کلمات قصار نهج البلاغه

[دژدان]

کلمات قصار نهج البلاغه

[دژدان]

کلمات_قصار_نهج_البلاغه
شماره_410

قال عليه السلام : التُّقَى رَئِيسُ الاََْخْلاَقِ.

فرمودند: پرهيزكارى رئيس اخلاق است.

[دژدان]

کلمات_قصار_نهج_البلاغه
شماره_411

قال عليه السلام : لاَ تَجْعَلَنَّ ذَرَبَلِسَانِكَ عَلَى مَنْ أَنْطَقَكَ، وَبَلاَغَةَ قَوْلِكَ عَلَى مَنْ سَدَّدَكَ.

فرمودند: لبه تيز زبانت را بر ضد كسى كه سخن بر زبانت نهاده به كار مگير، همچنين بلاغت‏ سخنت را بر ضد كسى كه فن سخنورى به تو آموخته صرف مكن!

[دژدان]

کلمات_قصار_نهج_البلاغه
شماره_412

قال عليه السلام : كَفَاكَ أَدَباً لِنَفْسِكَ اجْتِنَابُ مَا تَكْرَهُهُ مِنْ غَيْرِكَ.

فرمودند: در تاديب خويشتن همين بس كه از آنچه بر ديگران نمي پسندى اجتناب‏ ورزى.

مدرك اين سخن در ذيل سخن 365 گذشت.
و اضافه میكنيم كه مرحوم كلينى در روضه كافى ص 22 و«حرانى‏» در تحف‏ صفحه 70 ضمن خطبه معروف بوسيله، آنرا آورده‏ اند.
اين همان درسى است كه لقمان فرا گرفته است كه گفت:
«من ادب را از بى ادبان آموختم‏» اين سخن به ما میگويد بايد مواظبت كرد آنچه را ديگران انجام میدهند و ناپسند است ما انجام ندهيم.

[دژدان]

کلمات_قصار_نهج_البلاغه
شماره_413

قال عليه السلام : مَنْ صَبَرَ صَبْرَ الاََْحْرَارِ، وَإِلاَّ سَلاَسُلُوَّ الاََْغْمَارِ.

فرمودند: يا شكيبائى آزادگان داشته باش و گرنه همچون جاهلان بی خبر خود را به فراموشى زن.

[دژدان]

کلمات_قصار_نهج_البلاغه
شماره_414

في خبرٍ آخر أنّه عليه السلام قال للاَشعث بن قيس معزياً: إِنْ صَبَرْتَ صَبْرَ الاََْكَارِمِ، وَإِلاَّ سَلَوْتَ سُلُوَّ الْبَهَائِمِ.

و در خبر ديگرى آمده كه امام به اشعث‏ بن قيس بعنوان تسليت فرزندش‏ فرمود:
يا همچون مردان بزرگوار شكيبائى كن و گرنه همچون بهايم خود را بغفلت‏ زن. 

[دژدان]

کلمات_قصار_نهج_البلاغه
شماره_415

قال عليه السلام في صفة الدنيا: تَغُرُّ وَتَضُرُّ وَتَمُرُّ، إِنَّ اللهَ تَعَالَى لَمْ يَرْضَهَا ثَوَاباً لاََِوْلِيَائِهِ، وَلاَ عِقَاباً لاََِعْدَائِهِ، وَإِنَّ أَهْلَ الدُّنْيَا كَرَكْبٍ بَيْنَا هُمْ حَلُّوا إِذْ صَاحَ بِهِمْ سَائِقُهُمْ فَارْتَحَلُوا.

امام در توصيف دنيا فرموده است: مغرور ميكند و زيان ميرساند و ميگذرد. خداوند نه دادن آنرا بعنوان پاداش دوستانش پذيرفته و نه گرفتن آن‏را بعنوان كيفر دشمنانش، اهل دنيا همچون كاروانى هستند كه هنوز رحل اقامت‏ نيداخته‏ اند، قافله سالار فرياد ميزند كوچ كنيد. 

