موضوع: فرازى از سرگذشت موسى و دعوت توحيدى او

آیات 23- 34 سوره غافر


فرازى از سرگذشت موسى و دعوت توحيدى او

پس از اشاره‏ اى درس‏ آموز و هشداردهنده به فرجام سياه ظالمان اينك به فرازى از اين سرگذشت درس ‏آموز و عبرت‏ انگيز موسى و فرعون پرداخته و مى‏ فرمايد:

وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآيَاتِنَا وَسُلْطَانٍ مُبِينٍ‏
و بى‏ گمان ما موسى را با آيات و نشانه‏ هاى قدرت خويش و با انبوه دليل‏ها و برهانها و معجزه‏ هايى آشكار، بسان اژدها شدن عصا و شكافته شدن دريا و... به رسالت فرستاديم.




در آيه بعد روشنگرى مى‏ گردد كه خدا پيامبرش موسى را به سوى چه كسانى فرستاد:

إِلَى فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَقَارُونَ
ما او را به سوى فرعون و هامان و قارون گسيل داشتيم.

موسى در حقيقت پيام ‏رسان خدا به سوى مردم و جامعه روزگار خويش بود و نه اين سه تن كه نامشان آمده است، امّا دليل اين بيان آن است كه فرعون رهبرى آن جامعه را به كف داشت و فريبكارانه خود را تا سرحدّ خدايى و پرستيده شدن به خورد توده‏ هاى در بند مى ‏داد و هامان نيز وزير و خدمتگزار او بود و قارون هم شاهرگ اقتصادى جامعه را با ساخت و پاختِ با رژيم استبدادگر حاكم به دست داشت و صاحب گنجينه‏ ها و خزائن و سرمايه‏ هاى بادآورده و بى‏ حساب و كتاب بود.

با اين بيان وقتى موسى به سوى اين سه تن كه خداوندگاران قدرت و ثروت بادآورده بودند، به رسالت آمد، در حقيقت به سوى همه مردم آمده بود، چرا كه مردم در بند، در اسارت سحر و افسون، فريب و دجّالگرى آن سه تن بودند و دنباله ‏رو بى‏ اراده آنان؛ وظيفه و مسئوليت آنان اطاعت چاكرمنشانه از پيشواى گمراه جامعه بود و از تمامى حقوق، آزادى، امنيت، حق انديشه و فكر، بيان و چون و چرا و مقايسه و انتخاب محروم بودند.

فَقَالُوا سَاحِرٌ كَذَّابٌ‏
آرى، خدا موسى را به سوى سه سمبل زورمدارى و فريب و زراندوزى گسيل داشت، امّا آنان به جاى پذيرش حق و تعمق در دليل‏ها و معجزه‏ هاى موسى گفتند او ساحرى دروغگوست.

آن گاه در وصف آن ادامه مى ‏دهد كه:

يَوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِرِينَ
همان روزى كه به سوى آتش شعله ‏ور دوزخ رانده مى‏ گرديد و در همان حال با اين پندار كه روى برتافتن و فرار برايتان سودبخش خواهد افتاد، از آتش روى برمى ‏تابيد و مى‏ گريزيد...

مَا لَكُمْ مِنْ اللَّهِ مِنْ عَاصِمٍ
امّا به زودى درخواهيد يافت كه هيچ حمايتگر و نگاهدارنده ‏اى در برابر عذاب و آتش دوزخ برايتان نيست.

وَمَنْ يُضْلِلْ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ
و كسى را كه خدا به كيفر بدرفتارى و حق‏ ناپذيرى‏اش به حال خود واگذارد و گمراه سازد، براى او هيچ راهبر و راهنمايى نخواهد بود و كسى نمى‏ تواند او را به سوى بهشت پرطراوت و دل ‏انگيز خدا هدايت كند.





تفسیر مجمع البیان