تــرڪــیــب ســوره الــمــطــفــفــين

[دژدان]

تــرڪــیــب آیــات ســوره مــبــارڪــه الــمــطــفــفــين

[دژدان]

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ

---

---

وَيْلٌ لِّلْمُطَفِّفِينَ ﴿١﴾

_وَيْلٌ← مبتدا و لفظاً مرفوع

_لِّلْمُطَفِّفِينَ← جارومجرور+ متعلق محذوفش خبر

---

الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُوا عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ ﴿٢﴾

_الَّذِينَ← بدل از مُطَفِّفِينَ

_إِذَا← شرط غیر جازم

_اكْتَالُوا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه در محل جر← مضاف الیه]

_عَلَى النَّاسِ← جارومجرور متعلق به اكْتَالُوا

_يَسْتَوْفُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

---

وَإِذَا كَالُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ ﴿٣﴾

_وَ← واو عطف

_إِذَا← شرط غیر جازم

_كَالُو← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه در محل جر← مضاف الیه]

_هُمْ← در محل نصب, مفعول

_أَو← حرف عطف

_وَّزَنُو← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه در محل جر← معطوف به كَالُو]

_هُمْ← در محل نصب, مفعول

_يُخْسِرُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

---

أَلَا يَظُنُّ أُولَـٰئِكَ أَنَّهُم مَّبْعُوثُونَ ﴿٤﴾

_أَ← همزه استفهام

_لَا يَظُنُّ← فعل نفی

_أُولَـٰئِكَ← فاعل و محلاً مرفوع

_أَنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_هُم← در محل نصب, اسم أَنَّ

_مَّبْعُوثُونَ← خبر أَنَّ

[دژدان]

لِيَوْمٍ عَظِيمٍ ﴿٥﴾

_لِيَوْمٍ← جارومجرور متعلق به مَّبْعُوثُونَ

_عَظِيمٍ← صفت يَوْمٍ

---

يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿٦﴾

_يَوْمَ← مفعول فیه

_يَقُومُ← فعل مضارع

_النَّاسُ← فاعل و لفظاً مرفوع

_لِرَبِّ← جارومجرور متعلق به يَقُومُ

_الْعَالَمِينَ← مضاف الیه

---

كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٍ ﴿٧﴾

_كَلَّا← حرف ردع و زجر

_إِنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_كِتَابَ← اسم إِنَّ و لفظاً منصوب

_الْفُجَّارِ← مضاف الیه و لفظاً مجرور

_لَ← لام مزحلقه

_فِي سِجِّينٍ← جارو مجرور+ متعلق محذوفش← خبر إِنَّ

---

وَمَا أَدْرَاكَ مَا سِجِّينٌ ﴿٨﴾

_وَ← حرف استیناف

_مَا← مبتدا و محلاً مرفوع

_أَدْرَا← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه در محل رفع← خبر مَا]

_كَ← مفعول و محلاً منصوب

_مَا← مبتدا و محلاً مرفوع

_سِجِّينٌ← خبر و لفظاً مرفوع

[دژدان]

كِتَابٌ مَّرْقُومٌ ﴿٩﴾

_كِتَابٌ← بدل از سِجِّينٌ

_مَّرْقُومٌ← صفت كِتَابٌ

---

وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِّلْمُكَذِّبِينَ ﴿١٠﴾

_وَيْلٌ← مبتدا و لفظا مرفوع

_يَوْمَئِذٍ← مضاف الیه

_لِّلْمُكَذِّبِينَ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر

---

الَّذِينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ ﴿١١﴾

_الَّذِينَ← صفت مُكَذِّبِينَ

_يُكَذِّبُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

_بِيَوْمِ← جارومجرور متعلق به يُكَذِّبُونَ

_الدِّينِ← مضاف الیه

---

وَمَا يُكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ ﴿١٢﴾

_وَ← واو حالیه

_مَا← حرف نفی

_يُكَذِّبُ← فعل مضارع

_بِهِ← جارومجرور متعلق به يُكَذِّبُ

_إِلَّا← ادات حصر

_كُلُّ← فاعل و لفظاً مرفوع

_مُعْتَدٍ← مضاف الیه

_أَثِيمٍ← صفت مُعْتَدٍ

[دژدان]

إِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِ آيَاتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ ﴿١٣﴾

_إِذَا← شرط غیر جازم

_تُتْلَىٰ← فعل مضارع مجهول

_عَلَيْهِ← جارومجرور متعلق به تُتْلَىٰ

_آيَاتُ← نائب فاعل و لفظاً مرفوع

_نَا← مضاف الیه و محلاً مجرور

_قَالَ← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

_أَسَاطِيرُ← خبر برای مبتدای محذوف

_الْأَوَّلِينَ← مضاف الیه

---

كَلَّا ۖ بَلْ ۜ رَانَ عَلَىٰ قُلُوبِهِم مَّا كَانُوا يَكْسِبُونَ ﴿١٤﴾

_كَلَّا← حرف ردع و زجر

_بَلْ← حرف اضراب

_رَانَ← فعل ماضی

_عَلَىٰ قُلُوبِ← جارومجرور متعلق به رَانَ

_هِم← مضاف الیه و محلاً مجرور

_مَّا← فاعل و محلاً مرفوع

_كَانُوا← فعل ماضی ناقص و ضمیر بارز واو, اسم کانَ

_يَكْسِبُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه در محل نصب← خبر کانَ]

