معارفی از سوره های قرآن(سوره ی اعراف)

[دژدان]

معارف قرآن, جلد 2
نویسنده, جمعی از نویسندگان
فصل سوم
معارفى از سوره اعراف

[دژدان]

اقتضاى عبوديت و بندگى

اقتضاى عبوديت و بندگى, اطاعت محض از مولاست همچنان كه اقرار به علم و حكمت حق‌تعالى نيز اذعان به صحيح بودن امر او را در پى دارد.
خداوند نيز در توبيخ شيطان بدون اينكه استدلال او را ابطال كند، به وظيفه اطاعت محض و بى‌چون و چرا از امر توجه داده و مى‌پرسد:
آن‌گاه كه تو را امر به سجده كردم، چه چيز تو را از سجده كردن بازداشت؟
استكبار و كفر پنهان ابليس‌ شيطان گرچه معتقد به خالقيت، قاهريت و ربوبيت تكوينى حق‌تعالى بود ولى اين اعتقاد، اصيل و واقعى نبود.
و از همان ابتدا براى خودش در جنب عزّت، شرافت و استقلال حق تعالى، عزت، شرافت و استقلال قائل بود ولى اين اعتقاد باطنى‌اش را مستور داشته و زمينه‌اى براى ظهور اين اعتقادش پيش نيامده بود.
شيطان از جمله جنيانى بود كه با عبادت مدارج ترقى را طى كرده و در زمره ملائكه قرار گرفته بود و در اينجا امر به سجده بر آدم عليه السلام متوجه او نيز شد. قبل از اين امر، او خود را شايسته مقام قدس ملائك مى‌ديد و خود را در اين مقام مى‌يافت و با ملائك به پيشگاه خداوند پيشانى بندگى بر خاك مى‌ساييد و اين اظهار ذلت و عبوديت مطابق ميل‌و هواى او بود ولى وقتى امر سجده بر آدم متوجه او گشت و مأمور شد به موجودى خاكى اظهار خضوع كند و در برابر كرامت و فضيلت او كرنش نمايد، نتوانست اعتراض، استكبار و كفر و عناد خويش را پنهان كند و كفر مستور او آشكار گشت.

#عبرت_از_سرانجام_ابليس‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

عبرت از سرانجام ابليس‌

تمام بدبختى شيطان، زاييده تكبّر و خود بزرگ‌بينى او بود، تا جايى كه علم و حكمت خداوند را انكار كرد و به فرمان او خرده گرفت. بدين جهت، به جاى بزرگى، پستى و ذلّت را براى خويش خريد و مغضوب و رانده درگاه الهى شد.
اين آزمون بزرگى براى انسانهاست تا بدانند: تكبّر، خود بزرگ‌بينى، فخر فروشى و انحراف از مسير تواضع و فروتنى در مقابل خداوند و انسانها، سرانجام شومى دارد.
امام على عليه السلام در خطبه قاصعه در نكوهش كبر و خودخواهى چنين مى‌گويد:
از كار خدا درباره شيطان عبرت گيريد، كه [عبادت و] بندگى طولانى و كوشش فراوانِ او را به‌خاطر لحظه‌اى سركشى، تباه ساخت.
او شش هزار سال عبادت كرده بود- كه معلوم نيست از سالهاى دنيا بوده يا سالهاى آخرت- پس چه كسى بعد از ابليس با داشتن چنين گناهى از كيفر خدا مصون مى‌ماند.

اخطار به فرزندان آدم‌

«يا بَنى‌ آدَمَ لا يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطانُ كَما اخْرَجَ ابَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ يَنْزِعُ عَنْهُما لِباسَهُما لِيُرِيَهُما سَوْاتِهِما انَّهُ يَريكُمْ هُوَ وَ قَبيلُهُ مِنْ حَيْثُ لا تَرَوْنَهُمْ انَّا جَعَلْنَا الشَّياطينَ اوْلِياءَ لِلَّذينَ لا يُؤْمِنُونَ» (اعراف، آيه 27)
اى فرزندان آدم! شيطان شما را نفريبد چنان‌كه پدر و مادر شما را از بهشت بيرون كرد، لباسشان را از تنشان بيرون آورد تا عورتشان را به آنان نشان دهد، همانا او و همكارانش شما را مى‌بينند از جايى كه شما آنها را نمى‌بينيد، همانا ما شيطانها را سرپرست كسانى قرار داديم كه ايمان نمى‌آورند.

