معارفی از سوره های قرآن(سوره یونس)

[دژدان]

معارف قرآن
جلد 3
نویسنده: جمعی از نویسندگان
فصل دوم
معارفى از سوره یونس

[دژدان]

ظلم بر خويشتن‌

ممكن است اين سؤال به ذهن آيد كه چرا قلب آنان كور و كر شده است؟
آيا اين نقص، ظلمى از ناحيه خداوند به آنها نيست؟
در اين آيه شريفه به اين سؤال جواب مى‌دهد كه خداوند عادل و نسبت به بندگانش رؤوف و رحيم است.
اين خودِ بندگان هستند كه به خويشتن ظلم مى‌كنند.
خداوند، نظام خلقت را بر اساس سنّتها و قوانين محكمى بنا نهاده است؛
از جمله اينكه اگر كسى ظلم كند و از مسير بندگى، خارج گردد، به عقوبت ظلم و گناه خويش گرفتار خواهد شد و قلب او تاريك شده مى‌ميرد و گوش و چشم قلبش، كر و كور مى‌شود.
خداوند بندگان را به وسيله عقل، پيامبران و اوليايش، از گناه و ظلم برحذر داشته است. حال، اگر بنده‌اى راه طغيان و ستم پيش گرفت و مرتكب گناه و ظلم شد و به نتيجه و عاقبت آن- يعنى كرى و كورى و دلمردگى- گرفتار آمد، بايد خود را مقصر بداند.
او به عاقبت ظلم خويش گرفتار آمده و نتيجه كِشته خود را درو مى‌كند و خدا يا ديگران را ظالم شمردن، خود ظلم و گناهى ديگر است.

#عالم_محضر_خداست‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

عالم محضر خداست‌

«وَ ما تَكُونُ فى‌ شَأْنٍ وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْانٍ وَ لاتَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ الّا كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُوداً اذْ تُفيضُونَ فيهِ وَ ما يَعْزُبُ عَنْ رَبِّكَ مِنْ مِثْقالِ ذَرَّةٍ فِى الْارْضِ وَ لا فِى السَّماءِ وَ لا اصْغَرَ مِنْ ذلِكَ وَ لا اكْبَرَ الّا فى‌ كِتابٍ مُبينٍ»
در هيچ حال و موقعيتى نيستى و هيچ قسمتى از قرآن را تلاوت نمى‌كنى، و هيچ عملى را انجام نمى‌دهيد، مگر اينكه ما ناظر بر شما هستيم، در آن هنگام كه وارد آن كار مى‌شويد؛ و هيچ چيز در زمين و آسمان از پروردگار تو مخفى نمى‌ماند، به اندازه سنگينى ذره‌اى و نه كوچكتر از آن ونه بزرگتر از آن، مگر اينكه (همه آنها) در كتاب آشكار (و لوح محفوظ علم خداوند) ثبت است.

خداوند در اين آيه شريفه، ابتدا پيامبر را مخاطب قرار مى‌دهد و سپس بقيه افراد را به آن جناب، ملحق مى‌كند و حكم كلى را بيان مى‌فرمايد كه ما ناظر بر تمام شؤون شماهستيم، آنچه تصميم بگيرى و قصد كنى، آنچه از قرآن بخوانى و آنچه عمل كنيد؛ ناظر و شاهد بر هر سه مرحله افكار، سخنان واعمال هستيم. اين بيان، اشاره به سلطنت و احاطه كامل الهى است كه بر همه چيز واقع مى‌شود.
شهادت، علم، آگاهى و نظارت بر تمام اعمال و جهات مختلف آن و اعمال همه افراد، كه نه هيچ پيامبرى، مؤمنى يا مشركى از آن مستثنا نيست و نه هيچ عمل آشكار يا پنهان، كوچك يا بزرگى.

#شرم_حضور...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

شرم حضور

چنانچه انسان خود را در حضور كسى بداند، شرم حضور اقتضا دارد كه از ارتكاب گناه و زشتى و فحشا، دست بدارد، بويژه اگر شاهد، بزرگ و صاحب اختيار و ولى نعمت باشد. تكيه آيه بر لفظ شاهد نيز ممكن است از اين جهت باشد كه خداوند در عين اينكه حاضر است، شاهد، ناظر و مراقب نيز هست و اين طور نيست كه غافل يا مشغول باشد و فعل شما را مشاهده نكند و متوجه نشود.
شاهدان‌ فرمود: «ما بر شما شاهديم» تا بفهماند كه ملائكه و انسانهاى صالح همچون پيامبران وامامان نيز بر ما شاهدند و خداوند، نظارتى فوق همه آنها دارد.

