و نامه اعمال در آنجا گذارده شود، گنهکاران را می بینی که از آنچه در آن است، ترسان و هراسناکند، و میگویند: ای وای بر ما، این چه کتابی است که هیچ عمل کوچک و بزرگی نیست، مگر اینکه آن را شماره کرده است؟
نامه اعمال در قیامت چیزی مانند ورق های کاغذ و دفتر و کتاب معمولی نیست، بلکه نقش هایی است گویا که هیچ کس را یارای نفی آن نمی باشد.
شاهد این سخن این است که اگر به شکل دفتر و اوراق معمولی باشد، هزاران برگ لازم است که اعمال یک عمر را در آن بنویسند و چنین کتابی برای همه به آسانی قابل مطالعه نیست و نمی تواند مایه رسوایی بدکاران و افتخار نیکوکاران گردد.
به علاوه خطوط و نقش های معمولی چنان نیست که قابل انکار نباشد، در حالی که از آیات [کهف، آیه 49; حاقه، آیه 25 ـ 29; اسراء، آیه 14] و روایات به خوبی برمی آید که خطوط این کتاب قابل انکار نیست و سندی زنده و روشن برای همه و صاحبان آن است.
در تفسیر نامه عمل چند دیدگاه وجود دارد:
1. دیدگاه ملا محسن فیض (ره) : «نامه عمل عیناً همان روح آدمی است که آثار عمل در آن رسوخ می کند؛ به گونه ای که با آن نقش گرفته است».[ر. ک: ملا محسن فیض، تفسیر صافی، ج 3، ص 182، ذیل آیه 13 اسراء] بنابراین تفسیر «نامه عمل» کنایه از روح آدمی است که آثار عمل در آن نقش می بندد.
2. دیدگاه مرحوم علامه طباطبائی (ره) ایشان با استفاده از آیه: (یَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُّحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِن سُوَءٍ ...)[آل عمران، آیه 30] می فرماید: نامه عمل هر کس، حقایق تمامی اعمال او را در بر دارد، بدون آن که کوچک ترین عملی را از قلم انداخته باشد؛ چنان که آیه ذیل می فرمایدوَوُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِینَ مُشْفِقِینَ مِمَّا فِیهِ وَیَقُولُونَ یَا وَیْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْكِتَابِ لَا یُغَادِرُ صَغِیرَةً وَلَا كَبِیرَةً إِلَّا أَحْصَاهَا ...)[کهف، آیه 49] ; و كارنامه [عمل شما در میان] نهاده مىشود، آن گاه بزهكاران را از آنچه در آن است بیمناك مىبینى، و مىگویند: «اى واى بر ما، این چه نامهاى است كه هیچ [كار] كوچك و بزرگى را فرو نگذاشته، جز اینكه همه را به حساب آورده است. ...
نامه عمل ، نفس اعمال انسان است که خداوند آدمی را آشکارا بر آن آگاه می کند و هیچ دلیلی بهتر از مشاهده نیست.