[دژدان]

کلمات_قصار_نهج_البلاغه
شماره_416

قال لابنه الحسن: يا بُنَيَّ لاَ تُخَلِّفَنَّ وَرَاءَكَ شَيْئاً مِنَ الدُّنْيَا، فَإِنَّكَ تُخَلِّفُهُ لاََِحَدِ رَجُلَيْنِ: إِمَّا رَجُلٍ عَمِلَ فِيهِ بِطَاعَةِ اللهِ فَسَعِدَ بِمَا شَقِيتَ بِهِ، وَإِمَّا رَجُلٍ عَمِلَ فِيهِ بِمَعْصِيَةِ اللهِ [فَشَقِيَ بِمَا جَمَعْتَ لَهُ] فَكُنْتَ عَوْناً لَهُ عَلى مَعْصِيَتِهِ، وَلَيْسَ أَحَدُ هذَيْنِ حَقِيقاً أَنْ تُؤْثِرَهُ عَلَىُ نَفْسِكَ. و يروى هذا الكلام على وجه آخر، وهو: أَمَّا بَعْدُ، فَإِنَّ الَّذِي فِي يَدِكَ مِنَ الدُّنْيَا قَدْ كَانَ لَهُ أَهْلٌ قَبْلَكَ، وَهُوَ صَائِرٌ إِلَى أَهْلٍ بَعْدَكَ، وَإِنَّمَا أَنْتَ جَامعٌ لاََِحَدِ رَجُلَيْنِ: رَجُلٍ عَمِلَ فِيَما جَمَعْتَهُ بِطَاعَةِ اللهِ فَسَعِدَ بِمَا شَقِيتَ بِهِ، أَوْ رَجُلٍ عَمِلَ فِيهِ بِمَعْصِيَةِ اللهِ فَشَقِيَ بِمَا جَمَعْتَ لَهُ، وَلَيْسَ أَحَدُ هذَيْنِ أَهْلاً أَنْ تُؤْثِرَهُ عَلَى نَفْسِكَ تَحْمِلَ لَهُ عَلَى ظَهْرِكَ، فارْجُ لِمَنْ مَضَى رَحْمَةَ اللهِ،لِمَنْ بَقِيَ رِزْقَ الله.

به فرزندش امام حسن(ع) فرمود: چيزى از دنيا بعد از خود باقى مگذار زيرا آنچه باقى میگذارى براى يكى از دو كس خواهد بود يا شخصى است كه آن را در اطاعت‏ خداوند صرف ميكند و سعادتمند میگردد به همان چيزى كه تو بخاطر آن شقاوت‏ يافته‏ اى، و يا آن را در معصيت‏ خداوند بكار ميگيرد و بوسيله آن شقاوتمند میشود.
بنابر اين تو معاون او در گناه بوده‏ اى. هيچكدام از اين دو، لياقت ندارند كه تو آنها را برخود مقدم دارى.

شريف رضى میگويد: اين سخن به گونه ديگرى نيز نقل شده و آن اين است كه:
اما بعد! آنچه از دنيا هم اكنون در اختيار تو است قبلا در دست ديگرى بوده و بعد از تو نيز به ديگران میرسد تو اموال را براى يكى از دو كس گرد میآورى: يكى آن كه‏ در طاعت‏ خداوند مصرف میكند و سعادتمنديش به چيزى خواهد بود كه تو با آن‏ شقاوتمند شدى و ديگرى آنكه آن را در طريق نافرمانى خداوند به كار میاندازد كه‏ اين موجب شقاوت تو خواهد بود به خاطر آنچه براى او جمع كرده‏ اى و هيچكدام‏ از اين دو كس اهليت آن را ندارند كه تو آنان را بر خود مقدم دارى و نه اينكه بار او را بر دوش بكشى، بنابر اين براى گذشتگان رحمت‏ خدا و براى بازماندگان رزق پروردگار را طلب كن!

