درس 15):
وَلَا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُوا الْحَقَّ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿٤٢﴾
جملات این آیه شریفه را بنویسید؟
لا تلبسوا: جمله فعلیه /فاعل واو /مفعول الحق ومنصوب
تکتموا :جمله فعلیه / فاعل واو /مفعول الحق و منصوب
انتم تعلمون:جمله اسمیه /انتم مبتدا ومرفوع /تعلمون خبر جمله خبریه -فعل و فاعل واو
--------------------------------------------
واو در عبارت (وتکتموا الحق) واو عاطفه یا واو معیت
ومیتوان معیت گرفت وتکتموا را مضارع منصوب به ان مقدره که فعل را تاویل به مصدر میکند (که در هردو حالت معنای آن عوض میشود)
حالت اول (عاطفه):ودرنیامیزید حق را با باطل وکتمان نکنید
حالت دوم (معیت): ودر نیامیزید حق را همراه با کتمان حق
--------------------------------------------------------------------
-وَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِینَ ﴿3٤
در این آیه چند جمله وجود دارد؟ مشخص کنید و توضیح دهید؟ سه جمله
اقیموا: جمله فعلیه /واو فاعل / مفعول :الصلوه
اتوا :جمله فعلیه /فاعل واو / مفعول :الزکاه
ارکعوا:جمله فعلیه /فاعل واو /مفعول ندارد چون لازم است.
جمله فعلیه : جمله ای که با فعل شروع میشه ورکن اصلی آن فعل وفاعل است ومفعول را بعضی ها داخل جمله فعلیه نمینویسند
چون همه ی فعل ها مفعول ندارند.
مثل اقیموا ولی در ترکیب جمله باید اگر مفعول داشت آنرا مشخص نمود
والبته گروهی نیز مفعول را جزوء جمله فعلیه مینویسند (اقیمو الصلوه)
جمله اسمیه: جمله ای که با اسم شروع می شود که دارای ارکان مبتدا وخبر است (انتم تعلمون)
مهم اینست که بقیه موارد ی که در جمله میبینیم متعلقات جمله است و هر کدام نقش مخصوص به خود را دارند.
راکعین جمله نیست. چون نه با فعل شروع شده ونه اسم ،حتی با وجود ال موصولی که ابتدا یش آمده ال موصوله
--------------------------------------------------------------------------
أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ ۚ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴿٤٤﴾
تجزیه تَنسَوْنَ ؟ فعل مضارع مرفوع (ن س ی)ناقص یایی /جمع مذکر مخاطب/ معلوم /متعدی/ واو فاعل
تنسون:مضارع مرفوع جمع مذکر مخاطب/(ن س ی) ناقص یایی/مجرد/معلوم /متعدی /واو فاعل
تنسیون بوده که ی لام الفعل اعلال وحذف میشود تنسون
انواع واو:
و تنسون انفسکم: واو عاطفه /چون بعد از آن فعل مضارع بدون قدآمده ومطابق با فعل مضارع تأ مرون می باشد و فاعل هم در هر دو مشترک است.
وانتم تتلون الکتاب : واو حالیه چون برسر جمله اسمیه آمده وحالت فاعل را برای جمله قبل توضیح میدهد
یعنی شما مردم را به نیکی امر کنید وخودتان آنرا فراموش می کنید در چه حالتی ؟ در حالتی که پی در پی قرآن را تلاوت میکنید.
ال در الکتاب ال معرفه وعهد حضوری است.
یعنی این (کتاب (قرآن) که در نزد متکلم ومخاطب حضور دارد.