#تقوا_پوشاننده_معايب‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

تقوا، پوشاننده معايب‌

اين آيه[آیه ۲۷] اگر چه با خطاب «بنى آدم»، شروع شده، ولى برحسب معنا ادامه آيه قبل است كه خداوند فرمود:
☆اى فرزندان آدم! ما بر شما لباسى فروفرستاديم كه عورتهاى شما را مى‌پوشاند و نيز پوششى زيبا نازل كرديم، و لباس تقوا بهتر است كه آن از آيات خداست، شايد ايشان متذكر شوند.
بنابراين، معناى آيه چنين مى‌شود:
☆اى فرزندان آدم! بدانيد كه براى شما معايب و نواقص باطنى است كه آشكار شدن آنها باعث رسوايى شماست همچون عورت ظاهرى كه آشكار شدنش باعث رسوايى و عار است و جز لباس تقوا، چيزى آنها را نمى‌پوشاند و خداوند براى پوشاندن آنها، شما را به‌وسيله فطرت و پيامبران به لباس تقوا راهنمايى كرد تا با آن زشتيهاى باطنى خود را بپوشانيد و مانع ظهور آنها شويد زنهار كه شيطان فريبتان ندهد و جامه فطرى تقوا را كه خدا بر شما پوشانده، از تنتان بيرون نكند همانطور كه از تن پدر و مادرتان (آدم و حوا) بيرون كرد و عورتهاى مخفى آنها را بدانان نماياند.

#خطر_فريب_شيطان‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

خطر فريب شيطان‌

جمله «او و همكارانش شما را مى‌بينند از جايى‌كه شما آنها را نمى‌بينيد»، در واقع اخطار براى تمام فرزندان آدم و تأكيد بر دورى از فريب شيطان است و مى‌فهماند كه راه نجات از فتنه‌هاى ابليس، بسيار باريك است؛ زيرا وى طورى به انسان نزديك مى‌شود و او را مى‌فريبد كه فريب خورنده نمى‌فهمد.
جمله پايانى آيه

«انّا جعلنا الشياطين اولياء لِلّذين لا يؤمنون»

پاسخ به اين پرسش است كه خداوند دادگر و مهربان چرا دشمنى قدرتمند را بر انسان، مسلط ساخته است؛ دشمنى كه هيچ‌گونه موازنه‌اى ميان توانايى انسانها و قدرت او نيست هر جا كه بخواهدمى‌رود، بدون اينكه كسى حضورش را احساس كند؟
اين آيه در پاسخ مى‌گويد ما شياطين را سرپرست و ولىّ افراد بى‌ايمان قرار داديم يعنى امكان ورود شيطان به قلب و حكومتش بر اعضا، به دست خود انسانهاست.
شيطان وارد بدن و قلب افراد بى‌ايمان مى‌شود. بنابراين، براى او در وجود بندگان خالص خدا و مؤمنان، جايى نيست.

#آراستگى_به_هنگام_عبادت‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

آراستگى به هنگام عبادت‌

«يا بَنى‌ ادَمَ خُذُوا زينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَ كُلُوا وَاشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا انَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفينَ» (اعراف، آيه 31)

اى فرزندان آدم، زينت خود را هنگام رفتن به مسجد با خود برداريد و بخوريد و بياشاميد و اسراف نكنيد، همانا خدا اسراف كنندگان را دوست ندارد.

زينت چيست؟

#زينت چيزى است كه به‌وسيله آن عيوب و موجبات نفرت از بين مى‌رود يا پوشيده مى‌گردد و صاحب زينت به‌وسيله آن زيبا و دوست‌داشتنى مى‌گردد.
#زينت داراى انواع و اقسامى است از جمله:
زينت نفسانى و معنوى
مانند علم، تقوا، اعتقادات حق، اخلاق پاك و نيكو،
زينت جسمانى مانند نيرومندى، موزون بودن بدن، زينت خارجى مانند مال، اولاد و مقام.
در آيه فوق زينت به صورت مطلق و بدون قيد آمده و ظاهراً همه اقسام را در برمى‌گيرد.

