يَأَيُّهَاالنَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُواْ لَهُ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ لَن يَخْلُقُواْ ذُبَاباً وَلَوِ اجْتَمَعُواْ لَهُ وَإِن يَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَيْئاً لَّا يَسْتَنقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَالْمَطْلُوبُ
مَا قَدَرُواْ اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِىٌّ عَزِيزٌ
سوره 22. حج آيه 73, 74
اى مردم! مثلى زده شده است، پس به آن گوش فرا دهید، همانا كسانى كه به جاى خداى یكتا مىخوانید، هرگز نمىتوانند مگسى بیافرینند، هر چند براى این كار اجتماع كنند، و اگر آن مگس چیزى از آنان برباید، نمىتوانند از او بازستانند، طالب و مطلوب هر دو ناتوانند.
(مشركان،) خدا را آن گونه كه شایسته اوست بزرگ نداشتند، قطعاً خداوند نیرومند و شكست ناپذیر است.
1- نحوه خطاب باید با مخاطبان تناسب داشته باشد. «یا ایّهاالنّاس - تَدعون من دون اللّه» (مشركان در مرحلهاى نیستند كه بهآنان بهتر از «یا ایّها النّاس» گفته شود)
2- در ارشاد و تبلیغ، ابتدا مردم را براى شنیدن آماده كنیم، سپس سخن بگوییم. «ضُرِبَ مَثلٌ فاستَمعوا له»
3- در مثالهاى قرآنى، دقّت و توجّه كنیم. «فاستَمِعوا له»
4- اگر انسانها، همهى توان خود را هم به كار گیرند، نمىتوانند موجود زندهاى خلق كنند. «لن یَخلُقوا ذُباباً ولو اجتمعوا له»
5 - مخلوقات كوچك را كوچك نشمریم. «اِن یَسلُبهم الذُّباب»
6- كسى كه در برابر یك مگس عاجز است، لایق نیست پرستش شود. «لایَستَنقِذوه منه»
7- مشركان خدا را قبول داشتند، ولى غیر او را نیز مىپرستیدند. (قدردانى صحیح از خداوند، یكتا پرستى است). «ما قدروا اللّه حقّ قَدرِه»
8 - انگیزه ى شرك، استمداد از شریكهاست، ولى باید غیر خدا را كنار گذاشت و تنها به سراغ او رفت، كه قدرت وعزّت مخصوص خداوند است. «اِنّ اللّه لَقوىّ عزیز»
تفسیر نور