: وَ ايّاهُم فَلْيَنْدُبِ النّادِبُونَ كه فعل مضارع و اسم فاعل ندبه ذكر شده است و ممكن است از قبيل قسم سوم باشد، زيرا اين دعاي مبارك پر از ندبه، مطالب گريهخيز و تعبيرات دل شكن است، كه از عمق جان ياران دلسوخته و دلباختة امام زمان ارواحنا فداه برخاسته است.
دعاي مزبور را عدهاي از علماي بزرگ و متعبّد و محتاط در دين و گروهي از ماهران در سندها و متخصص در رجال و درايه نقل كردهاند
سيد جليل، صاحب مناقب فراوان و كرامات باهرة بسيار، سيد رضي الدين علي بن طاووس، قدس سره الشريف كه از اعلام قرن هفتم هجري بوده و مقامات عالية او در علميّت، زهد و تقوا، عبادت، سير و سلوك الي الله و اخلاق و عرفان و مكاشفات، قابل انكار نيست، بلكه بر اهل اطلاع و محققين روشن و آشكار و مورد اذعان است، اين دعا را نقل فرمودهاند و مهمتر آنكه نه در يك كتاب بلكه در دو كتاب از نوشتههاي شريف خود آن را آورده است كه يكي كتاب مقدس و ارزشمند اقبال الاعمال[1] و ديگري كتاب شريف مصباح الزاير[2] ميباشد و اين خود صحّه گذاشتن به سند اين دعاي شريف و صدور آن ميباشد.
و ..
[1]. ص 295 -299.
[2]. فصل هفتم.
ازكتاب حديث آرزومندي
شرحي بر دعاي ندبه
آيت الله كريمي جهرمي