#نفى_آداب_جاهلى‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

نفى آداب جاهلى‌

در جاهليت عرب بعضى از اقوام و قبايل آداب غلط و ناپسندى داشتند.
در اين آيه[آیه ۳۱] دو مورد از آنها را نفى مى‌كند.
اول اين‌كه بعضى از قبايل عريان براى طواف خانه كعبه وارد مسجد الحرام مى‌شدند و فقط زنان با آويزان كردن دو تكه پارچه عورتين خود رامى‌پوشاندند.
مردان آنان در روز و زنانشان در شب به طواف خانه مى‌رفتند و معتقد بودند كه نبايد با لباسى كه در آن گناه شده، طواف خانه كرد و به مسجد داخل شد و خارج شدن از لباس را به هنگام طواف، نماد و تفأّلى براى خارج شدن از گناهان و پاك و بى‌پيرايه گشتن مى‌دانستند.
دوم اينكه در طول مدت احرام از خوردن غذاهاى خوب و لذيذ خوددارى مى‌كردند و اندكى طعام بخور و نمير اكتفا مى‌نمودند و اين اعمال را تعظيم خانه مى‌شمردند.
خداوند در اين آيه شريفه اين عادات جاهلى را مردود شمرد و دستور داد در هنگام وارد شدن به مساجد براى نماز يا طواف خانه خدا، هم با پوشيدن لباس عورت خود را بپوشانند و هم به زينتهاى ديگر اعم از زينتهاى مادى مانند لباس فاخر، عطر زدن، شانه‌كردن مو و زينتهاى معنوى مانند ايمان، تقوا و حضور قلب آراسته گردند و هم زينتهاى خارجى مانند اموال و اولاد را باخود همراه ببرند.
تا از اموال درجهت رفع حوائج ديگران بهره گيرند و فرزندان را با نماز و عبادت آشنا و مأنوس سازند و هم در ايام حج و ديگر ايام از خوردنيها و آشاميدنيها و ديگر نعمتهاى خدا به اقتصاد و ميانه‌روى بهره گيرند.

#چند_نكته‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

چند نكته‌

اول, با توجه به آنچه گذشت، معلوم شد كه آراستگى، نظافت و استفاده صحيح از زينتهاى دنيا كارى پسنديده و شايسته است.
متأسفانه هميشه كج‌فهمانى هستند كه زهد و بى‌اعتنايى به دنيا را به ترك زينتهاى دنيا و ژنده‌پوشى و ... تفسير مى‌كنند و استفاده از زينتهاى دنيوى را كارى ناپسند و دور از شأن مؤمنان مى‌پندارند درحالى‌كه زهد به‌ معناى دلبستگى و تعلق نداشتن به دنيا و نعمتهاى زودگذر و زوال‌پذير آن است نه استفاده نكردن از نعمتها و زينتهاى دنيا.
امام صادق عليه السلام فرمود:
وقتى حضرت امير عليه السلام ابن عباس را براى احتجاج روانه كرد، او بهترين لباسش را پوشيد و با بهترين عطر خود را خوشبو كرد و بر بهترين مركبش سوار شد و به‌ سوى آنان رفت.
خوارج چون او را مشاهده كردند به انكار گفتند:
اى‌ابن‌عباس در حالى‌كه تو در نزد ما بهترين افراد هستى، آيا چنين لباسى مى‌پوشى؟
ابن عباس در جواب گفت: اين اولين مطلبى است كه در مورد آن با شما مخاصمه مى‌كنم بعد آيه «قل من حرّم ...» و آيه «خذوا زينتكم ...» را خواند.

#دوم_تجمّل_و_آراستگى...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

تجمّل و آراستگى

دوم, در تجمّل و آراستگى بايد نيت صحيح باشد و به انگيزه‌هاى صحيح و الهى صورت گيرد نه به قصد ربودن دلها، فخر فروشى و ... كه در اين صورت فرد متجمّل مورد قهر خدا قرار گرفته و عقاب و كيفر خداوند در كمين او خواهد بود.

از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل شده است كه فرمود:
_هركس براى غير خدا بوى خوش استعمال كند، بد بوتر از مردار به صحنه قيامت خواهدآمد.
_هر زنى‌كه عطر بزند و از كنار قومى بگذرد تا عطر او به مشامشان برسد، آن زن زناكار است.
_هر كس لباسى برگيرد كه بدان مباهات كند و نظرها را جلب نمايد، تا آن لباس را از تن درنياورده، مورد نظر خدا قرار نخواهد گرفت.

سوم- در تجمل مثل كارهاى ديگر بايد ميانه‌روى باشد.
همچنان كه ترك تجمّل و ژنده‌ پوشى پسنديده نيست، زياده‌روى نيز ناپسند است. بنابر بيان امام صادق عليه السلام مال وديعه خدا نزد بندگان است كه اجازه داده آن را براى تهيه خوراك، پوشاك، مسكن، مركب، ازدواج و ديگر احتياجات زندگى در حد اعتدال و ميانه‌روى مصرف كنند و مابقى آن را براى رفع حاجت نيازمندان جامعه انفاق كنند و اگر كسى از حد اعتدال، بيشتر مصرف كند، جزء مسرفان خواهد بود.
رسول خدا از دو نوع لباس نهى فرمود، لباسى كه در زيبايى مشهور باشد و انسان را مورد توجه همگان قرار دهد و لباسى كه در زشتى مشهور باشد.
لباس اگر مطابق عرف جامعه نباشد و زشتى و ناپسندى آن آشكار و واضح باشد، سبب تحقير و خوارى پوشنده مى‌گردد و مؤمن نبايد شخصيت خود را تخريب و خود را خوار گرداند. اگر لباس خيلى زيبا و جالب هم باشد، علاوه بر اينكه سبب مشهور شدن صاحبش مى‌گردد، ممكن است او را به تكبّر و تبختر وادارد.