[دژدان]

کلمات_قصار_نهج_البلاغه
شماره_417

قال عليه السلام لقائل قال بحضرته: أَسْتَغْفِرُ اللهَ. ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ، أَتَدْرِي مَا الاِِْسْتِغْفَارُ؟ إنَّ الاِْسْتِغْفَارَ دَرَجَةُ الْعِلِّيِّينَ، وَهُوَ اسْمٌ وَاقِعٌ عَلَى سِتَّةِ مَعَانٍ:
أَوَّلُهَا: النَّدَمُ عَلَى مَا مَضَى.
وَالثَّانِي: الْعَزْمُ عَلَى تَرْكِ الْعَوْدِ إِلَيْهِ أَبَداً.
وَالثَّالِثُ: أَنْ تُؤَدِّيَ إِلَى الْـمَخْلُوقِينَ حُقُوقَهُمْ حَتَّى تَلْقَى اللهَ عزّوجلّ أَمْلَسَ لَيْسَ عَلَيْكَ تَبِعَةٌ.
وَالرَّابِعُ: أَنْ تَعْمِدَ إِلَى كُلِّ فَرِيضَةٍ عَلَيْكَ ضَيَّعْتَهَا فَتُؤَدِّيَ حَقَّهَا.
وَالْخَامِسُ: أَنْ تَعْمِدَ إِلَى اللَّحْمِ الَّذِي نَبَتَ عَلَى السُّحْتِفَتُذِيبَهُ بالاََْحْزَانِ، حَتَّى يَلْصِقَ الْجِلْدُ بِالْعَظْمِ، وَيَنْشَأَ بَيْنَهُمَا لَحْمٌ جَدِيدٌ.
وَالسَّادِسُ: أَنْ تُذِيقَ الْجِسْمَ أَلَمَ الطَّاعَةِ كَمَا أَذَقْتَهُ حَلاَوَةَ الْمَعْصِيَةِ. فَعِنْدَ ذلِكَ تَقُولُ: أَسْتَغْفِرُاللهَ.

امام به كسى كه در حضورش از روى غفلت و بيخبرى گفت استغفر الله فرمود:
مادرت بر تو بگريد آيا میدانى استغفار يعنى چه؟
استغفار مقام بلند مرتبگان‏ است و آن يك كلمه است اما شش معنى و مرحله دارد:
#نخست پشيمانى از گذشته.
#دوم تصميم بر ترك هميشگى در آينده
#سوم اينكه حقوقى را كه از مردم ضايع كرده‏ ای به آنها بازگردانى به طورى كه هنگام ملاقات پروردگار حقى بر تو نباشد
#چهارم اينكه هر واجبى كه از تو فوت شده حق آنرا بجاى آورى(قضا كنى)
#پنجم آنكه: گوشتهائی كه در اثر حرام بر اندامت روئيده، با اندوه بر گناه آب كنى تا چيزى از آن باقى نماند و گوشت تازه بجاى آن برويد و
#ششم آنكه به همان اندازه كه شيرينى معصيت و گناه را چشيدى زحمت طاعت‏ را نيز بچشى. پس از انجام اين مراحل ميگوئى: «استغفر الله‏»

[دژدان]

کلمات_قصار_نهج_البلاغه
شماره_418

قال عليه السلام : الْحِلْمُ عَشِيرَةٌ.

فرمودند: حلم و بردبارى قوم و عشيره است.

[دژدان]

کلمات_قصار_نهج_البلاغه
شماره_419

قال عليه السلام : مِسْكِينٌ ابْنُ آدَمَ: مَكْتُومُ الاََْجَلِ، مَكْنُونُ الْعِلَلِ، مَحْفُوظُ الْعَمَلِ، تَؤْلِمُهُ الْبَقَّةُ، وَتَقْتُلُهُ الشَّرْقَةُ وَتُنْتِنُهُ الْعَرْقَةُ.

فرمودند: بيچاره فرزند آدم!
سرآمد زندگيش نامعلوم،
علل بيماريش ناپيدا،
كردارش در جائى محفوظ،
پشه او را می آزارد،
گلوگيرى آب و يا غذائى او را ميكشد و
عرق، او را متعفن و بد بو ميسازد.