جلسه سیزدهم.نحو(تمیز)

[تسلیمی]

دانشجویان محترم سلام.وقتتون بخیر


به جلسه سیزدهم درس نحو خوش آمدید.


جلسه ی امروز را می خواهیم به بحث تمیز اختصاص بدیم.

[تسلیمی]

تمیز : نکره ی جامدی است که ابهام ماقبلش را از بین می برد.(اغلب در ترجمه ی فارسی در جواب " از چه نظر؟" می آید.)



تمیز به دو دسته تقسیم می شود :


1- مفرد :آن است که ابهام یک اسم را بر طرف می کند.


2- نسبت : آن است که ابهام در جمله را برطرف می کند.


مثال :

عندی رطلٌ زیتاً (تمیز مفرد)

اشتهرَ التاجرُ أمانةً (تمیز نسبت)

[تسلیمی]

تمیز مفرد در چهار موضع واقع می شود :

*مساحت : هذا ذراعٌ أرضاً

*وزن : عندی رطلٌ عسلاً

*کیل یا پیمانه : أعطیتُ الفقیرَ مُدّاً قُمحاً

*عدد که بر دو قسم است :

1- صریح : عندی ثلاثون قلماً

2- کنایه : کم سطراً کتبتِ؟

[تسلیمی]

اسمی که بعد از اسماء مقادیر قرار می گیرد،چهار وجه دارد :

1- نصب : بنابر تمیز بودن { عندی رطلٌ زیتاً }

2- جر : بنابر مضاف بودن { عندی رطلٌ زیتٍ }

3- رفع : بنابر بدل بودن برای اسم ماقبل { عندی رطلُ زیتٌ }

4- جر : مجرور به "مِن" بودن {عندی رطلٌ مِن زیتٍ }




نکته :

در موارد زیر همانند اسماء مقادیر اسم بعد خود را بنابر تمیز بودن منصوب می کنند.

* آنچه بر مماثلت یا معاینت دلالت دارد. { مَن لَنا بمثلک بطلاً }

* آنچه بر تعجب دلالت کند. { یا لَها لیلةً }

[تسلیمی]

نکته :

* تمیز عدد 19-11 و هر چه ما بین آن ها می باشد؛مفرد و منصوب است.

* تمیز عدد 10-3 و هر آنچه مابین آنه می باشد،جمع و مجرور به مضاف است.

* تمیز عدد 100 و 1000 ،مفرد و مجرور است.




تمیز نسبت در مواضع زیر می باشد :

1- یا منقول از فاعل است { فاضَ الإناءُ ماءً }

2- یا منقول از مفعول است { حصدنا الارضَ قُمحاً }

3- یا منقول از مبتدا است { زیدٌ أرجحُ منک عقلاً }

4- یا از چیزی منقول نیست { کفی بالموت واعظاً }

[تسلیمی]

دانشجویان محترم اگر سؤالی باشه من در خدمتم