داستانى جالب‌

در داستان حضرت يوسف عليه‌السلام و زليخا آمده است كه وقتى زليخا يوسف را به خلوتگاه كشاند، براى اينكه محفل كاملًا از حضور اغيار خالى باشد، پارچه‌اى بر روى بتى كه در گوشه اتاق بود انداخت. يوسف پرسيد: چه مى‌كنى؟ زليخا جواب داد: از آن بت خجالت مى‌كشم، مى‌خواهم او مرا نبيند. يوسف جواب داد: تو از بتى كه نه مى‌شنود، نه مى‌بيند، نه مى‌فهمد، نمى‌خورد و نه مى‌نوشد، شرم مى‌كنى، در حالى كه انتظار دارى من از خداوند خالق انسان وتعليم دهنده او شرم نكنم؟!

عذر جسارت‌

وقتى انسان در حضور شاهدى مرتكب عملى زشت مى‌گردد، دو احتمال دارد: يا براى آن شاهد ارزش و قيمتى قائل نيست و حضور و شهود او را به چيزى نمى‌گيرد و يا اين كه آن شاهد را خيلى بزرگوار و كريم و عيب‌پوش مى‌شناسد و مطمئن است كه اگر در حضور وى مرتكب خلافى شود، او چشم مى‌پوشد و مى‌پوشاند و گويا اين كه اصلًا خلافى اتفاق نيفتاده است و همه چيز را به طاق نسيان مى‌سپارد. ما به عنوان يك مسلمان وقتى در محضر حق تعالى مرتكب گناه مى‌شويم، اگر خدا را شاهد ندانيم كه انكار علم و حضور خدا كرده و كفر ورزيده‌ايم، پس يا بايد براى محضر حق اهميّت قائل نباشيم و يا حق‌ تعالى را صاحب كَرَم‌ و عفو و صفح بدانيم؛ و واى به‌حال كسانى كه شقّ اوّل را بگيرند.

#آرامش_اولياى_الهى‌...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

آرامش اولياى الهى‌

«الا انَّ اوْلياءَاللَّهِ لاخَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لاهُمْ يَحْزَنُونَ الَّذينَ امَنُوا وَ كانُوا يَتَّقُونَ»
آگاه باشيد كه بر اولياى خدا بيمى نيست و اندوهگين نمى‌شوند. آنهايى كه ايمان آوردند و تقوا مى‌ورزيدند.

اين آيه از كسانى كه ايمان آورده و قبل از آن تقوا مى‌ورزيدند به عنوان اولياى خدا، ياد كرده است و اين تعريف نشان مى‌دهد كه قبل از تحقّق اين ايمان، تقوا داشته‌اند.
منظور از اين ايمان، ايمان ابتدايى نيست، بلكه ايمانى است كه در درجه بالايى قرار دارد و بعد از اعتقاد و عمل به موازين اسلام، حاصل مى‌شود و در جاى ديگر، مؤمنان ابتدايى به اين ايمان مأمور شده‌اند. قرآن شريف مى‌فرمايد:
«يا ايُّهَا الَّذينَ امَنُوا امِنُوا»
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، ايمان بياوريد.

پس منظور، مرتبه بالاترى از مرتبه اول ايمانى است كه در افراد معمولى يافت‌مى‌شود.
براى هر يك از ايمان و اسلام، مراتبى است كه بعضى فوق بعضى ديگر است.

#مرتبه_اول_از_اسلام...

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

مرتبه اول از اسلام

مرتبه اول از اسلام، اين است كه آدمى كلمه شهادتين را بر زبان، جارى سازد و به ظاهر تسليم دستورات دين گردد.
مرتبه دوم از اسلام كه اولين مرتبه ايمان شمرده مى‌شود، عبارت است از اينكه:
گوينده شهادتين در قلب خود به مضمون آن شهادت معتقد شود و بطور اجمال و بى‌چون و چرا قبول داشته باشد كه اسلام، حق است هر چند كه به تك تك عقايد حقّه بطور تفصيل معتقد نشده باشد.
اين مرحله به تدريج صفا و رشد پيدا مى‌كند تا آنجا كه بنده خدا از هر جهت و در تمام امور بدون چون و چرا تسليم خدا مى‌شود و حقيقتاً خود را بنده و خدا را معبود مى‌داند. اينجاست كه ديگر اعتراض از او سر نمى‌زند، در برابر هيچ امرى از قضا و قدر حكم پروردگارش ناراحت نمى‌شود و بر هيچ يك از خواسته‌هاى او اعتراض نمى‌كند.
در مقابل اين مرحله از اسلام، ايمانى قرار داد كه همان يقين به «اللَّه» است و ايمان كاملى است كه به وسيله آن، عبوديت بنده به حد كمال مى‌رسد. بنده در اين مرحله ايمانى، غير از خداى واحد بى‌شريك، مالكى نمى‌بيند و معتقد مى‌شود كه خودش چيزى ندارد تا از فوت آن بترسد و يا به خاطر از دست دادن آن اندوهناك گردد.