#هر_امتى_مهلتى_دارد...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

هر امّتى مهلتى دارد

«لِكُلِّ امَّةٍ اجَلٌ، فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا يَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ» (اعراف، آيه 34)
براى هر امتى زمان معيّنى است كه هرگاه فرا رسد، نه ساعتى از آن تأخير مى‌كنند و نه بر آن پيشى مى‌گيرند.

علّت فروپاشى ملتها

خداوند در اين آيه، به يكى از قوانين آفرينش يعنى فنا و نيستى ملّتها اشاره مى‌كند.
بايد دانست كه مرگ و حيات، مخصوص افراد انسان نيست، بلكه اقوام و جمعيتها و جامعه‌ها را نيز برمى‌گيرد.
با اين تفاوت كه فنا و نابودى ملّتها اغلب بر اثر انحراف از مسير حق و عدالت و رو آوردن به ظلم و ستم و فرو رفتن در منجلاب گناه و شهوات و دورى از خداست.
جوامعى كه چنين باشند، در سراشيبى سقوط و فروپاشى قرار مى‌گيرند.
بررسى سقوط تمدنهايى مثل تمدن بابل و فراعنه مصر، قوم سبأ، كلدانيان و مسلمانان اندلس و ... اين حقيقت را نمايش مى‌دهد كه در لحظه فرا رسيدن فرمان نابودى از طرف خداوند، حتى ساعتى نتوانستند پايه‌هاى لرزان حكومت خويش را نگه دارند.
بنابراين، تاريخ تمدنها و فرهنگهاى گذشتگان بايد فرا روى جوامع امروز بشرى باشد، و بدانند كه اگر جامعه‌اى از مسير حق، عدالت و خداپرستى خارج شود و در سراشيبى سقوط در منجلاب گناه، ظلم، فساد اخلاقى و جنسى قرار گيرد، ناگزير از تن دادن به اين سنت مسلّم خداوندى است.

#معناى_ساعة...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

معناى «ساعة»

بايد توجه داشت كه تعبير «ساعة» به‌معناى جزئى از اجزاى زمان، گاهى لحظه و گاهى مقدار كمى از زمان است، هر چند در عرف امروز، به 124 شبانه‌روز گفته مى‌شود.

نزاع دوزخيان‌

«قالَ ادْخُلُوا فى‌ امَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْانْسِ فِى النَّارِ كُلَّما دَخَلَتْ امَّةٌ لَعَنَتْ اخْتَها حَتَّى اذَا ادَّارَكُوا فيها جَميعاً قالَتْ اخْريهُمْ لِاوليهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ اضَلُّونا فَاتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ قالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَ لكِنْ لا تَعْلَمُونَ وَ قالَتْ اوليهُمْ لِاخْريهُمْ فَما كانَ لَكُمْ عَلَيْنا مِنْ فَضْلٍ فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما كُنْتُمْ تَكْسِبُونَ» (اعراف، آيات 38- 39)
(خداوند به آنها) مى‌گويد: در صف گروههاى پيش از خود، از جن و انس در آتش، داخل شويد هر زمان گروهى وارد مى‌شود. همتاى خود را لعن مى‌كند وقتى همگى در دوزخ گرد آيند گروه پيروان درباره پيشوايان خود مى‌گويند: خداوندا! اينها ما را گمراه ساختند، پس كيفر آنها را از آتش دو برابر كن، خداوند گويد همه را (عذاب) دو چندان است، ولى شما نمى‌دانيد. و گروه پيشوايان به پيروان گويند: شما بر ما امتيازى نداشتيد، پس به كيفر كارهايى كه مى‌كرديد، عذاب را بچشيد.

اين آيات، سرنوشت شوم بعضى از كافران را ترسيم مى‌كند كه هنگامى كه داخل آتش شدند، با هم‌مسلكهايشان نزاع مى‌كنند:
«كُلَّما دَخَلَتْ امَّةٌ لعنت اخْتَها» هر دسته‌اى كه وارد دوزخ مى‌شود، به دسته ديگر لعن و نفرين مى‌كند و او را مسؤول بدبختى خود مى‌داند.

#فريب‌_خوردگان_در_دوزخ...

https://t.me/shahrenuraniquran