[جمله (كَانُوا يَكْسِبُونَ)← جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

---

كَلَّا إِنَّهُمْ عَن رَّبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَّمَحْجُوبُونَ ﴿١٥﴾

_كَلَّا← حرف ردع و زجر

_إِنَّهُمْ← حرف مشبهه بالفعل+ اسم إِنَّ

_عَن رَّبِّ← جارومجرور متعلق به خبر

_هِمْ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_يَوْمَئِذٍ← مضاف الیه

_لَّ← لام مزحلقه

_مَحْجُوبُونَ← خبر إِنَّ

---

ثُمَّ إِنَّهُمْ لَصَالُو الْجَحِيمِ ﴿١٦﴾

_ثُمَّ← حرف عطف

_إِنَّهُمْ← حرف مشبهه بالفعل+ اسم إِنَّ

_لَ← لام مزحلقه

_صَالُو← خبر إِنَّ

_الْجَحِيمِ← مضاف الیه

[دژدان]

ثُمَّ يُقَالُ هَـٰذَا الَّذِي كُنتُم بِهِ تُكَذِّبُونَ ﴿١٧﴾

_ثُمَّ← حرف عطف

_يُقَالُ← فعل مضارع مجهول

_هَـٰذَا← مبتدا و محلاً مرفوع

_الَّذِي← خبر و محلاً مرفوع

_كُنتُم← فعل ماضی ناقص و ضمیر بارز تُم, اسم

_بِهِ← جارومجرور متعلق به تُكَذِّبُونَ

_تُكَذِّبُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه در محل نصب← خبر کانَ]

[جمله (كُنتُم بِهِ تُكَذِّبُونَ)← جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

---

كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْأَبْرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ ﴿١٨﴾

_كَلَّا← حرف ردع و زجر

_إِنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_كِتَابَ← اسم إِنَّ و لفظاً منصوب

_الْأَبْرَارِ← مضاف الیه

_لَ← لام مزحلقه

_فِي عِلِّيِّينَ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر إِنَّ

---

وَمَا أَدْرَاكَ مَا عِلِّيُّونَ ﴿١٩﴾

_وَ← حرف استیناف

_مَا← مبتدا و محلاً مرفوع

_أَدْرَا← فعل ماضی و فاعل ضمیر مستتر هو

[جمله فعلیه در محل رفع← خبر مَا]

_كَ← مفعول و محلاً منصوب

_مَا← مبتدا و محلاً مرفوع

_عِلِّيُّونَ← خبر

---

كِتَابٌ مَّرْقُومٌ ﴿٢٠﴾

_كِتَابٌ← بدل

_مَّرْقُومٌ← صفت كِتَابٌ

[دژدان]

يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ ﴿٢١﴾

_يَشْهَدُ← فعل مضارع

_هُ← مفعول و محلاً منصوب

_الْمُقَرَّبُونَ← فاعل

---

إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ ﴿٢٢﴾

_إِنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_الْأَبْرَارَ← اسم إِنَّ و لفظاً منصوب

_لَ← لام مزحلقه

_فِي نَعِيمٍ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر إِنَّ

---

عَلَى الْأَرَائِكِ يَنظُرُونَ ﴿٢٣﴾

_عَلَى الْأَرَائِكِ← جارومجرور متعلق به يَنظُرُونَ

_يَنظُرُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

---

تَعْرِفُ فِي وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعِيمِ ﴿٢٤﴾

_تَعْرِفُ← فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر انت

_فِي وُجُوهِ← جارومجرور متعلق به تَعْرِفُ

_هِمْ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_نَضْرَةَ← مفعول و لفظاً منصوب

_النَّعِيمِ← مضاف الیه و لفظاً مجرور

[دژدان]

يُسْقَوْنَ مِن رَّحِيقٍ مَّخْتُومٍ ﴿٢٥﴾

_يُسْقَوْنَ← فعل مضارع مجهول و نائب فاعل ضمیر بارز واو

_مِن رَّحِيقٍ← جارومجرور متعلق به يُسْقَوْنَ

_مَّخْتُومٍ← صفت

---

خِتَامُهُ مِسْكٌ ۚ وَفِي ذَٰلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ ﴿٢٦﴾

_خِتَامُ← مبتدا و لفظاً مرفوع

_هُ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_مِسْكٌ← خبر و لفظاً مرفوع