#سود_و_زيان_هدايت_و_گمراهى‌. ..

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

سود و زيان هدايت و گمراهى‌

«قُلْ يا ايُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَكُمُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنِ اهْتَدى‌ فَانَّما يَهْتَدى‌ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَانَّما يَضِلُّ عَلَيْها وَ ما انَا عَلَيْكُمْ بِوَكيلٍ»
بگو: اى مردم! از ناحيه پروردگارتان، دين حق براى شما آمده هر كس هدايت پذيرد به نفع خود هدايت پذيرفته و هر كس گمراه شود به زيان خود گمراه شده و من وكيل شما نيستم.

در آيه 99 تصريح فرمود كه انسانها در ايمان آوردن، آزاد هستند و خداوند نخواسته كه آنها به اجبار، مسلمان شوند.
در اين آيه ضمن تأكيد بر اصل آزادى در ايمان آوردن مى‌فرمايد خيال نكنيد كه اگر ايمان آوريد سودى به خدا رسانده‌ايد و يا اگر گمراه شويدضررى به سلطنت او وارد نموده‌ايد.
ايمان و كفر شما هيچ گونه نفع و ضررى براى خداى تبارك و تعالى ندارد.
اينكه خداوند، شما را به ايمان خوانده و از كفر و گمراهى نهى نموده براى اين است كه مى‌خواهد شما هدايت شويد و از فيض او بهره‌مند گرديد و به كرامت او برسيد پس ايمان شما، تنها به نفع خودتان است، همچنان كه كفرتان فقط به ضرر خود شماست و شما را از رسيدن به كرامت الهى باز مى‌دارد.
انتخاب صحيح‌ هر چند خداوند اراده نكرده كه انسانها از روى جبر مؤمن شوند و به حق بگروند، ولى كفر نيز مورد پسند او نيست و به همين جهت آنها را امر كرده كه طريق حق را برگزينند و عقل انسان نيز همين را حكم مى‌كند. از طرف ديگر خداوند، حق را آشكار ساخته تا انسانها بتوانند آن را دريابند و به آن ايمان آورند.
پيامبران و كتاب‌هاى آسمانى از جمله قرآن براى بيان حق، آمده‌اند تا راه صحيح را به انسان بنمايانند و انسانها در نزد خدا عذرى نداشته باشند؛ در اين حال اگر انسانى به حق، ايمان نياورد و از ظلمت گمراهى به سوى نور هدايت نرفت، به خود ظلم كرده است و پيامبر نيز جز راهنمايى و بيان حق، وظيفه‌اى ندارد، وظيفه پيامبر اين نيست كه انسانها را با اجبار و اكراه بسوى ايمان و هدايت ببرد و چنين توانى هم ندارد و به همين جهت در آيه شريفه مى‌فرمايد:
اى پيامبر! به آنها بگو حق از جانب خدايتان بسوى شما آمده اگر هدايت يابيد به سود خودتان و اگر در گمراهى بمانيد به ضرر خودتان است و من وكيل شما نيستم.

#پایان_سوره

https://t.me/shahrenuraniquran

[دژدان]

پرسش‌ ها

1- كفر اعتقادى و عملى را توضيح دهيد.

2- آيا همه امتها آزمايش مى‌شوند؟ سنت الهى را در اين مورد بيان كنيد.

3- فزونى پاداش از لحاظ مقدار چگونه است؟ معيار آن چيست؟

4- قرآن، چه كسى را لايق هدايت كردن ديگران مى‌داند؟

5- چه چيزى باعث كرى و كورى قلب مى‌شود؟

6- چه كسانى شاهد بر اعمال انسان‌ها هستند؟

7- مراتب اسلام و ايمان را شرح دهيد.

8- اين كه قرآن به مؤمنان مى‌فرمايد ايمان آوريد چه معنايى را مى‌رساند؟

https://t.me/shahrenuraniquran