فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَا ۚ كَذَٰلِكَ يُحْيِي اللَّـهُ الْمَوْتَىٰ وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ ﴿٧٣﴾
پس گفتیم: بزنید او را(فرد مقتول) به بعـضی آن(قسمتی از گاو)، اینچنین زنده می کند خدا مردگان را و نشان می دهد شما را آیاتش را. امید است، اندیشه کنید.(73)
كدام عضو؟
در پاسخ به اين پرسش كه منظور از عضو حيوان سربريده در اين جمله از آيه شريفه كدامين عضو بوده، ديدگاهها متفاوت است:
1. برخى همچون مجاهد و ديگران برآنند كه منظور، ران گاو بوده است؛ كه با آن به مقتول زده شد و به خواست خدا برخاست و كشنده خويش را معرّفى كرد و دگرباره جهان را بدرود گفت.
2. عدّه اى چون سعيدبن جبير بر اين اعتقادند كه منظور، دُم آن حيوان بوده است.
3. دستهاى گفته اند: منظور، زبان گاو بوده است.
4. و پاره اى ديگر، قطعه اى از استخوانهاى او را معرّفى كرده اند.
5. بعضى معتقدند كه عضو مورد نظر، پاره گوشت ميان دو كتف حيوان بوده است.
6. و گروهى نيز، عضو ديگرى از آن حيوان را عنوان ساخته اند.
با تعمّق در آيه شريفه و واژه هاى آن، مى توان دريافت كه همه اين ديدگاهها در حدّ يك احتمال مطرح است.
راز اين دستور
از آنجا كه جامعه نوين بنى اسرائيل، قربانى دادن در راه خدا را از بهترين و نزديكترين راههاى تقرّب به او مى دانست و براى اين كار خداپسندانه قربانگاهى آماده ساخته بود كه جز شايسته كرداران در آن وارد نمى شدند، خداى جهان آفرين دستور داد اين مشكل اجتماعى را با تقرّب به خدا و انجام دادن قربانى حل كنند؛ و اين درس انسان ساز را به آنان و آيندگان آموخت كه در مشكلات و رخدادهاى سخت، خداى را فراموش نسازند و پيش از هر تلاشى به او تقرّب جويند و طبق مقررّات او به جنگ ناهنجاريها بروند.(مجمع البیان)