_وَ← واو استیناف

_فِي ذَٰلِكَ← جارومجرور متعلق به لْيَتَنَافَسِ

_فَ← حرف عطف

_لْيَتَنَافَسِ← فعل امر

_الْمُتَنَافِسُونَ← فاعل

---

وَمِزَاجُهُ مِن تَسْنِيمٍ ﴿٢٧﴾

_وَ← واو عطف

_مِزَاجُ← مبتدا و لفظاً مرفوع

_هُ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_مِن تَسْنِيمٍ← جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر

---

عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ ﴿٢٨﴾

_عَيْنًا← مفعول برای فعل محذوف

_يَشْرَبُ← فعل مضارع

_بِهَا← جارومجرور متعلق به يَشْرَبُ

_الْمُقَرَّبُونَ← فاعل

[دژدان]

إِنَّ الَّذِينَ أَجْرَمُوا كَانُوا مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا يَضْحَكُونَ ﴿٢٩﴾

_إِنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_الَّذِينَ← اسم إِنَّ

_أَجْرَمُوا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

_كَانُوا← فعل ماضی ناقص و ضمیر بارز واو اسم کانَ

_مِنَ الَّذِينَ← جارومجرور متعلق به يَضْحَكُونَ

_آمَنُوا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

_يَضْحَكُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه در محل نصب← خبر کانَ]

[جمله (كَانُوا يَضْحَكُونَ)←خبر إِنَّ]

---

وَإِذَا مَرُّوا بِهِمْ يَتَغَامَزُونَ ﴿٣٠﴾

_وَ← واو عطف

_إِذَا← شرط غیر جازم

_مَرُّوا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه در محل جر, مضاف الیه]

_بِهِمْ← جارومجرور متعلق به مَرُّوا

_يَتَغَامَزُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

---

وَإِذَا انقَلَبُوا إِلَىٰ أَهْلِهِمُ انقَلَبُوا فَكِهِينَ ﴿٣١﴾

_وَ← واو عطف

_إِذَا← شرط غیر جازم

_انقَلَبُوا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه در محل جر, مضاف الیه]

_إِلَىٰ أَهْلِ← جارومجرور متعلق به انقَلَبُوا

_هِمُ← مضاف الیه و محلاً مجرور

_انقَلَبُوا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

_فَكِهِينَ← حال

---

وَإِذَا رَأَوْهُمْ قَالُوا إِنَّ هَـٰؤُلَاءِ لَضَالُّونَ ﴿٣٢﴾

_وَ← واو عطف

_إِذَا← شرط غیر جازم

_رَأَوْ← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

_هُمْ← مفعول و محلاً منصوب

_قَالُوا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

_إِنَّ← حرف مشبهه بالفعل

_هَـٰؤُلَاءِ← اسم إِنَّ و محلاً مجرور

_لَ← لام مزحلقه

_ضَالُّونَ← خبر إِنَّ

[جمله اسمیه (إِنَّ هَـٰؤُلَاءِ لَضَالُّونَ)← در محل نصب, مقول القول]

[دژدان]

وَمَا أُرْسِلُوا عَلَيْهِمْ حَافِظِينَ ﴿٣٣﴾

_وَ← واو حالیه

_مَا← حرف نفی

_أُرْسِلُوا← فعل ماضی مجهول و نائب فاعل ضمیر بارز واو

_عَلَيْهِمْ← جارومجرور متعلق به أُرْسِلُوا

_حَافِظِينَ← حال

---

فَالْيَوْمَ الَّذِينَ آمَنُوا مِنَ الْكُفَّارِ يَضْحَكُونَ ﴿٣٤﴾

_فَ← حرف عطف

_الْيَوْمَ← ظرف زمان, مفعول فیه

_الَّذِينَ← مبتدا و محلا مرفوع

_آمَنُوا← فعل ماضی و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه, جمله صله و محلی از اعراب ندارد]

_مِنَ الْكُفَّارِ← جارومجرور متعلق به يَضْحَكُونَ

_يَضْحَكُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه در محل رفع, خبر]

---

عَلَى الْأَرَائِكِ يَنظُرُونَ ﴿٣٥﴾

_عَلَى الْأَرَائِكِ← جارومجرور متعلق به يَنظُرُونَ

_يَنظُرُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

---

هَلْ ثُوِّبَ الْكُفَّارُ مَا كَانُوا يَفْعَلُونَ ﴿٣٦﴾

_هَلْ← حرف استفهام

_ثُوِّبَ← فعل ماضی مجهول

_الْكُفَّارُ← نائب فاعل

_مَا← مفعول و محلاً منصوب

_كَانُوا← فعل ماضی ناقص و ضمیر بارز واو اسم کانَ

_يَفْعَلُونَ← فعل مضارع و فاعل ضمیر بارز واو

[جمله فعلیه در محل نصب, خبر کانوا]

[جمله (كَانُوا يَفْعَلُونَ) جمله صله و محلی از اعراب ندارد]